به گزارش پایداری ملی به نقل از خبرگزاری مهر، دکتر رضا آذربایجانی به مناسبت روز ذخایر ژنتیکی و زیستی گفت: در حال حاضر در پانزدهمین سالروز تاسیس مرکز ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران و گرامیداشت روز ذخایر ژنتیکی در تقویم ملی کشور قرار داریم.
وی افزود: زیست بانکی که با عنوان مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایرانی راه اندازی و مدیریت شده تاکنون بیش از ۵۴هزار نمونه زیستی را در قالب ۴ بانک سلولی جانوری، میکروارگانیسمها، DNA، داده‌های ژنتیکی و بانک گیاهی شناسایی و ذخیره سازی کرده است.
وی با بیان اینکه این منابع ژنتیکی ارزشمند علاوه بر تحقیق و توسعه می‌تواند در حوزه‌های کشاورزی تا تحقیقات پزشکی، صنعت و ... مورد استفاده قرار گیرند، گفت: این نمونه‌ها در ۳۳ کلکسیون مختلف زیستی و با استاندارد‌های روز دنیا در پلتفرم جامعی به عنوان زیست بانک ملی کشور حفظ و نگهداری می‌شوند.
سرپرست مرکز ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با بیان اینکه یکی از اقدامات کلیدی زیست بانک علاوه بر شناسایی و ذخیره نمونه‌ها انجام مرتب و مداوم فرایند کنترل کیفی و ارتقای استاندارد‌های بانکینگ نمونه‌ها می‌باشد، گفت: در واقع این مرکز در روند اجرایی خودش به عنوان یک مخزن ذخایر ژنتیک عمل نمی‌کند و تقریبا تنها مرکزی از این نوع در کشور است که وظیفه ذاتی و اصلی خود را ارایه سهل و ارزان نمونه‌های زیستی و خدمات تخصصی با کیفیت و تضمین شده به جامعه علمی و دانشگاهی قرار داده است.
وی با اشاره به مخاطبان مرکز ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران و زیست بانک افزود: به صورت کلی می‌توان گفت که همه مراکز آزمایشگاهی و تحقیقاتی و دانشگاه‌ها که در زمینه زیست فناوری فعالیت می‌کنند جزو ذینفعان و بهره برداران از نمونه‌های زیستی زیست بانک هستند.
آذربایجانی در خصوص ارتباطات بین المللی زیست بانک با سایر کشور‌ها گفت: ارتباطات این مجموعه با سایر کشور‌ها بر دو اساس است؛ یک ارائه خدمات و دوم ارتباط برای تبادل و ورود نمونه‌های زیستی به زیست بانک.
وی گفت: در این راستا بعضی از کشور‌های همسایه از خدمات و نمونه‌های این مرکز بهره‌مند شده اند.
وی گفت: این مرکز در یک تعامل ملی و بین المللی بوده و از طرف دیگر عضو کنسرسیوم‌ها و نهاد‌های تخصصی بین المللی است به همین منظور می‌توانیم از منابع خارج کشور، تبادل نمونه داشته باشیم و وارد گنجینه ذخایر ژنتیکی کشور کنیم.
سرپرست مرکز ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران خاطر نشان کرد: در حال حاضر از ۵ قاره دنیا نمونه‌های ارزشمند زیستی ذخیره شده در بانک‌های زیستی مرکز ملی ذخایر ژنتیک و زیستی ایران داریم که در فرایند علمی و تحقیقاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
وی با بیان اینکه معمولا شناسایی و ذخیره نمونه‌ها در این بانک با برنامه ریزی است، گفت: برای اینکه نسل جدیدی از کلکسیون‌ها را ایجاد کرده و در آینده به غیر از تحقیقات در صنعت، پزشکی، تشخیصی و... نیز بتوانیم از این نمونه‌ها استفاده کنیم با هدفمند سازی جمع آوری و شناسایی نمونه‌ها مسیر کاربردهای زیست فناورانه از منابع بومی را هموارتر ساخته ایم.
جمع آوری نمونه‌های زیستی در حال انقراض
وی با تاکید براینکه شناسایی و ذخیره استاندارد نمونه‌ها یکی از ارکان حفاطت از ذخایر زیست محیطی در خارج از زیستگاه اصلی هستند، گفت: یکی از اهداف مرکز ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران برای زیست بانک، جمع اوری و ذخیره سازی نمونه‌های در حال انقراض کشور می‌باشد.
وی گفت: این نمونه‌ها بیشتر در بخش سلول‌های جانوری و گیاهی بوده است.
آذربایجانی با بیان اینکه در سال ۱۴۰۱ برای گونه‌های در حال انقراض حیات وحش اقدامات ارزشمندی صورت گرفته است افزود: در این راستا ایجاد بانک سلولی حیات وحش کشور در قالب تفاهم نامه‌ای راهبردی با سازمان حفاظت محیط زیست عملیاتی شده است.
وی گفت:طی سال‌های قبل جمع اوری گونه‌هایی از دام‌های منقرض شده یا در حال انقراض همچون گاو گلپایگانی، بز مرخز، اسب کاسپین انجام گرفته است بطوریکه در حال حاضر گاو گلپایگان وجود ندارد، اما نمونه‌های سلولی آن در زیست بانک موجود است.
سرپرست مرکز ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با بیان اینکه در سالی که گذشت اقدام به ذخیره سازی گونه‌های وحشی و استراتژیک جانوری کردیم، گفت: سال ۱۴۰۱، نمونه پلنگ آسیایی، یوزپلنگ و خرس مازندران را شناسایی و ذخیره سازی کردیم.
ذخیره ۲۱ گونه جانوری وحشی و استراتژیک
وی گفت: بنا داریم در سال جدید ۲۱ گونه جانوری وحشی و استراتژیک را ذخیره کنیم.
آذربایجانی گفت: در حوزه گیاهی نیز بنا داریم برنامه بلند مدتی را تدوین کنیم تا بیش از گذشته نمونه‌های در حال انقراض را در زیست بانک شناسایی و ذخیره کنیم.
وی افزود: ما در خصوص زعفران که میراث ملی است پروژه خوبی را امسال انجام دادیم و توانستیم گونه‌های وحشی زعفران را به عنوان منابع ژنتیکی کشور معرفی و شناسایی کنیم.