زلزله خاموش در خراسان جنوبی/اگر روستا‌ها خالی شد، برای امنیت باید پادگان بسازیم/حاضر نیستند از مهاجرت پیشگیری کنند اما چندین برابر خرج حاشیه‌نشینی می‌کنند

به گزارش خبرنگار پایداری ملی، استان خراسان جنوبی در شرق کشورمان و در مجاورت استان برخوردار خراسان رضوی قرار دارد. این استان دارای مرز مشترک با کشور افغانستان بوده و روستاهای مرزی و جنوبی آن از محروم‌ترین بخش‌های کشور محسوب می‌شوند. این روزها ساکنان روستاهای شهرستان نهبندان در خانه‌هایی از خشت و گل و بدون هیچ گونه امکانات حداقلی زندگی می‌کنند. درجه محرومیت در این منطقه به علت خشکسالی؛ تکان‌دهنده بوده و روز به روز از جمعیت آن کاسته می‌شود.

عضو شورای شهرستان فردوس ادامه داد: کشاورزان منطقه با چنان شرایطی درگیر هستند که ما نامش را زلزله خاموش گذاشته‌ایم. سال 47  شهر فردوس به خاطر زلزله با خاک یکسان شد، آن زمان، همه ابعاد فیزیکی این بحران را می‌دیدند، اما امروز کسی نمی‌بیند که خشکسالی و آفت چه بلایی بر سر این منطقه آورده است. کشاورزان در حال از دست دادن زمین و باغات خود هستند. درست مثل این است که یک بیمار سرطانی را ببینیم که جلوی ما در حال جان دادن باشد.

وی با بیان اینکه این شرایط در کل استان جریان دارد، گفت: ساکنان اکثر روستاها با یارانه و کمک‌های کمیته امداد زندگی می‌کنند و امیدشان به یارانه‌ها است. روستاهایی هستند که فقط از طریقِ آبِ تانکر ‌منابع آب آشامیدنی خود را دریافت می‌کنند. درآمد روستایان هم فقط یارانه است و هیچ درآمد دیگری ندارند، امید ما به قول‌هایی بود که در زمینه انتقال آب می‌دادند که عملی نشد.

نماینده استان خراسان جنوبی در شورای عالی استان‌ها با اشاره به اینکه خطر خالی شدن روستاهای مرزی در این منطقه وجود دارد، نسبت به این مساله هشدار داده و افزود: اگر روستاها در این منطقه خالی از سکنه شود، دولت مجبور خواهد شد جای هر روستا یک پادگان برای حفاظت از مرزها بسازد. روستاها  موجب حفظ امنیت شده و از لحاظ پدافند غیرعامل جزو شاخص‌های حس امنیت محسوب می‌شوند، و در نتیجه خالی شدن روستاها امنیت منطقه با مشکل روبرو خواهد شد.

اکبری با بیان اینکه طرح اشتغال پایدار روستایی در برخی مناطق در حال پیگیری است، ادامه داد: اگر این طرح به جایی برسد که بتوانیم درآمد روستائیان را تا حدودی افزایش دهیم، می‌توان از خالی شدن جمعیت جلوگیری کرد، اما در حال حاضر شرایط اصلا مناسب نیست.

وی در پاسخ به این سوال که مقصد مهاجرت روستائیانِ خراسان جنوبی کجاست؟ گفت: مقصد مهاجران؛ شهر مشهد است. همانطور که می‌دانید مشهد به شدت با معضل حاشیه‌نشینی و اسکان غیررسمی دست و پنجه نرم می‌کند. یکی از معضلات شورای شهر، فرمانداری و استانداری مشهد همین حاشیه‌نشینی است. اگر دولت به‌جای هزینه کردن در حاشیه‌ مشهد؛ در استان خراسانِ جنوبی سرمایه‌گذاری کند، بی‌تردید، حجمِ مهاجرت کاهش خواهد یافت. اگر در این مناطق اشتغال و درآمد وجود داشت، دیگر جوان اهل فردوس و نهبندان و ... راهی حاشیه مشهد نمی‌شد.

اکبری با گلایه از رها بودن استان‌های محروم ادامه داد: حاضر نیستند از مهاجرت پیشگیری کنند، اما چندین برابر خرج درمان و ساماندهی حاشیه‌ها می‌کنند. بیشترین مهاجرت به سمت مشهد است چراکه به علت وجود گردشگر و زوار، مشاغل کاذب فراوانی ایجاد شده و مهاجران می‌توانند تا حدودی خود را از وضعیتی که دارند، بیرون بکشند.

وی راه‌حل را در انتقال آب از نقاط دیگر به خراسان جنوبی دانسته و ادامه داد: دسترسی به امکانات بهداشتی در هر نقطه متفاوت است، در دو سال گذشته امکانات بهداشتی خراسان جنوبی تا حدودی بهبود پیدا کرده است ولی محرومیت در منطقه نهبندان و کوشک بسیار مشهود است، به خاطر بیماری‌های پوستی هلال احمر عده‌ای را به این مناطق اعزام کرده است. برخی از مناطق به صورت اورژانسی نیاز به مداخله مراکز بهداشتی و درمانی دارند.

عضو شورای عالی استان‌ها ادامه‌ داد: روستاهای اطراف نهبندان نیاز به کمک‌ فوری دارد. ساکنان این روستاها به شدت درگیر بیماری‌های پوستی هستند. حتی تصاویر مردم مبتلا به بیماری بارها در رسانه‌ها منتشر شده است. در این بیماری، پوست صورت و دستان ورقه ورقه می‌شود، البته اقدامات اورژانسی برای بهبود شرایط انجام شد و میان روستائیان پمادهایی توزیع شده و یکسری نکات بهداشتی را به آنان آموزش داده‌اند ولی هنوز مشکل این بیماری به صورت کامل حل نشده است.

اکبری در خصوص میزان دسترسی روستاهای این منطقه به امکانات آموزشی نیز تصریح کرد: شرایط در نقاط مختلف استان با یکدیگر متفاوت است. شهرستان نهبندان گسترده بوده و دسترسی به امکانات آموزشی در آن دشوارتر است اما در شهرستان‌هایی همچون فردوس دسترسی به امکانات آموزشی آسانتر است.

نماینده شورای عالی استان‌ها در خراسان جنوبی با تاکید بر اینکه یکی از مشکلات اساسی منطقه حوادث رانندگی است، ادامه داد: مشکلاتِ جاده‌ای ما بسیار شدید بوده و کشتار بسیار زیاد است. با وجود آنکه میزانِ تردد در منطقه  بالاست، دو بانده شدن جاده‌ها با تاخیر انجام می‌شود به همین دلیل روزی یک تا دو تصادف را در این منطقه شاهد هستیم.

اکبری ادامه داد: راه‌آهن یکی دیگر از مطالبات اساسی این استان است. غیر از شهر طبس هیچ شهر دیگری امروز به راه‌آهن دسترسی ندارد. در حقیقت از 11 شهرستان این استان فقط یکی از آنها به راه‌آهن دسترسی دارد. با وجود آنکه کلنگ احداث راه‌آهن زده شده اما هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.

عضو شورای شهر فردوس با اشاره به خطر بروز زلزله در شهرستان طبس و فردوس ادامه داد: نزدیک 50 سال از زلزله در خراسان جنوبی می‌گذرد و براساس آیین‌نامه‌ها باید هر 50 سال انتظار وقوع یک زلزله جدید را داشته باشیم. باید خدمات ایمنی و نجات پیش‌بینی شود، اما اگر زلزله اتفاق بیفتد ما حتی یک باند امداد و نجات در شهرستان فردوس نداریم. دو گسل اساسی هر دو در شهریور سال 47 فعال شده‌اند و مراکز اطراف این گسل به صورت کامل با خاک یکسان شد.

اکبری در خصوص میزان گسترش اعتیاد در میان اهالی روستاهای محروم به علت هم‌مرزی با افغانستان تصریح کرد: همه کشور با مساله اعتیاد درگیر هستند اما در استان خراسان جنوبی به علت فرهنگ مردمِ منطقه، نسبت به استان‌های دیگر، میزان اعتیاد کمتر است. البته این منطقه هم‌مرز با افغانستان بوده و به علت شرایط اقتصادی آسیب‌پذیر است. اگر در بحث اشتغال اقدامی صورت نگیرد، آسیب‌های اجتماعی بیش از پیش خود را نشان خواهند داد. وقتی جوان بیکار باشد به سمت درآمدهایی می‌رود که آخر و عاقبتش همان مواد مخدر و قاچاق است.

نماینده استان خراسان جنوبی در شورای عالی استان‌ها با بیان اینکه قاچاق مواد مخدر در این استان مرزی چشمگیر نیست، افزود: قاچاق مواد مخدر در این منطقه وجود دارد، ولی از نظر من به نقطه بحرانی نرسیده است. نمی‌توانم در خصوص آسیب‌های کلِ استان اظهارنظر کنم، اما در شهرستان فردوس یکسری خیریه‌های تخصصی در حوزه‌های مختلف وجود دارد که به صورت جدی در زمینه‌های آسیب‌های اجتماعی مشغول هستند.

وی از شرایط کارگران و تبعیضی که در حق آنها صورت می‌گیرد، گلایه کرده و گفت: کارگران این منطقه به همان اندازه‌ی کارگران تهرانی برای بیمه تامین اجتماعی از حقوقشان پرداخت می‌کنند اما کارگران تهرانی هر ساعت از شبانه‌روز که بخواهند به امکاناتِ درمانی دسترسی دارند. کارگر تهرانی می‌تواند هر ساعتی از شبانه‌روز وارد بیمارستان میلاد شده و از امکانات بهداشتی و درمانی به صورت رایگان بهره‌مند شود، اما یک کارگر اهل خراسان جنوبی این امکان را ندارد.