شماره دوازدهم خبرنامه دیدهبان
۲۰ شهريور ۱۴۰۳ - ۲۲:۴۹
باید دید آیا امارات متحده عربی با پشتیبانی آمریکا، انگلیس و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس همواره در مقاطع حساس به شیپور توهم مالکیتش بر جزایر سه‌گانه خواهد دمید یا جواب دندان‌شکنی از سوی ایران اسلامی دریافت خواهد کرد؟
"جزيره" به قسمتی از زمين گفته می‌شود که گرداگرد آن را آب فرا گرفته باشد و
قاعدتا جزاير در اطراف درياها بوده و يکی از نقاط مهم و حساس كشورها به
شمار می‌رود.
جمهوری اسلامی ايران حدود 2 هزار و 700 کيلومتر مربع مرز آبی با همسايگان خود در دريای خزر، خليج فارس و دريای عمان دارد که طبعا اين سواحل و مرزهای آبی، جزاير متعددی را در خود جای داده است.
خليج فارس که بيشترين مرز آبی را با ساير کشورها داراست حدود 30 جزيره مسکونی و غيرمسکونی دارد که جزاير مينو، خورموسی، بونه، دارا، قبرناخدا، خارک، خارکو، عباسک، ميرمهنا، فارسی، تهمادو، نخيلو، گرم، لاوان، شکور، هندورابی، کيش، فرور بزرگ، فرور کوچک، سيری، قشم، ناز، هرمز، هنگام، لارک، ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک از جمله اين جزاير هستند.
اما در اين ميان سه جزيره ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک که به جزاير "سه‌گانه" معروف شده‌اند، به لحاظ نظامی فوق‌العاده مهم و دارای موقعيت ويژه تدافعی هستند، از اين جهت موقعيت مهم اين جزاير باعث برخی حساسيت‌ها شده است.
جزاير سه‌گانه در جنوبی‌ترين استان جمهوری اسلامی ايران يعنی استان هرمزگان با مرکزيت بندرعباس قرار دارند، اين استان نيز در جنوب ايران و در شمال تنگه هرمز قرار داشته و کرانه‌های اين استان در شرق به دريای عمان و در غرب به خليج فارس امتداد می‌يابد، استان هرمزگان با 71 هزار و 193 کيلومتر مربع مساحت 3.4 درصد مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است.
*جزيره تنب بزرگ
اين جزيره با وسعت حدود 11 کيلومتر مربع در جنوب جزيره قشم واقع شده که از جنوب به جزيره ابوموسی، از شرق به دريای عمان و از غرب به تنب کوچک ختم می‌شود، فاصله اين جزيره تا قشم 31 کيلومتر، تا تنب کوچک 13 کيلومتر و تا ابوموسی 50 کيلومتر است.
*جزيره تنب کوچک
اين جزيره با مساحت حدود 5 کيلومتر مربع در جنوب بندر لنگه و در غرب تنب بزرگ واقع است؛ فاصله اين جزيره تا بندر لنگه 50 کيلومتر و تا تنب بزرگ 13 کليومتر است.
*جزيره ابوموسی
این جزیره به لحاظ جغرافیایی، جنوبی‌ترین جزیره ایرانی آب‌های خلیج فارس است که در ۲۲۲ کیلومتری بندرعباس و در ۷۵ کیلومتری بندر لنگه، در ۶۰ کیلومتری شمال امارت شارجه در امارات متحده عربی واقع شده است و همچنین ۱۶۰ کیلومتر از تنگه هرمز فاصله دارد؛ این جزیره یکی از 14 جزیره استان هرمزگان است که بیشترین فاصله از سواحل ایرانی خلیج فارس را دارد و طول و عرض آن در حدود ۵ . ۴ کیلومتر است و شهر ابوموسی مرکز این جزیره است.
وسعت شهرستان ابوموسی ۶۸٫۸ کیلومتر‌مربع است که مشتمل بر جزایر ابوموسی با ۱۲ کیلومتر مربع، جزیره تنب بزرگ با ۱۰٫۳ کیلومتر مربع، تنب کوچک با ۱٫۵ کیلومتر مربع، سیری با ۱۷٫۳ کیلومتر مربع، فرور بزرگ با ۲۶٫۲ کیلومتر مربع و فرور کوچک با ۱٫۵ کیلومتر مربع است.
فاصله میان جزیره ابوموسی و جزایر تنب به دلیل عمق مناسب آب تنها مسیر قابل کشتیرانی برای نفتکش‌های بزرگ است.
مالکیت جزیره ابوموسی به همراه جزایر تنب بزرگ و تنب کوچک در دست ایران است اما ادعاهایی از سوی کشور تازه تاسیس امارات متحده عربی - که از زمان شکل‌گیری این کشور کوچک بیش از 40 سال نمی‌گذرد - مطرح است.
این جزیره در اسناد تاریخی با نام "بوموو" (BOUMOU) و "بوم‌او" یعنی آب (معرب آن بومف) و "بوموسو" و "گپ سبزو" نام داشته (به معنای جای سبز) است.
در نقشه‌های قدیمی بوموف یا بوموسو ثبت شده (بوم به معنی مکان است و "سو" چند معنی دارد "سو" مخفف سوز (SOUZ)نام یک نوع سبزی است و بطور کلی نیز در زبان فارسی کهن معنی سبز میدهد و در مجموع می‌توان آن را به معنای سرزمین سبز نامید).
نام "ابوموسی" یک نام جدید است که سابقه آن به حدود بیش از 100 سال قبل باز می‌گردد که یکی از ساکنان بنام ابوموسی این نام را بجای بوموسو (BOUMOUSOU) رایج کرد.
*جمعیت ابوموسی 75 میلیون نفر!
جمعیت ابوموسی، بر طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵، برابر با یک هزار و 700 هزار نفر بوده است که بیشتر این ساکنان، شهروندان ایرانی هستند و اقلیت اماراتی که در آن ساکن هستند بر اساس قراردادی میان ایران و امارات حق اقامت دائم در ابوموسی را دارند. شهروندان ایرانی ساکن در جزایر به ویژه در بوموسی غالبا جمعیت جزیره خود را ۷۵ میلیون نفر می‌دانند. این بدان معناست که این قطعه نه تنها بخشی تفکیک‌ناپذیر از ایران‌زمین است بلکه خط مقدم سرزمین ایران است.
جزیره ابوموسی آب و هوای مرطوب و گرم‌تری دارد؛ این جزیره فاقد آب و اراضی مناسب کشاورزی است، ولی کشت و زرع محدودی در آن صورت میگیرد و بیشتر مردم بومی محل به صید ماهی اشتغال دارند امااین جزیره یکی از مراکز صدور نفت خام کشور است که با ظرفیتی قابل توجه فعالیت می‌کند.
یک فرودگاه، یک موج شکن و اسکله کوچک برای پهلوگیری شناورهای سبک با آبخور محدود و یک جاده کمربندی آسفالته از جمله تاسیسات جزیره ابوموسی است؛ ناهمواری‌های خاک جزیره ابوموسی به سوی شمال افزایش می‌یابد که سرانجام به بلندترین نقطه جزیره به نام "کوه حلوا" که نزدیک به ۱۱۰ متر ارتفاع دارد، می‌رسد.
*حاکمیت ایران بر ابوموسی و 2 تنب بر اساس اسناد تاریخی
بررسی‌های تاریخی انجام شده بیانگر آن است که در هزاره دوم قبل از میلاد این 3 جزیره همانند سایر جزایر دریای پارس توسط ایرانیان اداره می‌شد و جزو قلمرو حکومت‌های ایرانی بوده است. در دوران اسلامی نیز این جزایر همواره جزو قلمرو ایالت‌های جنوبی ایران از جمله فارس بوده‌اند با ورود پرتغالی‌ها به دریای پارس این ۳ جزیره به اشغال آنها در آمد که در روزگار شاه عباس صفوی توسط نیروهای ایرانی آزاد شد. نادرشاه افشار و کریم‌خان زند به این جزایر اعمال حاکمیت کامل کرده‌اند و در روزگار سلطنت فتحعلی شاه قاجار نیز جزایر دریای پارس مانند کیش، بحرین، ابوموسی، هندورابی، تنب بزرگ، کوچک و فارور جزو ایالت‌های فارس محسوب می‌شدند. در سال ۱۲۶۳ هجری قمری نیز کرانه‌ها و جزایر خلیج فارس از جمله جزیره ابوموسی بخشی از ایالت بنادر خلیج فارس محسوب می‌شد. بررسی دقیق اسناد و کتب تاریخی بر مالکیت و حاکمیت تاریخی ایران بر جزایر سه‌گانه تردید باقی نمی‌گذارد.
در نقشه‌های چاپ شده از سال ۱۸۸۷ به بعد بریتانیا نیز جزیره ابوموسی و 2 تنب با رنگ پرچم ایران مشخص شده است؛ اعمال حاکمیت، همواره از ناحیه حکومت انجام می‌شود و در آن زمان، ایران دولت حاکم تلقی می‌شد و امیرنشین‌های شارجه در رأس الخیمه به عنوان نهادهای سیاسی و حقوقی مستقل در نظر گرفته نمی‌شده‌اند و حتی از داشتن رابطه سیاسی با سایر کشورها منع می‌شده‌اند.
طبق داده‌های تاریخی، جزایر مزبور تا سال ۱۸۸۷ متعلق به شیخ لنگه بوده است و شیخ لنگه وابسته به طایفه «جواسیم» بوده و در نتیجه از متعلقات ایران به محسوب می‌شده است چرا که شیخ لنگه به حکومت ایران خراج می‌پرداخته و بر جزایر سیری، ابوموسی و 2 تنب، حکومت می‌کرده است.
در سال 1349 هجری شمسی وقتی دولت خبيث ننگين تصميم گرفت نيروهای خود را از خليج فارس خارج کند نيروهای ايرانی اجازه يافتند تا در سه جزيره ايرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک وارد شده و حاکميت ايران را بر اين سه جزيره بازگردانند از اين زمان بود که مسئله ابوموسی به عنوان موضوعی اختلافی بين اميرنشين شارجه و ايران درآمده بود همانند آتش زير خاکستر سال‌ها ادامه داشت و هر از گاهی به تناسب شرايط سياسی دولت مباحثی را در افکار عمومی و روابط بين‌المللی ايجاد کرده است.
*ماجرا از كجا آغاز شد؟
اما ماجرا اخیر مناقشات ایران و امارات متحده عربی در خصوص جزایر سه‌گانه در پی سفر فرودین ماه سال جاری محمود احمدی‌نژاد به جزیره ابوموسی شدت گرفت، رئیس‌جمهور پیشین کشورمان ۲۴ فروردین ماه سال جاری در راستای سفرهای استانی به یکی از مناطق جمهوری اسلامی ایران در قلمرو اختیارتش سفر کرده بود و این موضوع موجب برآشفتگی وزیر امور خارجه امارات متحده‌عربی شد.
در جریان این سفر، «شیخ عبدالله بن زیادآل‌نهیان» وزیر امور خارجه ایالات متحده عربی در سخنانی که خبرگزاری رسمی این کشور منعکس کرد، گفته بود: «این سفر نقض گسترده حاکمیت امارات به سرزمین خود و نادیده گرفتن همه تلاش‌ها و اقداماتی است که برای حل مسالمت‌آمیز این مسئله از طریق گفتگوهای مستقیم یا مراجعه دادگاه بین‌المللی صورت میگیرد».
این موضوع با واکنش تند نمایندگان که حافظ منافع ملت هستند مواجه شد و ۴ روز پس از آن یعنی سی‌ام فروردین ماه، ۲۲۵ نماینده مجلس شورای اسلامی با امضای بیانیه‌ای اظهارات مداخله‌جویانه مقامات امارات متحده عربی و مجلس این کشور را محکوم کردند، در بخشی از این بیانیه آمده بود: «سفر محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری ایران به جزیره ابوموسی از جمله سفرهای داخلی و استانی محسوب می‌شود و موضع گیری مسئولان امارات دخالت آشکار در امور داخلی ایران است.
نمایندگان خانه ملت در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در یکم اسفند ماه سال ۹۱ بار دیگر با صدور بیانیه‌ای بر حفظ تمامیت ارضی کشور تاکید کرده‌اند، در بخشی از این بیانیه نیز آمده بود: " دولت جمهوری اسلامی ایران حاکمیت کامل خویش بر جزایر ایرانی تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را مؤکداً مورد یادآوری قرار داده، خاطرنشان می‌نماید همه تدابیر و اقدامات به عمل آمده در این جزایر همواره مبتنی بر اصول حاکمیت و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران صورت پذیرفته است. جمهوری اسلامی ایران همواره سیاست مودّت و حسن همجواری با همه کشورهای همسایه را تعقیب نموده و بر همین اساس، همچون گذشته از گفت‌وگوهای دوجانبه با دولت امارات متحده عربی به منظور بررسی راه‌های تقویت هر چه بیشتر مناسبات بین دو کشور و رفع سوءتفاهمات احتمالی استقبال می‌نماید."
اما وزیران امور خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در پایان یکصد و بیست و ششمین نشست خود در محل دبیرخانه این شورا در ریاض که به ریاست "شیخ خالد بن احمد بن محمد آل خلیفه" وزیر امور خارجه بحرین برگزار شد، بار دیگر ادعاهای خود را علیه ایران تکرار کردند.
اما صدور این بیانیه با واکنش تند اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست مجلس روبه رو شد.
مسئله جزاير سه‌گانه تمام شده است
علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در خصوص جزایر سه‌گانه اظهار داشت: از نظر ما این موضوع حل شده است.
وی افزود: ما به لحاظ اینکه آنها (اماراتی‌ها) فکر نکنند حرفی که می‌زنند پاسخ ندارد و به لحاظ مستندسازی حقوقی جواب می‌دهیم و گرنه هیچ نیازی به پاسخ دادن به این مطالب تبلیغاتی که با هدایت و فشار انگلیس صورت میگیرد، نیست.
نماینده مردم بروجرد گفت: انگلیس زمانی در خلیج فارس حضور داشت و در هر نقطه‌ای که حضور داشته یک خباثتی از خودش به جای گذاشته است، این کار کار انگلیس است، امروز هم انگلیسی‌ها امارات را تحریک می‌کنند و این صحبت‌ها را مطرح می‌کنند که کاملا غیرقانونی و مردود است.
هيچ قدرتی حق تصميم‌گيری در خصوص جزاير سه‌گانه را ندارد
محمدرضا محسنی‌ثانی رئیس کمیته امنیت ملی مجلس نیز در این زمینه تصریح کرد: جزایر سه‌گانه از حقوق لاینفک جمهوری اسلامی است و هیچ منبع قدرتی حق تصمیم‌گیری راجع به این قسمت از سرزمین ایران را ندارد.
وی گفت: این گونه بیانیه‌ها و اقدامات در ارتباط با جزایر سه‌گانه ایرانی از سوی کشورهای عربی بسیار صورت گرفته ولی حقانیت کشورمان در حاکمیت جزایر بر دنیا پنهان نیست.
نماینده مردم سبزوار در ادامه تصریح کرد: هرزمان در منطقه بحرانی روی میدهد کشورهای شورای خلیج فارس برای منحرف کردن اذهان عمومی از حربه جزایر سه‌گانه استفاده می‌کنند و این بار نیز با تحرکات مجدد آل خلیفه دوباره این ادعا مطرح شده است.
*جزاير سه‌گانه جزء لاينفک جمهوری اسلامی ايران و خاک اين کشور است
همچنین سید حسین نقوی‌حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این خصوص گفت: به نظر می‌رسد بحرین به جای دخالت در روابط کشورهای منطقه و تکرار ادعاهای نادرست امارات درباره مالکیت بر بخشی از خاک ایران، بهتر است تدبیری برای حل بحران داخلی خود و پاسخی برای مطالبات ملت بحرین بیاید.
وی افزود: جزایر سه‌گانه جزء لاینفک جمهوری اسلامی ایران و خاک این کشور است.
نماینده مردم ورامین گفت: اظهار نظر پیرامون این موضوع از سوی دیگر کشورها دخالت در امور داخلی کشور محسوب می‌شود و ما با این دخالت‌ها به شدت برخورد می‌کنیم.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: به نظر می‌رسد بحرین به جای دخالت در روابط کشورهای منطقه و تکرار ادعاهای نادرست امارات درباره مالکیت بر بخشی از خاک ایران، بهتر است تدبیری برای حل بحران داخلی خود و پاسخی برای مطالبات ملت بحرین بیاید
*ادعاي شورای همكاری خليج فارس پوچ است
منصور حقيقت پور نايب رئيس كميسيون امنیت ملی و سیاست خارجی نیز در اين رابطه گفت: جزایر سه‌گانه جزء خاک مقدس ایران بوده و این کشور مانند دیگر نقاط خاك خود از آن دفاع خواهد كرد.
نماینده مردم اردبیل ادامه داد: با مطرح کردن بحث تاریخی درباره جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک از سوی اعضای شورای همکاری خلیج فارس، مسائلی پیش خواهد آمد که به نفع آنها نیست.
* ايران اجازه دست‌اندازی به جزاير سه‌گانه را نخواهد داد
محمد اسماعیلی ديگر عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس در واکنش به حمایت آمریکا از اظهارات سخيف امارات متحده عربی بر سر جزایر سه گانه و حل اختلاف از راه گفت‌و‌گو، رجوع به دادگاه لاهه یا دیگر نهادهای جهانی ،اظهار داشت: جزاير سه‌گانه (ابوموسي، تنب کوچک و تنب بزرگ ) جزء خاک ايران است آمريکا بهتر است در اظهارات خود مراقبت کند.
وي تصريح کرد: آمریکا در حالی از مناقشه ایران و اماران متحده عربی به دادگاه لاهه حمایت می‌کند که مراجعه به این دادگاه ،تنها در صورتی امکان پذیر است که دو کشور با فرستادن آن به دادگاه موافق باشند.
اسماعيلي تاکيد کرد: حمایت آمریکا از ادعای امارات متحده کاملا طبیعی است چرا که همواره بدنبال تفرقه انگیزی و فرافکنی بین کشورهای مسلمان منطقه است.
وی ادامه داد: آمریکا با توجه به دغدغه و مشکلاتی که در منطقه دارد از هروسیله‌ای که منجر به ضربه وارد کردن به کشورمان شود حمایت می کند.
اسماعیلی با اشاره به اینکه ایران بارها اعلام کرده که جزایر سه‌گانه متعلق به جمهوری اسلامی است، تصریح کرد: امارات متحده باید بداند که جزایر سه‌گانه با توجه به قدمت تاریخی که دارد متعلق به کشورمان است و جمهوري اسلامي هرگز اجازه نخواهد داد که هیچ کشوری به فکر دستیابی به این جزایر باشد.
پس از آن بود که هیئتی از کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به ریاست علاءالدین بروجردی 5 ارديبهشت 92 از جزایر سه گانه بازدید کردند.
علاءالدین بروجردی رئیس، منصور حقیقت‌پور نایب رئیس، محمدحسن آصفری دبیر، محمدرضا محسنی‌ثانی رئیس کمیته امنیت ملی، اسماعیل کوثری رئیس کمیته دفاع، صفر نعیمی‌رز، هادی شوشتری، احمد شوهانی و محمد عاشوری تازیانی چهار عضو دیگر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در اين بازديد حضور داشتند.( برای مشاهده گزارش تصویری اینجا کلیک کنید)
اخیرا بار دیگر شیوخ امارات متحده عربی در اقدامی متوهمانه به برافراشته بودن پرچم جمهوری اسلامی ایران در جزایر سه‌گانه ایرانی اعتراض کرده‌اند، اعتارضی که واکنش محمد آصفری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس را در پی داشت.
*اجازه نخواهیم داد پرچمی بجر پرچم ایران در جزایر سه‌گانه برافراشته شود
وی در این رابطه با باشگاه خبرنگاران گفت: جزیره ابوموسی جزء اراضی لاینفک و جدانشدنی جمهوری اسلامی ایران است.
جمهوری اسلامی ايران حدود 2 هزار و 700 کيلومتر مربع مرز آبی با همسايگان خود در دريای خزر، خليج فارس و دريای عمان دارد که طبعا اين سواحل و مرزهای آبی، جزاير متعددی را در خود جای داده است.
خليج فارس که بيشترين مرز آبی را با ساير کشورها داراست حدود 30 جزيره مسکونی و غيرمسکونی دارد که جزاير مينو، خورموسی، بونه، دارا، قبرناخدا، خارک، خارکو، عباسک، ميرمهنا، فارسی، تهمادو، نخيلو، گرم، لاوان، شکور، هندورابی، کيش، فرور بزرگ، فرور کوچک، سيری، قشم، ناز، هرمز، هنگام، لارک، ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک از جمله اين جزاير هستند.
اما در اين ميان سه جزيره ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک که به جزاير "سه‌گانه" معروف شده‌اند، به لحاظ نظامی فوق‌العاده مهم و دارای موقعيت ويژه تدافعی هستند، از اين جهت موقعيت مهم اين جزاير باعث برخی حساسيت‌ها شده است.
جزاير سه‌گانه در جنوبی‌ترين استان جمهوری اسلامی ايران يعنی استان هرمزگان با مرکزيت بندرعباس قرار دارند، اين استان نيز در جنوب ايران و در شمال تنگه هرمز قرار داشته و کرانه‌های اين استان در شرق به دريای عمان و در غرب به خليج فارس امتداد می‌يابد، استان هرمزگان با 71 هزار و 193 کيلومتر مربع مساحت 3.4 درصد مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است.
*جزيره تنب بزرگ
اين جزيره با وسعت حدود 11 کيلومتر مربع در جنوب جزيره قشم واقع شده که از جنوب به جزيره ابوموسی، از شرق به دريای عمان و از غرب به تنب کوچک ختم می‌شود، فاصله اين جزيره تا قشم 31 کيلومتر، تا تنب کوچک 13 کيلومتر و تا ابوموسی 50 کيلومتر است.
*جزيره تنب کوچک
اين جزيره با مساحت حدود 5 کيلومتر مربع در جنوب بندر لنگه و در غرب تنب بزرگ واقع است؛ فاصله اين جزيره تا بندر لنگه 50 کيلومتر و تا تنب بزرگ 13 کليومتر است.
*جزيره ابوموسی
این جزیره به لحاظ جغرافیایی، جنوبی‌ترین جزیره ایرانی آب‌های خلیج فارس است که در ۲۲۲ کیلومتری بندرعباس و در ۷۵ کیلومتری بندر لنگه، در ۶۰ کیلومتری شمال امارت شارجه در امارات متحده عربی واقع شده است و همچنین ۱۶۰ کیلومتر از تنگه هرمز فاصله دارد؛ این جزیره یکی از 14 جزیره استان هرمزگان است که بیشترین فاصله از سواحل ایرانی خلیج فارس را دارد و طول و عرض آن در حدود ۵ . ۴ کیلومتر است و شهر ابوموسی مرکز این جزیره است.
وسعت شهرستان ابوموسی ۶۸٫۸ کیلومتر‌مربع است که مشتمل بر جزایر ابوموسی با ۱۲ کیلومتر مربع، جزیره تنب بزرگ با ۱۰٫۳ کیلومتر مربع، تنب کوچک با ۱٫۵ کیلومتر مربع، سیری با ۱۷٫۳ کیلومتر مربع، فرور بزرگ با ۲۶٫۲ کیلومتر مربع و فرور کوچک با ۱٫۵ کیلومتر مربع است.
فاصله میان جزیره ابوموسی و جزایر تنب به دلیل عمق مناسب آب تنها مسیر قابل کشتیرانی برای نفتکش‌های بزرگ است.
مالکیت جزیره ابوموسی به همراه جزایر تنب بزرگ و تنب کوچک در دست ایران است اما ادعاهایی از سوی کشور تازه تاسیس امارات متحده عربی - که از زمان شکل‌گیری این کشور کوچک بیش از 40 سال نمی‌گذرد - مطرح است.
این جزیره در اسناد تاریخی با نام "بوموو" (BOUMOU) و "بوم‌او" یعنی آب (معرب آن بومف) و "بوموسو" و "گپ سبزو" نام داشته (به معنای جای سبز) است.
در نقشه‌های قدیمی بوموف یا بوموسو ثبت شده (بوم به معنی مکان است و "سو" چند معنی دارد "سو" مخفف سوز (SOUZ)نام یک نوع سبزی است و بطور کلی نیز در زبان فارسی کهن معنی سبز میدهد و در مجموع می‌توان آن را به معنای سرزمین سبز نامید).
نام "ابوموسی" یک نام جدید است که سابقه آن به حدود بیش از 100 سال قبل باز می‌گردد که یکی از ساکنان بنام ابوموسی این نام را بجای بوموسو (BOUMOUSOU) رایج کرد.
*جمعیت ابوموسی 75 میلیون نفر!
جمعیت ابوموسی، بر طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵، برابر با یک هزار و 700 هزار نفر بوده است که بیشتر این ساکنان، شهروندان ایرانی هستند و اقلیت اماراتی که در آن ساکن هستند بر اساس قراردادی میان ایران و امارات حق اقامت دائم در ابوموسی را دارند. شهروندان ایرانی ساکن در جزایر به ویژه در بوموسی غالبا جمعیت جزیره خود را ۷۵ میلیون نفر می‌دانند. این بدان معناست که این قطعه نه تنها بخشی تفکیک‌ناپذیر از ایران‌زمین است بلکه خط مقدم سرزمین ایران است.
جزیره ابوموسی آب و هوای مرطوب و گرم‌تری دارد؛ این جزیره فاقد آب و اراضی مناسب کشاورزی است، ولی کشت و زرع محدودی در آن صورت میگیرد و بیشتر مردم بومی محل به صید ماهی اشتغال دارند امااین جزیره یکی از مراکز صدور نفت خام کشور است که با ظرفیتی قابل توجه فعالیت می‌کند.
یک فرودگاه، یک موج شکن و اسکله کوچک برای پهلوگیری شناورهای سبک با آبخور محدود و یک جاده کمربندی آسفالته از جمله تاسیسات جزیره ابوموسی است؛ ناهمواری‌های خاک جزیره ابوموسی به سوی شمال افزایش می‌یابد که سرانجام به بلندترین نقطه جزیره به نام "کوه حلوا" که نزدیک به ۱۱۰ متر ارتفاع دارد، می‌رسد.
*حاکمیت ایران بر ابوموسی و 2 تنب بر اساس اسناد تاریخی
بررسی‌های تاریخی انجام شده بیانگر آن است که در هزاره دوم قبل از میلاد این 3 جزیره همانند سایر جزایر دریای پارس توسط ایرانیان اداره می‌شد و جزو قلمرو حکومت‌های ایرانی بوده است. در دوران اسلامی نیز این جزایر همواره جزو قلمرو ایالت‌های جنوبی ایران از جمله فارس بوده‌اند با ورود پرتغالی‌ها به دریای پارس این ۳ جزیره به اشغال آنها در آمد که در روزگار شاه عباس صفوی توسط نیروهای ایرانی آزاد شد. نادرشاه افشار و کریم‌خان زند به این جزایر اعمال حاکمیت کامل کرده‌اند و در روزگار سلطنت فتحعلی شاه قاجار نیز جزایر دریای پارس مانند کیش، بحرین، ابوموسی، هندورابی، تنب بزرگ، کوچک و فارور جزو ایالت‌های فارس محسوب می‌شدند. در سال ۱۲۶۳ هجری قمری نیز کرانه‌ها و جزایر خلیج فارس از جمله جزیره ابوموسی بخشی از ایالت بنادر خلیج فارس محسوب می‌شد. بررسی دقیق اسناد و کتب تاریخی بر مالکیت و حاکمیت تاریخی ایران بر جزایر سه‌گانه تردید باقی نمی‌گذارد.
در نقشه‌های چاپ شده از سال ۱۸۸۷ به بعد بریتانیا نیز جزیره ابوموسی و 2 تنب با رنگ پرچم ایران مشخص شده است؛ اعمال حاکمیت، همواره از ناحیه حکومت انجام می‌شود و در آن زمان، ایران دولت حاکم تلقی می‌شد و امیرنشین‌های شارجه در رأس الخیمه به عنوان نهادهای سیاسی و حقوقی مستقل در نظر گرفته نمی‌شده‌اند و حتی از داشتن رابطه سیاسی با سایر کشورها منع می‌شده‌اند.
طبق داده‌های تاریخی، جزایر مزبور تا سال ۱۸۸۷ متعلق به شیخ لنگه بوده است و شیخ لنگه وابسته به طایفه «جواسیم» بوده و در نتیجه از متعلقات ایران به محسوب می‌شده است چرا که شیخ لنگه به حکومت ایران خراج می‌پرداخته و بر جزایر سیری، ابوموسی و 2 تنب، حکومت می‌کرده است.
در سال 1349 هجری شمسی وقتی دولت خبيث ننگين تصميم گرفت نيروهای خود را از خليج فارس خارج کند نيروهای ايرانی اجازه يافتند تا در سه جزيره ايرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک وارد شده و حاکميت ايران را بر اين سه جزيره بازگردانند از اين زمان بود که مسئله ابوموسی به عنوان موضوعی اختلافی بين اميرنشين شارجه و ايران درآمده بود همانند آتش زير خاکستر سال‌ها ادامه داشت و هر از گاهی به تناسب شرايط سياسی دولت مباحثی را در افکار عمومی و روابط بين‌المللی ايجاد کرده است.
*ماجرا از كجا آغاز شد؟
اما ماجرا اخیر مناقشات ایران و امارات متحده عربی در خصوص جزایر سه‌گانه در پی سفر فرودین ماه سال جاری محمود احمدی‌نژاد به جزیره ابوموسی شدت گرفت، رئیس‌جمهور پیشین کشورمان ۲۴ فروردین ماه سال جاری در راستای سفرهای استانی به یکی از مناطق جمهوری اسلامی ایران در قلمرو اختیارتش سفر کرده بود و این موضوع موجب برآشفتگی وزیر امور خارجه امارات متحده‌عربی شد.
در جریان این سفر، «شیخ عبدالله بن زیادآل‌نهیان» وزیر امور خارجه ایالات متحده عربی در سخنانی که خبرگزاری رسمی این کشور منعکس کرد، گفته بود: «این سفر نقض گسترده حاکمیت امارات به سرزمین خود و نادیده گرفتن همه تلاش‌ها و اقداماتی است که برای حل مسالمت‌آمیز این مسئله از طریق گفتگوهای مستقیم یا مراجعه دادگاه بین‌المللی صورت میگیرد».
این موضوع با واکنش تند نمایندگان که حافظ منافع ملت هستند مواجه شد و ۴ روز پس از آن یعنی سی‌ام فروردین ماه، ۲۲۵ نماینده مجلس شورای اسلامی با امضای بیانیه‌ای اظهارات مداخله‌جویانه مقامات امارات متحده عربی و مجلس این کشور را محکوم کردند، در بخشی از این بیانیه آمده بود: «سفر محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری ایران به جزیره ابوموسی از جمله سفرهای داخلی و استانی محسوب می‌شود و موضع گیری مسئولان امارات دخالت آشکار در امور داخلی ایران است.
نمایندگان خانه ملت در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در یکم اسفند ماه سال ۹۱ بار دیگر با صدور بیانیه‌ای بر حفظ تمامیت ارضی کشور تاکید کرده‌اند، در بخشی از این بیانیه نیز آمده بود: " دولت جمهوری اسلامی ایران حاکمیت کامل خویش بر جزایر ایرانی تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را مؤکداً مورد یادآوری قرار داده، خاطرنشان می‌نماید همه تدابیر و اقدامات به عمل آمده در این جزایر همواره مبتنی بر اصول حاکمیت و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران صورت پذیرفته است. جمهوری اسلامی ایران همواره سیاست مودّت و حسن همجواری با همه کشورهای همسایه را تعقیب نموده و بر همین اساس، همچون گذشته از گفت‌وگوهای دوجانبه با دولت امارات متحده عربی به منظور بررسی راه‌های تقویت هر چه بیشتر مناسبات بین دو کشور و رفع سوءتفاهمات احتمالی استقبال می‌نماید."
اما وزیران امور خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در پایان یکصد و بیست و ششمین نشست خود در محل دبیرخانه این شورا در ریاض که به ریاست "شیخ خالد بن احمد بن محمد آل خلیفه" وزیر امور خارجه بحرین برگزار شد، بار دیگر ادعاهای خود را علیه ایران تکرار کردند.
اما صدور این بیانیه با واکنش تند اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست مجلس روبه رو شد.
مسئله جزاير سه‌گانه تمام شده است
علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در خصوص جزایر سه‌گانه اظهار داشت: از نظر ما این موضوع حل شده است.
وی افزود: ما به لحاظ اینکه آنها (اماراتی‌ها) فکر نکنند حرفی که می‌زنند پاسخ ندارد و به لحاظ مستندسازی حقوقی جواب می‌دهیم و گرنه هیچ نیازی به پاسخ دادن به این مطالب تبلیغاتی که با هدایت و فشار انگلیس صورت میگیرد، نیست.
نماینده مردم بروجرد گفت: انگلیس زمانی در خلیج فارس حضور داشت و در هر نقطه‌ای که حضور داشته یک خباثتی از خودش به جای گذاشته است، این کار کار انگلیس است، امروز هم انگلیسی‌ها امارات را تحریک می‌کنند و این صحبت‌ها را مطرح می‌کنند که کاملا غیرقانونی و مردود است.
هيچ قدرتی حق تصميم‌گيری در خصوص جزاير سه‌گانه را ندارد
محمدرضا محسنی‌ثانی رئیس کمیته امنیت ملی مجلس نیز در این زمینه تصریح کرد: جزایر سه‌گانه از حقوق لاینفک جمهوری اسلامی است و هیچ منبع قدرتی حق تصمیم‌گیری راجع به این قسمت از سرزمین ایران را ندارد.
وی گفت: این گونه بیانیه‌ها و اقدامات در ارتباط با جزایر سه‌گانه ایرانی از سوی کشورهای عربی بسیار صورت گرفته ولی حقانیت کشورمان در حاکمیت جزایر بر دنیا پنهان نیست.
نماینده مردم سبزوار در ادامه تصریح کرد: هرزمان در منطقه بحرانی روی میدهد کشورهای شورای خلیج فارس برای منحرف کردن اذهان عمومی از حربه جزایر سه‌گانه استفاده می‌کنند و این بار نیز با تحرکات مجدد آل خلیفه دوباره این ادعا مطرح شده است.
*جزاير سه‌گانه جزء لاينفک جمهوری اسلامی ايران و خاک اين کشور است
همچنین سید حسین نقوی‌حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این خصوص گفت: به نظر می‌رسد بحرین به جای دخالت در روابط کشورهای منطقه و تکرار ادعاهای نادرست امارات درباره مالکیت بر بخشی از خاک ایران، بهتر است تدبیری برای حل بحران داخلی خود و پاسخی برای مطالبات ملت بحرین بیاید.
وی افزود: جزایر سه‌گانه جزء لاینفک جمهوری اسلامی ایران و خاک این کشور است.
نماینده مردم ورامین گفت: اظهار نظر پیرامون این موضوع از سوی دیگر کشورها دخالت در امور داخلی کشور محسوب می‌شود و ما با این دخالت‌ها به شدت برخورد می‌کنیم.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: به نظر می‌رسد بحرین به جای دخالت در روابط کشورهای منطقه و تکرار ادعاهای نادرست امارات درباره مالکیت بر بخشی از خاک ایران، بهتر است تدبیری برای حل بحران داخلی خود و پاسخی برای مطالبات ملت بحرین بیاید
*ادعاي شورای همكاری خليج فارس پوچ است
منصور حقيقت پور نايب رئيس كميسيون امنیت ملی و سیاست خارجی نیز در اين رابطه گفت: جزایر سه‌گانه جزء خاک مقدس ایران بوده و این کشور مانند دیگر نقاط خاك خود از آن دفاع خواهد كرد.
نماینده مردم اردبیل ادامه داد: با مطرح کردن بحث تاریخی درباره جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک از سوی اعضای شورای همکاری خلیج فارس، مسائلی پیش خواهد آمد که به نفع آنها نیست.
* ايران اجازه دست‌اندازی به جزاير سه‌گانه را نخواهد داد
محمد اسماعیلی ديگر عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس در واکنش به حمایت آمریکا از اظهارات سخيف امارات متحده عربی بر سر جزایر سه گانه و حل اختلاف از راه گفت‌و‌گو، رجوع به دادگاه لاهه یا دیگر نهادهای جهانی ،اظهار داشت: جزاير سه‌گانه (ابوموسي، تنب کوچک و تنب بزرگ ) جزء خاک ايران است آمريکا بهتر است در اظهارات خود مراقبت کند.
وي تصريح کرد: آمریکا در حالی از مناقشه ایران و اماران متحده عربی به دادگاه لاهه حمایت می‌کند که مراجعه به این دادگاه ،تنها در صورتی امکان پذیر است که دو کشور با فرستادن آن به دادگاه موافق باشند.
اسماعيلي تاکيد کرد: حمایت آمریکا از ادعای امارات متحده کاملا طبیعی است چرا که همواره بدنبال تفرقه انگیزی و فرافکنی بین کشورهای مسلمان منطقه است.
وی ادامه داد: آمریکا با توجه به دغدغه و مشکلاتی که در منطقه دارد از هروسیله‌ای که منجر به ضربه وارد کردن به کشورمان شود حمایت می کند.
اسماعیلی با اشاره به اینکه ایران بارها اعلام کرده که جزایر سه‌گانه متعلق به جمهوری اسلامی است، تصریح کرد: امارات متحده باید بداند که جزایر سه‌گانه با توجه به قدمت تاریخی که دارد متعلق به کشورمان است و جمهوري اسلامي هرگز اجازه نخواهد داد که هیچ کشوری به فکر دستیابی به این جزایر باشد.
پس از آن بود که هیئتی از کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به ریاست علاءالدین بروجردی 5 ارديبهشت 92 از جزایر سه گانه بازدید کردند.
علاءالدین بروجردی رئیس، منصور حقیقت‌پور نایب رئیس، محمدحسن آصفری دبیر، محمدرضا محسنی‌ثانی رئیس کمیته امنیت ملی، اسماعیل کوثری رئیس کمیته دفاع، صفر نعیمی‌رز، هادی شوشتری، احمد شوهانی و محمد عاشوری تازیانی چهار عضو دیگر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در اين بازديد حضور داشتند.( برای مشاهده گزارش تصویری اینجا کلیک کنید)
اخیرا بار دیگر شیوخ امارات متحده عربی در اقدامی متوهمانه به برافراشته بودن پرچم جمهوری اسلامی ایران در جزایر سه‌گانه ایرانی اعتراض کرده‌اند، اعتارضی که واکنش محمد آصفری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس را در پی داشت.
*اجازه نخواهیم داد پرچمی بجر پرچم ایران در جزایر سه‌گانه برافراشته شود
وی در این رابطه با باشگاه خبرنگاران گفت: جزیره ابوموسی جزء اراضی لاینفک و جدانشدنی جمهوری اسلامی ایران است.
وی افزود: امارات متحده عربی حدود 24 خانواری - که حتی شهروند اماراتی نیستند - را اجیر کرده و ماهیانه یک حقوقی را به آنها میدهد تا در جزیره ابوموسی زندگی کنند، ما این 24 خانوار را مهمان خودمان می‌دانیم لذا مهمان نیز باید حواس خودش را جمع کند و پایش را بیشتر از گلیشم دراز نکند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران به این خانواده‌های اماراتی در جزیره ابوموسی خدمات خوبی هم چون بهداشت و درمان، تامین برق و آب و... در اختیار آنها قرار داده، دولت امارات بهتر است به جای فکر کردن درباره پرچم به مشکلات این خانواده‌ها رسیده و آنها را حل کند چرا که امروز جمهوری اسلامی ایران با وجود این که به این خانواده‌ها کمک می‌کند اما زندگی کردن برای آنها بسیار سخت است.
آصفری با تاکید براینکه جزیره ابوموسی جزئی از اراضی جمهوری اسلامی ایران است اظهار داشت: به اهتزار درآوردن پرچم جمهوری اسلامی ایران مربوط به امروز نیست و از گذشته و دیرباز نیز پرچم ایران در این جزیره بوده و اجازه به اهتزاز درآوردن پرچم کشور دیگری را در این جزیره نخواهیم داد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پایان خاطر نشان کرد: بهتر است امارات شان و شئون مهمانی را رعایت کند چرا که اگر این کار را نکند مطمئنا جمهوری اسلامی ایران نیز برخورد دیگری خواهد کرد.
بنابراین باید دید آیا امارات متحده عربی با پشتیبانی آمریکا، انگلیس و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس همواره در مقاطع حساس به شیپور توهم مالکیتش بر جزایر سه گانه خواهد دمید یا جواب دندان شکنی از سوی ایران اسلامی دریافت خواهد کرد؟
باشگاه خبرنگاران
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!
شماره یازدهم خبرنامه دیدهبان
۱۷ مرداد ۱۴۰۳ - ۱۲:۲۳
شماره دهم خبرنامه دیدهبان
۰۱ مرداد ۱۴۰۳ - ۱۳:۵۶
شماره نهم خبرنامه دیده بان
۱۸ تير ۱۴۰۳ - ۱۸:۳۱
شماره هشتم خبرنامه دیده بان
۲۶ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۳:۵۷
شماره هفتم خبرنامه دیده بان
۱۳ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۰:۱۳
شماره ششم خبرنامه دیدهبان
۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۶:۰۶
شماره پنجم خبرنامه دیدهبان
۲۳ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۳۷
شماره چهارم خبرنامه دیدهبان
۱۲ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۲:۳۳
شماره سوم خبرنامه دیده بان
۰۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۰۵
شماره دوم خبرنامه دیده بان
۰۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۳:۳۵
شماره اول خبرنامه دیده بان
۲۱ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۳:۴۲