به گزارش پایداری ملی به نقل از ایرنا، علی نصیری روز یکشنبه در جلسه ۳۰۷ شورای اسلامی شهر تهران با ارایه گزارشی از مانور زلزله و بحران در یکی از مناطق تهران گفت: در تمرین سراسری زلزله، ۱۱۰ دستگاه و سازمان مشارکت داشتند و ۲۰۰ کارکرد مختلف مورد آزمایش و تایید نیروهای بازرسی قرار گرفت.
وی یادآور شد که این تمرین همزمان با رونمایی از بسته حمل ونقل عمومی پاک و با مجوزهای امنیتی و ملاحظات هواشناسی برگزار شد.
نصیری اضافه کرد: سال گذشته این تمرین در فضایی ۲ هکتاری برگزار شد اما امسال در مساحت بالغ بر ۱۴ هکتار انجام گرفت؛ در این تمرین، ۱۲ هزار نفر مشارکت داشتند و سه هزار و ۷۵۰ نقطه برای عملیات مشخص شد.
وی یادآور شد: تهران به پنج پهنه تقسیم شده و هر پهنه دارای یک استان معین است.
وی قزوین، مازندران، قم، سمنان و مرکزی را استان‌های پیشتاز در این تمرین عنوان کرد و گفت: استان‌های خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، کرمان، فارس و اصفهان نیز در این مانورحضور داشتند.
نصیری ادامه داد: این تمرین بر اساس سناریوی وقوع زلزله‌ای با شدت هفت ریشتر طراحی شده است.
وی با اشاره به زلزله ۵.۲ ریشتری سال ۱۳۹۶ در ملارد گفت که مدیریت بحران باید بر اساس وقوع بدترین شرایط برنامه‌ریزی شود.
رییس سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران افزود: تعداد پایگاه‌های مدیریت بحران از ۴۹ به ۱۰۹ پایگاه افزایش یافته و در ۲ سال اخیر، ۵۰۰ هزار نفر آموزش‌های همگانی مدیریت بحران را دریافت کرده‌اند؛ علاوه بر این، برای نخستین بار به نیازهای بیماران خاص، معلولان، مادران باردار و کودکان توجه ویژه شد.
افزایش تعداد مخازن آب اضطراری و توسعه سامانه هشدار سریع زلزله در تهران
در ادامه رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران از افزایش تعداد مخازن آب اضطراری و تکمیل سامانه هشدار سریع زلزله در پایتخت خبر داد.
افزایش ظرفیت مخازن آب اضطراری
نصیری گفت: در ابتدای این دوره مدیریت شهری، تعداد مخازن آب اضطراری در تهران کمتر از ۳۰ مورد بود، اما اکنون نقشه این طرح به ۵۱۲ مخزن افزایش یافته است.
وی افزود: در ابتدا قرار بود ۳۷۴ مخزن احداث شود اما اکنون این رقم به ۵۱۲ رسیده که برخی از آنها ظرفیت ۵۰ مترمکعبی دارند.
به گفته نصیری، قرار بود هر محله دارای یک مخزن آب اضطراری باشد، اما اکنون این ظرفیت افزایش یافته است و در حال حاضر، ۲۵ مخزن ساخته شده، ۱۰۰ مخزن به بهره‌برداری رسیده و ۳۳ مخزن به شیرهای قطع‌کن متصل شده‌اند.
توسعه سامانه هشدار سریع زلزله
نصیری افزود: ایران در صورت راه‌اندازی کامل سامانه هشدار سریع زلزله، دهمین کشور دنیا خواهد بود که این سیستم را در اختیار دارد. وی گفت: این طرح از دوره مدیریت پیشین آغاز شده و در زمان مسئولیت دکتر صادقی، تعداد قابل توجهی از تجهیزات خریداری شد.
وی ادامه داد: در این دوره، تعداد شتاب‌نگارها از ۲۴ به ۵۰ دستگاه افزایش یافت. این تجهیزات در نقاط صعب‌العبور مانند کوه‌های دماوند، استان‌های سمنان، البرز، مازندران و قم جانمایی شده‌اند.
نصیری تأکید کرد: بودجه این طرح تأمین شده و سامانه نرم‌افزاری آن نیز کامل است، اما بدلیل اختلاف نظر علمی بین مؤسسات دانشگاهی، هنوز به‌طور رسمی عملیاتی نشده است.
وی گفت: تعامل با مؤسسات علمی از جمله پژوهشگاه بین‌المللی زلزله و مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران در حال انجام است و تلاش می‌شود که این طرح به‌زودی اجرایی شود.
چالش‌های اسکان اضطراری در تهران
نصیری درباره اسکان اضطراری پس از زلزله گفت: ساخت‌وساز گسترده برای اسکان اضطراری به دلیل هزینه‌های بالا و محدودیت‌های اجرایی امکان‌پذیر نیست و تاکنون برخی سازه‌های نمادین برای اسکان اضطراری ساخته شده، اما بخشی از تجهیزات آنها، از جمله نورت‌ها و چراغ‌ها به سرقت رفته است.
وی افزود: هر سکوی اسکان اضطراری ۳۵ میلیون تومان هزینه دارد و تأمین سرپناه برای میلیون‌ها نفر، نیازمند سرمایه‌گذاری عظیم است که منطقی به نظر نمی‌رسد؛ تجربه‌های پیشین نشان داده که در هنگام زلزله، حتی خانه‌های سالم نیز تخلیه می‌شوند و مردم برای مدت کوتاهی در فضاهای باز باقی می‌مانند.
رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران گفت: تاکنون ۱۲۲۰ بوستان با مساحت بالای هشت هزار مترمربع برای اسکان اضطراری شناسایی شده‌اند و سازمان هلال‌احمر نیز معتقد است که بوستان‌های کوچکتر از این میزان، مناسب اسکان اضطراری نیستند.
نصیری همچنین گفت: ساخت سکوهای اسکان اضطراری علاوه بر هزینه‌های بالا، با شرایط کنونی شهر تهران تناسب ندارد و پروژه‌ای شکست‌خورده محسوب می‌شود و بجای سرمایه‌گذاری در این بخش، باید بر آگاه‌سازی شهروندان و تأمین چادرهای امدادی تمرکز شود.
نصیری گفت: در ابتدای این دوره مدیریت شهری، تعداد داوطلبان گروه های دوام شهری ۱۴ هزار نفر بود که اکنون به ۵۰ هزار نفر رسیده است. این افراد در ۱۰ دسته تخصصی از جمله میراب دوام، ارزیاب دوام، ایمنی دوام و عملیاتی دوام آموزش دیده‌اند و نقش مهمی در مدیریت بحران ایفای می‌کنند.
مترو در برابر زلزله تاب‌آور است؟
نصیری افزود: شبکه مترو نقش مهمی در مدیریت بحران و پدافند غیرعامل دارد و مطالعاتی در حال انجام است تا مشخص شود که کدام خطوط مترو در شرایط زلزله شدید تاب‌آوری دارند اما هنوز نتایج این مطالعات نهایی نشده است.
وی ادامه داد: در این دوره، اتصال بیمارستان‌ها به شبکه مترو در دستور کار قرار گرفته است؛ برای مثال، اتصال بیمارستان حضرت امام و بیمارستان میلاد به مترو در بودجه امسال پیش‌بینی شده و تلاش می‌شود تا پایان سال جذب اعتبارات بیشتری در این زمینه صورت گیرد.
نصیری گفت: شبکه راه‌های اضطراری شهر تهران در گذشته طراحی شده اما با توجه به توسعه شهری و تغییرات راه‌ها، نیاز به به‌روزرسانی دار و معاونت ترافیک شهرداری مطالعات جدیدی در این زمینه انجام داده و پیش‌بینی می‌شود که این مطالعات در اوایل سال آینده نهایی شود.
وی افزود: این شبکه باید طوری طراحی شود که در شرایط بحران، برخی مسیرهای اصلی برای خودروهای امدادی، سوخت‌رسانی و اورژانس اختصاص داده شوند و پلیس مانع تردد سایر خودروها در این مسیرها شود.
برنامه‌ریزی برای مدیریت دفن اجساد در بحران زلزله
نصیری افزود: مدیریت دفن اجساد و متوفیان در زلزله از جمله مسائلی است که به‌طور ویژه در دستور کار قرار دارد؛ این موضوع در همکاری با بهشت زهرا، پزشکی قانونی و سایر نهادهای مرتبط در حال مطالعه است و انتظار می‌رود که نتایج آن سال آینده نهایی شود.
وی گفت: این مطالعات تنها شامل دفن اجساد نیست، بلکه ابعاد مختلفی از جمله تشخیص هویت، مسائل روانشناسی و مدیریت صعودی نیز در نظر گرفته شده است.
تداوم توسعه مدیریت بحران و تقویت آگاهی‌رسانی عمومی در تهران
رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با تأکید بر تداوم روند تکاملی طرح‌های مدیریت بحران، از توسعه همکاری‌های بین‌دستگاهی و افزایش آگاهی عمومی درباره بحران‌های شهری خبر داد.
نصیری گفت: اقدامات مدیریت بحران از دوره‌های مختلف ادامه داشته و در این دوره نیز توسعه و تکامل یافته است، این روند با اجرای سالانه ۴۷۰ تا ۵۰۰ مانور کوچک در سطح محلات ادامه می یابد.
وی ادامه داد: اجرای مانورهای بزرگ بدلیل محدودیت منابع مالی و چالش‌های اجرایی، با دشواری همراه است. با این حال، در یک مانور بزرگ، تمامی دستگاههای مرتبط پای کار آورده شدند و تلاش شد تا سطح آگاهی عمومی افزایش یابد.
نصیری افزود: آگاهی‌رسانی به مردم در موضوع مدیریت بحران اهمیت ویژه‌ای دارد و در این راستا از ظرفیت وزارت ارشاد، صدا و سیما، آموزش شهروندی شهرداری و مرکز ارتباطات شهرداری استفاده شده است.
این مسئول در حوزه مدیریت بحران تهران گفت: همکاری با هلال احمر، اورژانس و آتش‌نشانی نیز به‌طور جدی دنبال می‌شود.
وی تأکید کرد: مجموعه دستگاههای مسئول با تمام ظرفیت خود برای تقویت آمادگی شهروندان و بهبود مدیریت بحران تلاش می‌کنند و این روند با مشارکت عمومی ادامه خواهد داشت.
آیا تهران آماده زلزله بزرگ است؟
سیدمحمدآقامیری رییس کمیته عمران شورای شهر پس از استماع گزارش رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران گفت: شهر تهران در معرض خطر زلزله است و بر اساس نظر کارشناسان، دوره بازگشت زلزله‌های بالای ۷ ریشتر در تهران حدود ۱۵۰ سال است که اکنون ۱۸۰ سال از آن زمان گذشته و در واقع ۳۰ سال پیش باید چنین اتفاقی واقع می شد و الان در وقت اضافه هستیم بنابراین باید زیرساخت‌ها و آمادگی‌های لازم برای مقابله با زلزله‌های بزرگ فراهم شود.
وی همچنین به اهمیت مدیریت بحران اشاره کرد و گفت: ما باید شهر را آماده کنیم تا با حداقل تلفات از زلزله عبور کنیم.
آقامیری در ادامه به جزئیات آماری خطرات و وضعیت زلزله در تهران پرداخت و اظهار کرد: در حال حاضر تهران ۴۴۲۰ هکتار بافت فرسوده دارد که جمعیت حدود ۲.۵ میلیون نفر در آن زندگی می‌کنند. این امر خطراتی را برای شهر به همراه دارد، چرا که در صورت وقوع زلزله، بسیاری از این ساختمان‌ها فرومی‌ریزند و معابر مسدود می‌شوند.
وی همچنین اشاره کرد که در ۱۲ سال گذشته، تعداد زیادی از زلزله‌های کوچک در تهران به ثبت رسیده است که نشان‌دهنده فعال بودن گسل‌های این منطقه است. در طی ده سال گذشته هر سال حدود ۹۹ زلزله با بزرگای ۲.۵ ریشتر تا ۴.۵ ریشتر در تهران اتقاق افتاده است که نشان‌دهنده فعال بودن این گسل‌هاست.
وی افزود: طبق آمار، در سالهای اخیر ۱۶ زلزله ویرانگر در جهان رخ داده که تلفات انسانی در یکی از آنها ۲۲۰ هزار نفر بوده است که این آمار نشان می‌دهد که زلزله‌های بزرگ چقدر می‌توانند ویرانگر باشند.
آقامیری در ادامه به اقدامات انجام‌شده برای مقابله با این بحران‌ها اشاره کرد و گفت: «در این دوره، اقداماتی همچون مقاوم‌سازی ۶۸ پل آسیب‌پذیر در برابر زلزله‌های بالای ۶ ریشتر انجام شده است. معابر شهر تهران باید در شرایط بحرانی همچنان فعال باشند تا تردد در خیابان‌ها مختل نشود؛ با این حال، تلاش‌های ما هنوز کافی نیست و باید آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم برای آمادگی در برابر زلزله‌ها ادامه پیدا کند.
وی به ضرورت برگزاری مانورهای بزرگ در تهران و آموزش مردم درباره اقداماتی که در زمان بحران باید انجام دهند، تاکید کرد و گفت: «تهران باید آمادگی کامل برای مقابله با بحران‌ها را داشته باشد و مردم باید بدانند در شرایط بحرانی چه اقداماتی انجام دهند.
همچنین زهرا شمس احسان رئیس کمیته اجتماعی شورا نیز ضمن تقدیر از برگزاری این مانور و حضور ۱۰ استان معین در آن، گفت: در سالهای گذشته برخی فضاهای اضطراری در بوستان چیتگر و سرخه حصار ایجاد شده بود اما اقدام چندانی برای ایجاد زیرساخت ها در بوستان ولایت صورت نگرفته است.
وی افزود: نصب زیرساخت ها و مبلمان شهری چندمنظوره در بوستان های تهران ضروری است و باید نسبت به آن اقدام شود.
سید جعفر تشکری هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران نیز با بیان اینکه بیش از هر چیزی به مشارکت مردم در چنین اتفاقاتی نیاز داریم، گفت: باید در مورد ایجاد نقش مردم و چگونگی مشارکت دادن شهروندان در بازسازی حوادث این چنینی اقدام شود.
وی ادامه داد: نقش مترو در این تمرین ارائه نشد و باید مشخص شود که مترو در چنین حوادثی چه عملکردی داشته باشد. موضوع دیگر راه های دسترسی است که باید مورد توجه قرار بگیرد و راه های مواصلاتی برای دسترسی به نقاط آسیب دیده موضوع مهمی است که باید به آن توجه شود.
مهدی بابایی رئیس کمیته ایمنی شورا هم با اعلام اینکه ۱۱۰ دستگاه به معنای واقعی در میدان حاضر بودند، اظهار کرد: مانورهایی در گذشته برگزار شده و با انباشت تجربه مدیران، به این تمرین رسیدیم که جای تقدیر دارد.
وی افزود: استان های معین و پیشتاز نیز در مانور حضور فعال داشتند و برای مثال بیمارستان صحرایی از استان کرمانشاه در مانور مستقر شده بود. یکی از مسائل مهم حضور مردم است که باید در مانورهای آینده پررنگ تر شود.
بابایی با بیان اینکه باید ۵۰۰ مخزن آب اضطراری در سطح شهر داشته باشیم، یادآور شد: تا امروز ۵۰ مخزن نصب شده و به دلیل بدقولی های شرکت آبفا مابقی هنوز به نتیجه نرسیده است.
وی با اعلام اینکه سامانه هشدار سریع زلزله شهرداری تهران آماده شده است، تصریح کرد: اتصال این سامانه به تلفن همراه شهروندان پروسه ای جداگانه است که باید همت ملی شکل بگیرد و در تلفن های همراه نصب شود.
حبیب کاشانی خزانه دار شورای شهر تهران با بیان اینکه واقعیت امر این است که زلزله در ساعات نیمه شب رخ می دهد، گفت: برای رسیدن ۱۲ هزار نفر نیروی امدادرسان به نقاط آسیب دیده، باید تدابیری اندیشید.
وی ادامه داد: باید پیش از زلزله هر کاری می توان انجام داد و از نظام مهندسی تا سازندگان مصالح باید تلاش کنند که مقاومت ساختمان ها افزایش یابد. زیرساخت ها آماده شده اما باید مانوری برای مهندسان و ساختمان سازان در همین راستا برگزار کرد.
کاشانی با بیان اینکه نباید شهرداری تهران و سازمان مدیریت بحران تنها نهادهای پاسخگو باشند، خاطرنشان کرد: امداد و نجات و پیش بینی محل دفن نیز در زمان وقوع زلزله ضروری است.
وی اضافه کرد: این تنها مانور عملیاتی بود که هم مجروح داشت و هم به مجروحان رسیدگی شد. ۱۲ نفر از ۱۲ هزار نفر دست اندرکار این حادثه مصدوم شدند و باید این را در نظر بگیریم که هزاران نفر مجروح شوند، باید چگونه عمل کنیم؟
خزانه دار شورای اسلامی شهر تهران گفت: این مانورها نباید دوره ای باشد و باید در روزهای بهار یا تابستان نیز برگزار شود تا بدانیم که در آن زمان نیز چگونه باید شرایط را مدیریت کنیم؟
در ادامه جعفر بندی شربیانی عضو هیئت رئیسه شورای شهر تهران ضمن تقدیر از شهرداری تهران برای برگزاری تمرین بزرگ زلزله در پایتخت، خاطرنشان کرد: یکی از اهداف اصلی مانور آگاهی رسانی به عموم مردم و تمرین برای سازمان های امدادی و نیروهای متخصص است. شرایط برای حضور سازمان ها میسر شده اما آگاهی بخشی به مردم باید در تمرین های بعدی انجام شود.
وی افزود: این مانور برای بعد از وقوع زلزله است اما باید در مورد اقدامات پیشگیرانه بیشتر عمل کرد و این اقدامات را مورد توجه قرار داد. به نظر می رسد به اندازه برگزاری چنین رویداد بزرگی، اطلاع رسانی و اقدامات پیشگیرانه نیز ضروری است.