نهادینه‌سازی پدافند غیرعامل در جغرافیای استانی با محوریت طرح‌های جامع

ماموریت‌های معاونت امور استان‌ها شامل هدایت و راهبری ادارات کل پدافند غیرعامل استانداری‌های سراسر کشور، ایجاد آمادگی و افزایش مقاومت ملی از طریق خوداتکایی و خودکفایی استان‌ها، راهبری، شناسایی و پایش تهدیدات استان، طبقه‌بندی و سطح بندی مراکز و زیرساخت‌های استان‌ها ، نهادینه سازی اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل در طرح‌ها و پروژه‌های استانی و صیانت و اداره مردم از طریق استحکام‌بخشی داخلی و پایدارسازی و مصونیت بخشی زیرساخت‌های استان از طریق پیگیری و رعایت الزامات پدافند غیرعامل است.

سوال: یکی از مهمترین اقدامات سازمان پدافند غیرعامل کشور، تدوین برنامه جامع پدافند غیرعامل در هر استان کشور است. در مورد آخرین وضعیت این برنامه در استان‌های مختلف کشور گزارشی ارایه فرمایید.

همانطور که اشاره شد، یکی از مهمترین اقدامات سازمان پدافند غیرعامل کشور تهیه و تدوین مطالعات طرح جامع پدافند غیرعامل استان‌های سراسر کشور است که پیرو توافقنامه سال 1396 بین این سازمان و وزارت کشور تاکنون مطالعات 26 استان به اتمام رسیده و به یاری خدا، 4 استان تا پایان سال 1400 و یک استان باقی مانده تاپایان سال 1401 به اتمام می‌رسد.

سوال: آیا استان‌هایی که در آنها طرح جامع پدافند غیرعامل رونمایی شده است، نتیجه این برنامه در برنامه‌ریزی سالانه دیده می شود؟ برنامه استان مطابق طرح جامع استان است؟

بله، در برنامه‌های ابلاغی سال 1400 علاوه بر برنامه‌های عمومی شامل برگزاری رزمایشات، همایش‌ها، آموزش‌های عمومی و تخصصی، برنامه‌های ویژه هفته پدافند غیرعامل، بیش از 260 برنامه مصون‌سازی زیرساخت‌های حائز اهمیت حاصله از خروجی مطالعات طرح های جامع پدافند غیرعامل استانی ابلاغ گردیده و برابر ابلاغیه‌های این سازمان و وزارت کشور خطاب به استانداران محترم، این مهم در دستور کار ایشان قرار گرفته است.

وظایف ادارات کل پدافند غیرعامل در استان‌ها چیست؟ آیا این ساختار از کارایی لازم در جهت اجرایی ماموریت‌های سازمان پدافند غیرعامل برخوردار است؟ موانع خدمات‌رسانی مطلوب ادارات کل پدافند غیرعامل در سطح استان‌ها چیست؟

اگر بخواهیم به صورت دسته‌بندی شده بگوئیم وظایف ادارات کل استانی به این شرح است:

· مصون‌سازی و صیانت از مردم استان در برابر انواع تهدیدات و ایجاد و حفظ آمادگی آرمانی،

· رصد، پایش، تشخیص،هشدار، انواع تهدید دشمن و احصای آسیب‌پذیری‌های عمده استان،

· مصون‌سازی زیرساخت‌های حیاتی و پایدارسازی زیرساخت‌های حساس و ایمن‌سازی زیرساخت‌های مهم استان در برابر انواع تهدید،

· نهادینه کردن اصول، الزامات و ملاحظات فنی مهندسي پدافند غیرعامل در طرح‌ها و پروژه‌های توسعه‌ای و عمرانی استانی و ملی اعم از بخش دولتی و خصوصی،

· ایجاد پایداری و مصونیت‌سازی سایبری در دستگاه‌های استانی در مقابل تهدیدات سایبری ایجاد و عملیاتی کردن مرکز پدافند سایبری استانی،

· آماده‌سازی استان در مقابل تهدیدات پرتویی با ایجاد و عملیاتی نمودن قرارگاه رافع استانی (استان‌های دارای تاسیسات هسته‌ای)،

· آماده‌سازی استان در مقابل تهدیدات زیستی با ایجاد و عملیاتی نمودن قرارگاه زیستی استانی شفاء،

· کاهش آسیب‌پذیری ناشی از جنگ اقتصادی با تکیه بر اقتصاد مقاومتی،

· تهیه و اجرایی‌سازی طرح جامع مدیریت بحران دفاعی استان،

· فرهنگ‌سازی و نهادینه‌سازی مفاهیم پدافند غیرعامل در نظام آموزش عالی، آموزش و پرورش استان، رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی، بسیج منابع استانی و استان‌های معین،

· تمرین و اجرای رزمایش های ستادی و عملیاتی در حوزه‌های مختلف برای رسیدن به جامعه آماده و ایمن در برابر انواع تهدید،

· به کارگیری حداکثری از ظرفیت‌های سازماندهی شده بسیج و ظرفیت های مردم نهاد در مدیریت بحران ناشی از جنگ در حوزه‌های توافق شده در دستگاه‌های اجرایی استان،

· حصول اطمینان از تأمین نیازمندی‌های ضروری مردم و تداوم چرخه خدمات اساسی در شرایط وقوع تهدید دشمن،

· آرامش‌بخشی روحی و روانی برای مردم و مقابله با عملیات روانی دشمن در حوزه های پدافند غیرعامل،

· ایجاد و ارتقاء قابلیت و ظرفیت اداره خود اتكاء استان و مردم در شرایط بحران ناشی از جنگ،

· صیانت و حفاظت از مردم بوسیله تولید سامانه فضاهای امن چند منظوره شهری و روستایی و پیش‌بینی امکان جابجایی اضطراری و اسکان موقت جمعیت شهرها در شرایط بحران ناشی از جنگ،

· نهادینه‌سازی اصول الزامات و ملاحظات پدافند غیرعامل در طرح‌های توسعه شهری و روستایی و شهرک‌ها و نواحی صنعتی اعم از بخش خصوصی و دولتی،

· ارتقا آمادگی‌های بهداشتی و درمانی و تیم‌های امداد و نجات، خوداتکایی در نیازهای اساسی بخش درمان و تولید ذخائر اطمینان بخش دارویی و فضای امن درمانی،

· مدیریت دانش و آموزش عمومی و تخصصی پدافند غیرعامل در حوزه‌های استانی.

در مورد بخش دوم سوال شما در این مورد که آیا این ساختار از کارایی لازم در جهت اجرای ماموریت‌های سازمان پدافند غیرعامل برخوردار است باید گفت؛ به نظر می‌رسد در سطح ایده‌ال خیر. اولا؛ ساختار ادارات کل پدافند غیرعامل استانداری‌ها، موجب عدم استقلال اداره کل و افزایش سطح عملکردی و اختیارات مدیرکل پدافند غیرعامل استان است. از طرفی در سطح ملی نیز اداره کل پدافند غیرعامل وزارت کشور ساختار مستقل ندارد و زیر نظر معاون امنیتی انتظامی وزیرکشور قرار دارد. همچنین ادارات کل پدافند غیرعامل استانداری‌ها از لحاظ تعداد نیروی انسانی و تجهیزات پدافند غیرعاملی دارای حداقل امکانات هستند که جوابگوی ماموریت‌های اداره کل پدافند غیرعامل استان نیست. نکته دیگر اینکه برخی از وزارتخانه‌ها، اهتمام جدی به موضوعات پدافند غیرعامل و ارسال دستورالعمل‌های پدافند غیرعامل را به دستگاه‌های اجرایی متناظر در استان ابلاغ نمی‌کند که این امر، مانع اجرای کامل ماموریت‌هاست. البته امیدواریم این مباحث در دوران وزارت آقای دکتر وحیدی حل و فصل شود.

بنظر شما آگاهی اقشار عموم مردم از اهمیت پدافند غیرعامل چه تاثیری در ارتقای تاب‌آوری ملی کشور دارد؟

مردم هر کشوری باارزش‌ترین سرمایه و اصلی‌ترین مولفه اقتدار هر کشوری محسوب می‌شوند که صیانت و حفاظت از جان و مال آن‌ها از اصول اولیه و اهداف اصلی نظام پدافند غیرعامل است. پس آگاهی مردم از اهمیت پدافند غیرعامل و استفاده از الزامات پدافندی در شرایط بحران کمک خواهد کرد که کشور در مقابل دشمنان مقاوم شود و از طرفی یکی از راهبردهای اساسی دشمنان انقلاب اسلامی تاثیرگذاری برمردم در جهت کاهش تاب آوری است. لذا صیانت از مردم، مدیریت و خدمات‌رسانی مطلوب و مناسب به آنان در شرایط اضطراری، موجب افزایش تاب آوری ملی و قدرت ملی خواهد شد.

الزامات استفاد از ظرفیت نهادهای مردمی برای کاهش آسیب‌پذیری‌ها و ارتقای تاب‌آوری ملی در کشور از نظر شما کدام است؟

نخستین مورد تعیین نقش‌ها و وظایف نهادهای مردمی و تبیین نحوه تعامل آنها برای صیانت و حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی و حساس و مهم کشور در شرایط بحران و اضطراری است. آموزش و فرهنگ‌سازی مفاهیم پدافند غیرعامل به کارگیری آن در شرایط بحران نیز مورد دیگر است که باید به آن توجه شود. در آخر نیز سازماندهی ظرفیت نهادهای مردمی و تدوین نظام تصمیم‌گیری، فرماندهی و مدیریت عملیاتی و استفاده از ظرفیت نهادهای مردمی برای کنترل بحران از اهمیت برخوردار است.

رهبر انقلاب اول فرودین امسال، در سخنرانی زنده تلویزیونی خطاب به ملت ایران راهبرد نظام و کشور را ایران قوی اعلام کردند. به نظر شما با استفاده از راهبردهای پدافند غیرعامل چطور می‌توان این رهنمود معظم‌له را عملیاتی کرد؟

در پرتو هدایت و رهنمودهای مستمر حکیمانه مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا، سازمان پدافند غیرعامل کشور با استفاده از الزامات و ملاحظات و تدوین نظامات و دستورالعمل‌های اجرایی نسبت به تهدیدات زیرساخت‌های حیاتی، حساس و مهم در جهت کاهش آسیب‌پذیری و نظارت بر اجرای دستوالعمل‌های تدوین شده به‌منظور صیانت و حفاظت از زیرساخت‌ها و مصون‌سازی آن اقدام نماید تا در صورت حمله دشمن به زیرساخت‌ها، کمترین آسیبی به آنها وارد نشود و تداوم ارائه خدمات به مردم در زمان بحران ادامه یابد در آن صورت ، جمهوری اسلامی ایران به ایران قوی و پایدار تبدیل خواهد شد.