اسنودن در سالگرد افشاگری از آژانس امنیت ملی آمریکا، با راهاندازی شبکهای مهم برای حفاظت از حریم شخصی، به تمام کاربران اینترنتی گوشزد کرد: "امروز دست روی دست گذاشتن، بزرگترین اشتباه است!"
یک سال از آغاز شهرت و سپس پناهندگی "ادوارد اسنودن" (Edward Snowden) قهرمان افشاگری جاسوسیها در آژانس امنیت ملی آمریکا میگذرد.
ژوئن 2013 یادآور آگاهی جهان از این حقیقت است که هیچ ارتباط الکترونیکی از کنترل کامل سرویسهای جاسوسی آمریکا مصون نیست؛ میخواهد این ارتباط الکترونیکی گشتوگذار و سرگرمی باشد یا متن ایمیلها، چتها و مکالمات تلفن همراه. آژانس امنیت ملی آمریکا همه اطلاعات موجود در فضای مجازی را مانند "جاروبرقی" به درون خود میمکد و با ذخیره در سِروِرهای غولآسا به تحلیل آنها میپردازد.
افشاگریهای اسنودن توانست موج گستردهای از اعتراضات در سراسر دنیا علیه شکسته شدن حریم خصوصی افراد به راه بیندازد.
تا پیش از ژوئن 2013 هرکس سخنی میگفت مبنی بر اینکه ایالات متحده آمریکا هیچ حریم خصوصی برای انسانها باقی نگذاشته، متهم به توطئهبافی، خیالپردازی، بدبینی و سیاهنمایی میشد. اما در عرض یک شب، با چاپ بخشی از اطلاعات طبقهبندی شده از برنامههای فوقسرّی آژانس امنیت ملی، از جمله برنامه شنود "پریزم" در نشریات "گاردین"، "نیویورک تایمز" و "واشنگتن پست" جهان در حیرت فرو رفت.
از آن پس صدای بلند "حفاظت اطلاعات" به واژهای کلیدی در دنیای مجازی تبدیل شد.
واقعیت این است که از آن پس هر کس نمیخواهد یا نمیتواند به کل از ارتباطات الکترونیکی چشمپوشی کند، تنها یک راه پیش رو دارد و آن اینکه تبادلات الکترونیکی خود را حتیالإمکان به صورت گمنام و رمزگذاریشده انجام دهد.
راهحل خوبی که خود اسنودن طراحی و آزمایش کرده و از تابستان سال گذشته همزمان با افشاگریهای تاریخیاش در اختیار سایت قرار داده برنامه "ENIGMABOX" است.
یک شرکت اینترنتی کانادایی در مه 2014 گزارشی منتشر کرد که نشان میداد رمزگذاری و قفل اطلاعات شخصی در اینترنت، طی 12 ماه اخیر بیش از صددرصد افزایش داشته است. حجم اطلاعات رمزگذاریشده در آمریکای شمالی دو برابر، در اروپا و آمریکای لاتین حتی چهار و پنج برابر شده است.
یک کارشناس سوئیسی مطبوعات و متخصص مسائل رسانه که نخواست نامش فاش شود، میگوید:
«کسی که هنوز اطلاعات شخصیاش را مهروموم نکرده، انگار تمام دادههای محرمانهاش را روی صفحه سرویسهای جاسوسی به اشتراک گذاشته است. از همه بدتر، این تصور است که برخی فکر میکنند نه چیزی برای مخفی کردن دارند و نه نیازی به حفاظت از اطلاعاتشان؛ پس خدشهدار شدن حریم شخصی برایشان بیمعنی است.
این استدلال مضحک، مانند این است که بگوییم چون من اجناس قیمتی در خانه ندارم، برایم فرقی نمیکند که یک دزد، هر روز به آپارتمان شخصی من وارد شود و همه جا را بازرسی کند. حتی وقتی به توالت یا حمام میروم، آن دزد در کمال آرامش مرا بپاید!!! آیا هیچ فرومایگی از این بدتر و بردگی از این توهینآمیزتر وجود دارد؟
همان طور که انسانها منزل شخصی، اتومبیل شخصی، موتور و دوچرخههایشان را در برابر سرقت محافظت میکنند، ضروری است که اطلاعات شخصی خود را هم از طریق رمزگذاری، از دسترس دیگران دور نگه دارند. به نظر من این یکی از مهمترین وظایف شهروندان است.»
این کارشناس رسانه در ادامه می افزاید: تصوّر دیگری که گاهی شنیده میشود، این است که وقتی ایمنسازی 100% امکانپذیر نیست، پس به کل از این امر صرفنظر میکنیم! این دیدگاه احمقانه مانند این است که بگوییم وقتی قرار است به هر حال بمیریم، پس چرا باید از سلامت خود مراقبت کنیم؟
درست به خاطر همین آدمهای تسلیمپذیر و ترسویی که اجازه میدهند ابرقدرتها هر کاری که میخواهند با آنها بکنند، دنیای ما این طور است.
ما موظفیم هر اقدامی که در راستای حفاظت اطلاعات از دستمان برمیآید انجام دهیم، چون نه قانونگذار، نه دستگاه قضایی و نه پلیس برای ما کاری نمی کند. حتی دولتها، نه خودشان را از سرقتهای آژانس امنیت ملی نجات میدهند و نه شهروندانشان را؛ کمااینکه در طول این یک سال هیچ مقام غربی را ندیدیم که در واشنگتن به اوباما اعتراض کند یا قاطعانه جلوی جاسوسیهای اطلاعاتی بایستد. از سوی دیگر هیچ تغییر رویهای هم از دولت آمریکا شاهد نبودهایم و همه چیز به همان منوال است که بود.
"وُدا فون" (Vodafon) یکی از بزرگترین شرکتهای ارائهدهنده خدمات تلفن همراه و اینترنت در دنیا، با تأیید ماهیت سیستمهای جاسوسی اعلام کرد نهادهای دولتی کشورهای غربی تمامی مکالمات شبکه همراه در 29 کشور ارائهدهنده خدمات را شنود میکنند. به نقل از وبسایت رسمی این شرکت، ودافون سکوت خود در قبال کنترلهای دولتی را شکسته و از کمّ و کیف شنود شهروندان پرده برداشته است.
این گزارش همچنین اعلام کرد در برخی کشورها مانند آلبانی، مصر، مجارستان، هند، مالتا، قطر، رومانی، آفریقای جنوبی و ترکیه حتی سخن گفتن از شنود دولتی ممنوع است.
امروزه ثابت شده که سرویسهای اطلاعاتی و در رأس آنها آژانس امنیت ملی آمریکا، ظرفیتهای عظیم حافظه برای ذخیرۀ داده در اختیار دارند که سِرورهای آنان به ابعاد زمینهای فوتبال است. این سِرورها میتوانند تمام ارتباطات مجازی در دنیا را دهها سال بیهیچ مشکلی ثبت و نگهداری کنند.
مسئله مهم در اینجا فقط دریافت اطلاعات بیخطر و غیرضروری شهروندان نیست، بلکه ممکن است سالهای بعد، جهت مجبور نمودن همین افراد عادی برای همکاری بر علیه عدهای دیگر به کار سرویسهای اطلاعاتی بیاید. در آن صورت روزی میرسد که دیر یا زود، هر وبسایتی که ما از آن بازدید کردهایم، هر فردی که با وی در ارتباط بودهایم، هر ایمیل، چت یا گفتگویی که انجام دادهایم، محاسبه شود.
پنجشنبه گذشته "ادوارد اسنودن" با راهاندازی سایت "ریست د نت" کمپینی برای تقویت حفظ حریم خصوصی تشکیل داد و به مناسبت سالگرد افشاگری از آژانس امنیت ملی آمریکا گفت:
«یک سال پیش دریافتیم که اینترنت، همواره کنترل، و لیست فعالیتهای ما دائماً جمعآوری میشود. مهم نیست این اطلاعات، چقدر بیضرر یا معمول روزمره هستند، بلکه مهم این است که این کنترل در طول تاریخ بیسابقه بوده است. ولی امروز میتوانیم به طور مؤثر جلوی جمعآوری اطلاعاتمان توسط آژانس را بگیریم. دست روی دست گذاشتن، امروز بزرگترین اشتباه است!»