آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار است امروز 25 اوت (3 شهریورماه) نشستی را برگزار کند که هدف اصلی از آن مشخص کردن نحوه تأمین مالی هزینه‌های مربوط به نظارت بر توافق هسته‌ای اخیر ایران و قدرت‌های جهانی خواهد بود.
یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای اعلام کرد که بازرسان این آژانس برای انجام مأموریت‌های خود برای محدود ساختن برنامه هسته‌ای ایران در قالب توافق به پول بیشتری نیاز دارند.
آمانو امروز (سه‌شنبه) در همین خصوص اعلام کرد که هزینه سالانه این آژانس 9.9 میلیون یورو (10.63 میلیون دلار) خواهد بود.
آمانو اعلام کرد که هزینه اقدامات مربوط به راستی‌آزمایی و نظارت بر فعالیت‌های ایران تا کنون بیش از بودجه اعطا شده از سوی کشورهای عضو بوده است.
وی از کشورهای عضو خواست تا پول مورد نیاز برای نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تأمین کنند و در عین حال اعلام کرد که 800 هزار یوریی که پیش از این دریافت کرده است تا پایان ماه آینده به اتمام خواهد رسید.
آژانس برای اجرای توافق 23 تیر ماهانه به 160 هزار یورو نیاز دارد. به محض اجرای رسمی توافق آژانس سالانه به 9.2 میلیون یورو نیاز دارد. آمانو اعلام کرد که درمورد مخارج و راستی‌آزمایی توافق هسته‌ای که سال گذشته به 350 میلیون یورو رسید بر اساس بودجه معمول بحث خواهد کرد.
متن کامل بیانیه یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شرح زیر می‌باشد:
خانم رئیس، من خواستار برگزاری نشست شورای حکام شدم تا پیامدها و مفاهیم قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل در نظر گرفته شود.
گزارش من در خصوص راستی آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در راستای قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل، به درخواست شورای امنیت از آژانس بین المللی انرژی اتمی اشاره می کند که خواستار راستی آزمایی و نظارت بر تعهدات هسته‌ای ایران در چارچوب برجام شده است.
همان طور که می دانید، برجام 14 جولای از سوی ایران و گروه 1+5 مورد توافق واقع شده است. در صورت تصویب شورای حکام، ما آماده خواهیم بود تا اقدامات لازم را انجام دهیم.
در نتیجه برجام، ایران پروتکل الحاقی را اجرا خواهد کرد. من از این تحول استقبال می کنم. پروتکل الحاقی یک ابزار راستی آزمایی قوی است و از 6 سال پیش که مدیر آژانس بین المللی انرژی اتمی شدم، از ایران خواسته بودم تا این پروتکل را اجرا کند.
پروتکل الحاقی در شرایطی در ایران اجرا خواهد شد که 120 کشور دیگر نیز این پروتکل را اجرا کرده اند. زمانی که پروتکل الحاقی اجرا شود، ما دسترسی بیشتری به اطلاعات و سایت‌های ایران خواهیم داشت.
شورای حکام این مساله را به یاد خواهد آورد، زمانی که یک کشور اجرای پروتکل الحاقی را آغاز می کند، باید اطلاعات گسترده و با جزییات در خصوص فعالیت های مربوط به چرخه سوخت هسته‌ای را در اختیار آژانس قرار دهد. سپس ما راستی آزمایی در خصوص درست بودن و کامل بودن اطلاعات را انجام می دهیم و این اطلاعات باید به طور معمول به روز شود.
بر اساس برجام، ایران موافقت کرده است تا تعهدات فراتر از مسائل هسته‌ای را اجرا کند که این اقدامات به عنوان "تدابیر شفافیت" شناخته می شود. این تدابیر شامل گسترش دسترسی بازرسان به معادن و کارخانه‌های اورانیوم و بازرسی و نظارت مستمر بر کارخانه‌های صنعتی سانتریفیوژ و مکان‌های ذخیره سازی خواهد بود.
این تدابیر فراتر از چشم انداز توافق جامع هسته‌ای و پروتکل الحاقی بوده و به آژانس کمک خواهد کرد تا درک بهتری از برنامه هسته‌ای ایران داشته باشد.
خانم رئیس، یک کمیسیون مشترک شامل ایران و گروه ئی 1+5 تشکیل خواهد شد تا بر اجرای برجام نظارت کند. شورای امنیت از آژانس خواسته است تا این کمیسیون تشکیل شود و کمیسیون مشترک باید مشورت کرده و اطلاعات را مبادله کند، همان طور که در برجام به این مساله اشاره شده است. ما آماده انجام این کار هستیم اگر از سوی شورای حکام این اجازه داده شود.
خانم رئیس، آژانس به منابع بیشتری برای اجرای فعالیت‌هایی که در گزارش من به شورای حکام ارائه شده، نیاز خواهد داشت. ما برآورد می کنیم که اجرای برجام هر سال 9.2 میلیون یورو به هزینه‌های کل آژانس خواهد افزود. حدود 3 میلیون یورو صرف اجرای پروتکل الحاقی می شود. راستی آزمایی و نظارت بر تعهدات هسته‌ای ایران در چارچوب برجام نیز 6.2 میلیون یورو هزینه در برخواهد داشت که شامل هزینه‌های مربوط به بازرسان ما نیز خواهد شد.
پیشنهاد من در خصوص تغییرات در برنامه آژانس و بودجه سال 2016- 2017 میلادی مربوط به تنظیمات برنامه ریزی شده و اصلاحات مربوط به برنامه‌هایی که در سال 2016 میلادی تامین مالی نشده در این سند اشاره شده است.
من پیشنهادی در خصوص تغییر بودجه عادی و معمول آژانس برای سال 2016 میلادی ارائه نمی‌کنم، که شورای حکام تصویب آن را به کنفرانس عمومی توصیه کرده یا در زمینه تخصیص بودجه برای برنامه عمده نبوده یا در خصوص کمک کشورهای عضو آژانس برای سال 2016 نبوده است. این بدان معناست که ما باید هزینه‌های اضافی خود را تا پایان سال 2016 میلادی از طریق مازاد بودجه تامین کنیم.
برای سال 2017 و بعد از آن، من مشورت خود با کشورهای عضو در خصوص مفاهیم و تبعات بودجه معمول را آغاز خواهم کرد.
خانم رئیس، آژانس منابع مالی فوری مربوط به هزینه‌های نظارت بر راستی آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای ایران در چارچوب طرح اقدام مشترک را در اختیار دارد. این هزینه‌ها هر ماه به 800 هزار یورو می‌رسد. مازاد بودجه‌ای که قبلا برای اجرای این هدف دریافت کردیم، اواخر سپتامبر به پایان می‌رسد.
هزینه بیشتری معادل 160 هزار یورو در ماه بین "روز تطبیق" و "روز اجرای" برجام نیاز خواهد بود، آن هم در شرایطی که ما کارهای مقدماتی را برای تسهیل روند راستی آزمایی و نظارت انجام می دهیم.
من قدردانی خود از کشورهای عضو اعلام می‌کنم که منابع مالی مورد نیاز را برای فعالیت ما در چارچوب طرح اقدام مشترک فراهم کردند. من از همه کشورهای عضو می خواهم تا برای تامین منابع مالی مورد نیاز آژانس برای اجرای برجام مشارکت کنند.
خانم رئیس، 14 جولای من نقشه راهی را برای روشن شدن مسائل مربوط به فعالیت‌های قبلی و فعلی برنامه هسته‌ای ایران با علی اکبر صالحی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به امضا رساندم. هدف اصلی از این نقشه راه، تسریع و تقویت همکاری و گفتگو بین آژانس و ایران بوده تا همه مسائل باقی مانده تا پایان سال 2015 میلادی حل و فصل شود. این بخشی از چارچوب همکاری مورد توافق بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در نوامبر 2013 میلادی بوده است.
مقرراتی که با ایران تعیین شده، از نظر فنی مستحکم بوده و با فعالیت‌های پادمانی آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز هماهنگی دارد. همان طور که در نقشه راه مورد توافق قرار گرفته، ایران 15 اوت توضیحاتی مکتوب همراه با اسناد را در خصوص فعالیت‌های قبلی و کنونی هسته‌ای در اختیار آژانس قرار داده است.
همه فعالیت‌های مربوط به نقشه راه تا 15 اکتبر تکمیل خواهد شد و ارزیابی نهایی خود را در نشست شورای حکام در 15 دسامبر ارائه خواهم کرد. مانند همه گزارش قبلی من، این ارزیابی واقعی و بی طرف خواهد بود. در عین حال، گزارش به روز رسانی شده منظمی را در خصوص اجرای نقشه راه به شورای حکام قرار خواهم داد.
خانم رئیس، آژانس حدود 6 دهه تجربه در زمینه اجرای توافقنامه‌های جامع پادمانی دارد. ما اکنون این کار را در 173 کشور جهان انجام می دهیم. ما برای حدود 20 سال است که در حال اجرای پروتکل الحاقی بوده‌ایم.
ما کارشناسانی در سطح بسیار بالا در اختیار داریم، تجهیزات پیشرفته و آزمایشگاه‌های تحلیلی داریم. به طور خلاصه، ما تجربه و تخصص لازم را داریم تا کار راستی آزمایی و نظارت را که در برجام به آن اشاره شده است، انجام دهیم. ترکیب توافقنامه جامع پادمانی و پروتکل الحاقی، همراه با راستی آزمایی و نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران در چارچوب برجام، نشانگر یک مکانیسم بسیار پیشرفته راستی آزمایی در خصوص ایران است.
خانم رئیس، اکنون یک فرصت تاریخی وجود دارد تا مساله هسته‌ای ایران حل و فصل شود. من امیدوارم که حداکثر استفاده از این فرصت بشود. همانطور که در برجام اشاره شده است، همه مقررات گنجانده شده در این توافق، یک توافقنامه خاص است و یک سابقه به شمار نمی رود. از دیدگاه راستی آزمایی، اجرای برجام یک سود خالص روشن است. می‌دانم که می توانم روی حمایت شورای حکام تکیه کنم و می توانم روی شما برای تامین منابع مورد نیاز آژانس، حساب نمایم. از شما می خواهم تا به گزارش من توجه کنید و به من اجازه دهید تا روند راستی آزمایی و نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران را انجام دهم و با کمیسیون مشترک نیز تعامل داشته باشم. من همچنین از شورای حکام می خواهم تا اصلاحات درخواستی برای بودجه 2016-2017 میلادی آژانس را تصویب کند.
خانم رئیس از شما متشکرم.