اوقات فراغت و بطالت جوانان در قبضه شبکه های اجتماعی

حلقه مفقوده اوقات فراغت و عدم فراهم کردن تفریحات مناسب موجب شده تا ردپای شبکه های مجازی و اجتماعی و بازی های رایانه ای در میان سرگرمی های جوانان و نوجوانان به ویژه دانش آموزان خراسانی به چشم بخورد و این امر در حالی است که شبکه های اجتماعی نباید به عنوان ابزاری برای گذران اوقات فراغت تعریف شوند زیرا کارکرد این شبکه ها با مقوله فراغت همخوانی و هماهنگی ندارد.

سونامی تفریحات مدرن در خراسان

 امروزه سونامی تفریحات مدرن در خراسان موجی از نگرانی را در میان خانواده ها بوجود آورده و بی تردید در چنین شرایطی رسالت آموزش و پرورش و دستگاه های فرهنگی در غنی سازی اوقات فراغت از سایر نهادها و بخش ها سنگین تر است.

بسیاری از کارشناسان معتقدند؛ در عصر پیچیده ی ارتباطات و اطلاعات، جوانان و نوجوانان جامعه ما به دلیل ناآشنایی با فرهنگ غنی کشور خود بسیار زود به دام فضاهای مجازی و شبکه های اجتماعی می افتند و با نوعی اختلال و دوگانگی در شخصیت و رفتار روبرو می شوند اما این کارشناسان بر مفید بودن کارکرد این شبکه ها نیز اذعان دارند و می گویند؛ این شبکه ها اثرات مطلوب و کارکردهای مفیدی هم دارند اما به علت تعریف نشدن خط قرمزها، میزان آسیب پذیری از این فضاها بیش از نقاط مثبت آن خودنمایی می کند.  

فضاهای مجازی، تهدید و فرصتی برای جوانان

یک کارشناس امور تربیتی با انتقاد از عدم ایجاد تعریف مناسب نسبت به اوقات فراغت در جامعه به خبرنگار مهر گفت: اغلب جوانان و نوجوانان به ویژه دانش آموزان در ایام تعطیلات تابستان با مشکل نحوه گذراندن اوقات فراغت روبرو هستند و از طرفی دیگر به دلیل نقش و تاثیر بالای فضاهای مجاری و شبکه های اجتماعی در زندگی آحاد جامعه، این فضاها به اشتباه جای زمان فراغت و استراحت جوانان را گرفته و این امر هم تهدید و هم فرصتی بزرگ برای ما محسوب می شود.

المیرا کاهانی ادامه داد: متاسفانه گاه به دلیل سنتی بودن خانواده ها و گاه به علت عدم فرهنگسازی در مدارس و محیط های آموزشگاهی، نحوه استفاده و کارکرد این شبکه ها برای جوانان ما توضیح داده نمی شود و یک جوان با حس کنجکاوی و رقابت با هم سن و سالان به صورت خودسرانه به سمت این فضاها کشیده می شود.

شبکه های اجتماعی ابزاری برای گذران اوقات فراغت نیست

وی افزود: بدون تردید چنین فردی به خاطر ناآشنایی و نداشتن پیش زمینه نسبت به نقاط مثبت و منفی فضاهای مجازی و شبکه های اجتماعی تنها وقت خود را به بطالت می گذارند و بدون تردید شخصیت چنین فردی به لحاظ فرهنگی و علمی ارتقاء نمی یابد.

عکس تزئینی است

این کارشناس امور تربیتی عنوان کرد: آنچه که مسلم است ما نمی توانیم از چنگال تکنولوژی و امکانات روز فرار کنیم اما باید خانواده ها و مدارس را با این گونه فضاها آشتی دهیم و کاری کنیم که فرزندان جامعه ما نه به صورت پنهانی بلکه به صورت آشکارا در زیر چتر نظارت خانواده و مدرسه نحوه استفاده درست از این فضاها را بیاموزند. البته باید در نظر داشت که شبکه های اجتماعی نباید به عنوان ابزاری برای گذران اوقات فراغت تعریف شوند.

وی بیان کرد: وقت فراغت یعنی اینکه فرد چه به لحاظ علمی و فرهنگی و شخصیتی و چه از نظر تفریح و سرگرمی به سمت و سوی مناسبی هدایت شود و در حقیقت اگر مسئولان برنامه هاي مناسبی را تدارک نبینند و برنامه هاي تفريحي موجود را ارتقا نبخشند، نوجوان و جوان خود به سمت ايجاد تفريح و سرگرمي مي روند و ممکن است اين سرگرمي ها با ارزش هاي عرفی جامعه در تضاد و تناقض باشد و این امر زمینه ساز رشد آسیب های اجتماعی است.

وی تاکید کرد: در حال حاضر مطابق بررسی ها و تحقیقاتی که کارشناسان امور تربیتی داشته اند، حدود 71 درصد از زمان فراغت فرزندان خراسانی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی می گذرد.

سپری کردن اوقات فراغت در اینترنت یک چالش جدی تربیتی است

یک کارشناس امور اجتماعی به مهر گفت: به اعتقاد من سپری کردن زمان های استراحت و اوقات فراغت در شبکه های مجازی و اینترنت یک چالش جدی تربیتی است و نباید این رویه ادامه داشته باشد زیرا متاسفانه در جامعه ما نحوه استفاده از شبکه های اجتماعی و ورود به اینترنت به درستی تبیین و اطلاع رسانی نشده و در این میان اغلب خانواده ها نیز به دلیل ساختار سنتی با این گونه فضاها آشنایی و ارتباطی ندارند.

میثم عسگری ادامه داد: امروز دانش آموزان، نوجوانان و جوانان با شبکه های اجتماعی به صورت سلیقه ای و مطابق میل خود برخورد می کنند در حالی که در این زمینه مسئولان مدارس و خانواده ها باید ورود پیدا کرده و به آنان بیاموزند که چگونه می توانند از این فضاها استفاده های مفیدی داشته باشند زیرا در غیر این صورت فرزندان جامعه از مولفه های تربیتی و فرهنگی کشور ما دور می شوند و به شیوه و روش غیروطنی و غیر اصیل بار می آیند.  

اجازه ندهیم فرزندان ما در شبکه های اجتماعی سرگردان و گمراه شوند

وی معتقداست؛ اینترنت و شبکه های اجتماعی، جوانان و نوجوانان را با دنیای دیگری روبرو می سازد و ما نباید اجازه دهیم که فرزندان ما در این دنیای جدید بدون نظارت ما سرگردان و گمراه شوند.

این کارشناس امور اجتماعی عنوان کرد: هیچ لزومی ندارد تا از این فضاها برای تفریح استفاده شود زیرا در حقیقت این شبکه ها کارکردی فراتر از تفریح دارند.

دغدغه های کارشناسان و نگرانی آنان نسبت به ناآشنایی جوانان و نوجوانان نسبت به کارآیی شبکه های اجتماعی رسالت آموزش و پرورش را سنگین تر می کند.

در این رابطه مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی به مهر گفت: در حال حاضر250 هزار دانش‌آموز از طرح‌های اوقات فراغت بهره مند شده اند و ما اعتقاد داریم که این امر نباید کلیشه ای باشد.

جواد حسینی بیان کرد: در اوقات فراغت سال گذشته دانش‌آموزان، آموزش و پرورش خراسان رضوی 150 هزار نفر را تحت پوشش طرح اوقات فراغت قرار داد و امسال این تعداد به 100 هزار نفر افزایش یافته و 250 هزار دانش‌آموز از طرح‌های اوقات فراغت آموزش و پرورش بهره‌مند شده اند.

پدیده رهاشدگی جوانان

وی با اشاره به اینکه امروز ما با پدیده رهاشدگی جوانان و طولانی شدن دوره نوجوانی و جوانی روبرو هستیم، افزود: اوقات فراغت باید به گونه ای باشد که جوانان و نوجوانان انگیزه گرایش به سمت برنامه ها و فعالیت هایی که در این بخش تدارک دیده شده را داشته باشند.

مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی با تاکید بر اینکه اوقات فراغت نباید کلیشه‌ای باشد و باید از جذابیت لازم برخوردار باشد، گفت: ورود جوانان به اینترنت و شبکه های اجتماعی هم می‌تواند باعث فساد و هم ابزار آموزش و تعلیم و رشد علمی، فرهنگی و اجتماعیِ باشد اما این شبکه ها نباید ابزاری برای تفریح یا فراغت باشد بلکه این شبکه ها باید وسیله ای برای مطالعه، تحقیق و پژوهش باشند.

وی بیان کرد: مسئله فراغت اصل مهمی است که نیازمند همکاری دستگاه های فرهنگی و برنامه ریزیهای محوری است و نباید ورود به شبکه های اجتماعی را نوعی تفریح برای دانش آموزان، جوانان و نوجوانان قلمداد کرد.  

معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان نیز در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: ضرورت دارد تا برای فراغت جوانان پیش از ورود به سن جوانی و قبل از شکل‌گیری شخصیت آنان برنامه‌ریزی صورت گیرد زیرا اکنون سن جرم در کشور کاهش یافته و باید برنامه‌ریزی‌های ما برای جوانان از سنین راهنمایی انجام شود و این امر نباید تنها معطوف به اوقات فراغت تابستان باشد.

امیر مرتضوی ادامه داد: امروز به منظور کاهش و پیشگیری از جرم باید به شکل مناسبی مقوله اوقات فراغت نوجوانان و جوانان را مدیریت کرد و با فرهنگسازی در برنامه ها و کلاس های اوقات فراغت از میزان جرائم و آسیب های اجتماعی کاست.

عکس تزئینی است

برداشت های متفاوت جوانان و نوجوانان نسبت به مقوله اوقات فراغت

نظرات کارشناسان و دست اندرکاران در زمینه تفریح و اوقات فراغت در حالی مطرح می شود که اغلب جوانان و نوجوانان تعریف های متفاوتی نسبت به این موضوع دارند.

کوروش محمدی که نوجوانی 15 ساله است به خبرنگار مهر گفت: مسئولان و مدیران مدام از تفریحات و ایجاد اوقات فراغت سخن می گویند اما نسخه ای که آنان برای تفریح ما می پیچنند مطابق با خواست و نیاز ما نیست و به عنوان نمونه تعریف من از وقت فراغت تنها کتاب خواندن و یا  تفریح در پارک نیست بلکه من رفتن به پيست اسب دواني، اتومبيل راني و پينت بال را برای گذراندن وقت فراغت مناسب می دانم و در کنار این ها ورود در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی یکی دیگر از تفریحات بچه های هم سن و سال من است.

وی ادامه داد: به نظر من هر جوان و نوجوانی بنا به شرایطی که در آن قرار دارد می تواند اسباب فراغت و استراحت را برای خود فراهم کند و معتقدم من و هم سن و سالانم نیازی به تهیه برنامه برای گذراندن اوقات فراغت خود نداریم و امروزه ورود به شبکه های اجتماعی هم برای ما نوعی سرگرمی هستند.

مریم سخایی هم که در مقطع دوم دبیرستان قرار دارد به مهر گفت: من علاقه ای ندارم تا برای اوقات فراغتم برنامه ریزی خیلی خاصی داشته باشم و تمایل دارم تا در روزهای تابستان در کنار خانواده خود به مکان های تفریحی بروم و نسبت به حل دغدغه های ذهنی خود و انجام برخی از تحقیقات و پژوهش ها وارد فضای مجازی شوم.

علی مقدادی هم که امسال وارد مقطع دوم راهنمایی می شود معتقد است؛ مقوله اوقات فراغت نیازمند برنامه ریزی گسترده از سوی مسئولان و مدیران فرهنگی نیست زیرا هر فردی می تواند بنا به وضعیت خانواده خویش زمان های فراغت خویش را تنظیم کند.

دنبال کردن علاقمندی ها در اینترنت

وی اظهار کرد: بی تردید فردی که متعلق به خانواده متوسط است نمی تواند با توجه به هزینه های بالا در کلاس های آموزشی  و یا تفریحی شرکت کند به همین دلیل بسیاری از نوجوانان متعلق به طبقات متوسط و یا پایین جامعه تمایل دارند در تعطیلات تابستان بازیهای رایانه ای انجام دهند و یا اینکه در فضای اینترنت علاقمندی های خویش را دنبال کنند.

حسین سرویها هم که در مقطع پیش دانشگاهی قرار دارد با اشاره به کارکرد شبکه های اجتماعی بیان کرد: این شبکه ها دارای کارکردهای مثبت و منفی است و اعتقاد دارم این شبکه ها وسیله ای برای گذراندن اوقات فراغت نیست اما به دلیل اینکه مکانی برای فراغت جوانان در جامعه وجود ندارد آنان ناچار به گذراندن و سرگرم ساختن خود از این طریق هستند.

ورود به اینترنت و عضویت در شبکه های اجتماعی جزء تفریحات مدرن است

سعید شاهی هم که به تازگی در دانشگاه پذیرفته شده اظهار کرد: ورود به اینترنت، چت و عضویت در شبکه های اجتماعی جزء تفریحات مدرنی است که من در زمان فراغت خود به شکل مناسب و سازنده آنها را انجام می دهم و اعتقاد دارم که اگر از این ابزارها به درستی استفاده شود موفق خواهیم بود.

وی بیان کرد: دنیای امروز ایجاب می کند تا در عرصه تکنولوژی و فناوری پیشگام باشیم و پاسخ بسیاری از سوالات خود را در فضای مجازی جست و جو کنیم.

او تاکید دارد که ورود به شبکه های اجتماعی میزان آگاهی ها را ارتقا می دهد و نباید فراموش کرد که امروزه کارکرد فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به گونه ای است که در زمان تفریح و در هنگام فعالیت باید به سراغ آنها رفت و نمی توان پای این فضاها را از محدوده اوقات فراغت بیرون کشید.  

عقاید و نظرات جوانان و نوجوانان نسبت به اوقات فراغت و شبکه های مجازی اما از شکاف عمیق تفکرات فرزندان با خانواده هایشان حکایت دارد و گزارش میدانی خبرنگار مهر، بی اطلاعی اغلب خانواده ها نسبت به چگونگی حضور جوانان در شبکه های مجازی و نحوه تفریحات فرزندانشان را نشان می دهد.

عباس منیعی که دارای 3 فرزند است در رابطه با تفریحات فرزندانشان به خبرنگار مهر گفت: من نمی دانم هر کدام از فرزندانم چه تفریحاتی دارند البته اغلب اوقات وقت خود را در پای کامپیوتر می گذرانند.

عکس تزئینی است

تمام فراغت فرزندانم در پای بازیهای رایانه ای و کامپیوتر سپری می شود

وی افزود: من و همسرم هیچ گاه از فرزندانمان در رابطه با نحوه گذراندن اوقات فراغتشان سوالی نمی کنیم زیرا آنها بیشتر مواقع در پای کامپیوتر خود مشغول هستند و فکر می کنم این تنها تفریحشان باشد.

سهیلا محبی هم که خانه دار است و دو فرزند پسر دارد به مهر گفت: تمام فراغت فرزندان من در پای بازیهای رایانه ای و کامپیوتر سپری می شود.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در زمینه آشنایی پسرانش نسبت به فضاهای مجازی و شبکه های اجتماعی اظهار کرد: من به صورت دقیق در این خصوص آشنایی ندارم اما گمان می کنم فرزندانم با این فضاها آشنا باشند.

احمد کواکبی نیز که 7 فرزند دارد، عنوان کرد: من حتی گاهی فراموش می کنم که هر کدام از فرزندانم کلاس چندم هستند چه برسد به اینکه بدانم اوقات فراغت خود را چگونه می گذرانند.

وی افزود: من فقط  می دانم آنان از صبح تا پاسی از شب پای کامپیوتر می نشینند و یا تلویزیون تماشا می کنند.

وی با اشاره به اینکه من کارگری ساده هستم و هیچ آشنایی با فضاهای مجازی و کارکرد آن ندارم، گفت: پولی ندارم تا 7 فرزند خود را در ایام تابستان به کلاس تفریحی بفرستم به همین دلیل دستشان را باز گذاشته ام تا در پای کامپیوتر و تلویزیون تفریح کنند.