تبعات اجتماعی پیر شدن جمعیت

به گزارش پایداری ملی به نقل از ایسکانیوز، رئیس اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت عنوان کرده که در سال ۱۴۳۰ یک‌سوم جمعیت ایران پیر خواهد، اما این پیر شدن چه عواقب اجتماعی را به دنبال خواهد داشت؟

افزایش هزینه‌های جامعه

امان‌الله قرایی مقدم جامعه‌شناس درباره تبعات پیری جمعیت گفت: اصولا بر اثر بالا رفتن بهداشت، سطح تغذیه و درمان متوسط عمر در دنیا از جمله ایران بالا رفته است. متوسط عمر قبل از انقلاب ۵۵ بود، اما امروزه به ۷۷ رسیده است. جامعه ما هم دچار کهنسالی شده است و ما باید امکانات لازم برای نگهداری از سالمندان را داشته باشیم. پیری جمعیت هزینه جامعه را بالا می‌برد، زیرا نگهداری از سالمندانی که مصرف کننده شده‌اند، هزینه‌بر است.

هنوز از ۱۰ همت بودجه قانون جوانی جمعیت ریالی تخصیص نیافته است

وی افزود: از جهتی باروری هم کاهش پیدا کرده و نیروی انسانی که باید در صنعت، کشاورزی و خدمات فعال باشند، کاهش پیدا می‌کند. نیروی انسانی مهم‌ترین عامل در رشد و توسعه اقتصادی است و این به کشور آسیب می‌زند. بالا رفتن هزینه زندگی رغبت باروری را در زنان کاهش داده است و مهم‌ترین مسئله‌ای که برای جامعه به وجود خواهد آمد، تامین نیروی انسانی جوان و کارآمد است.

مهاجرپذیری اجباری

قرایی‌مقدم با اشاره به تبعات کاهش نیروی انسانی در کشور توضیح داد: اگر نتوانیم نیروی انسانی لازم را تامین کنیم، ناچارا باید به مهاجرپذیری روی بیاوریم که این خود بلایی دیگر است و تجانس جامعه را برهم می‌زند. کمبود نیروی انسانی جامعه را فلج می‌کند.

جامعه‌شناس با بیان اینکه باروری در روستا‌ها بهتر از شهر‌ها است، عنوان کرد: فعلا در حوزه نیروی انسانی بخش کشاورزی مشکلی نداریم، اما در شهر‌ها ذهنیت افراد تغییر کرده و تمایل به باروری کم شده است. شعار‌های پیشین هم در این مسئله تاثیرگذار بوده است.

وی افزود: باروری در ایران شتاب گذشته را نخواهد داشت و جامعه با کمبود نیروی انسانی شدید مواجه خواهد شد. راهکار آن افزایش رغبت به باروری است. مسئله جمعیت مربوط به امروز نیست و از زمان افلاطون این موضوع مطرح بوده است و در همه جوامع مطرح شده است.

رفع بیکاری و افزایش امید به آینده در راستای افزایش میل به باروری

قرایی‌مقدم درخصوص راهکار افزایش جمعیت بیان کرد: برای بالا بردن باروری باید ذهنیت جوانان را تغییر داد و این زمانی اتفاق می‌افتد که جوانان چشم‌انداز خوبی در برابرشان ببینند. یعنی اعتیاد کم باشد و فقر و فحشا نباشد. از همه مهم‌تر هم مشکل بیکاری و ناامیدی نسبت به آینده در کاهش باروری اثرگذار است. جوانان اگر آینده خوبی پیش روی فرزندانشان ببینند، نسبت به باروری ترغیب می‌شوند. تغییر ذهنیت با دستور اتفاق نمی‌افتد.

وی تاکید کرد: تامین امنیت اجتماعی و امید به آینده در ترغیب به باروری تاثیرگذار است. خانواده‌ها در اکثر نقاط بیش از ۲ فرزند ندارند، زیرا هزینه زایمان، نگهداری کودک، مسکن و تحصیل بالا است.

چقدر از خدمات درمان ناباروری تحت پوشش بیمه است؟
موضوع دیگری که در راستای افزایش جمعیت می‌تواند موثر باشد، کمک به زوج‌های نابارور است. حمید چوبینه؛ دبیر انجمن علمی تخصصی باروری و ناباروری کشور و هیات علمی دانشگاه تهران در گفت‌‍وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درخصوص وضعیت پوشش بیمه‌ای درمان‌های ناباروری در کشور گفت: سال ۱۴۰۱ بر مبنای سیاست‌های افزایش جمعیت بیمه‌ها ۹۰ درصد از هزینه‌های درمان ناباروری را تحت پوشش قرار داده‌اند. نگرانی خانواده‌ها تاحدودی در این حوزه برطرف شده است و اگر افراد بخواهند به مراکز خصوصی و خیریه هم برای درمان مراجعه کنند بخش مهمی از هزینه‌های آن‌ها جبران می‌شود.

او افزود: بیمه سلامت به خوبی پای کار آمده و از بیمه تامین اجتماعی هم درخواست می‌کنیم که پرداخت هزینه را به موقع و دقیق انجام دهند تا خانواده‌هایی که مشتاق داشتن فرزند هستند، از این نعمت برخوردار شوند. در حال حاضر مراکز درمانی پراکندگی خوبی دارند و مردم می‌توانند برای دریافت خدمات به این مراکز مراجعه کنند.

چوبینه توضیح داد: یکی از مواردی که بیمه‌ها و وزارت بهداشت باید به آن توجه کنند، تحت پوشش بیمه قرار دادن مواردی است که برای غربالگری پیش از لانه‌گزینی مراجعه می‌کنند. این شیوه می‌تواند از تولد نوزادان معلول جلوگیری کند و تحت پوشش بیمه قرار گرفتن آن می‌تواند کمک بزرگی به خانواده‌ها باشد.

او اضافه کرد: غربالگری پیش از لانه‌گزینی برای افرادی انجام می‌شود که فرزند معلولی در فامیل خود دارند و نگران هستند که فرزند آن‌ها هم با اختلال ژنتیکی متولد شود. این افراد می‌توانند به مراکز درمان ناباروری مراجعه کنند و با فرایند‌هایی جنین سالم برای لانه گزینی انتخاب شود. چراکه نگرانی خانواده‌ها از تولد فرزند معلول می‌تواند مانع بارداری آن‌ها شود.

پیر شدن جمعیت هزینه‌های بسیاری به جامعه تحمیل خواهد کرد و باید در راستای افزایش جمعیت حرکت کنیم، اما در قدم اول اعمال سیاست‌های تشویقی، رفع بیکاری و گشایش اقتصادی می‌تواند در افزایش امید به زندگی و به طبع افزایش تمایل به باروری موثر باشد و در قدم بعدی تمام هزینه‌های درمان ناباروری باید تحت پوشش بیمه قرار گیرد تا کسانی که تمایل به باروری دارند، اما نیازمند درمان هستند، به دلیل هزینه‌ها از درمان خودداری نکنند.