برنامه‌ریزی راهبردی نظام پدافند شیمیایی؛ پیش، حین و پس از حادثه

به گزارش پایداری ملی، همزمان با سالروز حادثه ریلی نیشابور با مشارکت و حمایت قرارگاه پدافند شیمیایی کشور، معاونت شهری و معاونت امور زیربنایی سازمان پدافند غیرعامل کشور و شهرداری نیشابور نخستین همایش ملی پدافند شیمیایی با رویکرد حمل و نقل با حضور سردار دکتر محسن ساسانی؛ جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور و جمعی از مسئولین کشوری و استانی در سالن فرهنگسرای سیمرغ نیشابور برگزار شد.

سردار ساسانی در این مراسم با گرامیداشت یاد و خاطره همه شهدای انقلاب اسلامی، شهدای مدافع حرم، مدافعان وطن و امنیت و شهدای مدافع سلامت و حوزه فناوری و امام شهدا و تبریک اعیاد شعبانیه، از برگزار کنندگان این همایش از جمله شهردار نیشابور و مجموعه شهرداری این شهر، فرمانداری نیشابور و مسئولان استان خراسان رضوی قدردانی کرد.

وی همچنین یاد قربانیان حادثه ریلی نیشابور در سال ۱۳۸۲ را گرامی داشت و اظهار کرد: این همایش با همین موضوع و با رویکرد پدافند شیمیایی در شهر نیشابور برگزار می‌شود.

جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور در ادامه به تعریف مفهوم پدافند شیمیایی پرداخت و توضیح داد: در تعریف پدافند شیمیایی عناصر مهمی از جمله رصد، پایش، تشخیص و هشدار مربوط به حوزه تهدیدات، مخاطرات و آسیب پذیری ها، سطح بندی و طبقه بندی مراکز شیمیایی و صنعتی، شناسایی آسیب پذیری‌ها و تعیین حریم برای مراکز شیمیایی وجود دارد که مفاهیم عملکردی آن را در بر می‌گیرد.

هدف از نظام پدافند شیمیایی مصونسازی است

وی با بیان اینکه هدف از نظام پدافند شیمیایی مصونسازی در حوزه مباحث مربوط به عناصر خطرناک، مراکز، صنایع و حوزه حفاظت و صیانت از مردم است، تصریح کرد: هرچقدر بهره برداری از منابع طبیعی توسعه و پیشرفت پیدا می‌کند، پیچیدگی‌ها در برخورد و به کارگیری عناصر حاصل از آن افزایش می‌یابد. این امر نیازمند دقت بیشتر و تعریف چارچوب‌های علمی و تخصصی برای بهره برداری از این عناصر است.

سردار ساسانی، ارتقای آمادگی برای مواجهه با تهدیدات و حوادث شیمیایی را یکی از موارد کلیدی در پدافند شیمیایی برشمرد و افزود: حمل و نقل یکی از حوزه‌های مورد توجه در نظام پدافند شیمیایی است و جزو تهدیدات مفروض در سند راهبردی پدافند شیمیایی است.

جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه آنچه در حوزه عملیات در پدافند شیمیایی مدنظر است که سازمان‌ها و عناصر عملیاتی با آن سروکار دارند، فرماندهی و مدیریت حادثه است، اظهار داشت: ارزیابی آسیب‌ها، حصول اطمینان از وضعیت ایمنی و امنیتی مراکز و صنایع شیمیایی و تهیه طرح‌های عملیاتی برای پاسخ است که در حوزه مطالعات و در سطح مدیریت باید به آن پرداخته شود.

اهمیت تهیه طرح‌های کاهش آسیب پذیری در صنایع شیمیایی

وی با اشاره به اهمیت تهیه طرح‌های کاهش آسیب پذیری در مراکز، صنایع و کنترل پیامد‌های آن، تصریح کرد: واحد‌های صنعتی، شهرک‌ها و مناطق صنعتی و شهر‌ها از جمله سطوح عملیاتی نظام پدافند شیمیایی هستند که برای آن یک ساختار عملیاتی پیش بینی شده است.

جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه باید به این نکته توجه داشت که ساختار‌ها باید قبل از حادثه عملیاتی و اجرایی شود، متذکر شد: یکسری از تمهیدات و ضوابط است که به منظور پیشگیری از وقوع حوادث و آسیب پذیری باید اجرایی و عملیاتی شود. اما اگر به هر دلیلی با حادثه روبه‌رو شدیم در زمان وقوع فرصتی برای برخورد و مقابله با حادثه نخواهیم داشت. از همین رو آمادگی، تامین تجهیزات، ایجاد ساختار، برنامه ریزی و ... همه باید قبل از وقوع حادثه انجام شود.

نظام پدافند شیمیایی برای قبل، حین و پس از حادثه برنامه دارد

وی با بیان اینکه در نظام پدافند شیمیایی هم برای قبل از حادثه، هم عین حادثه و هم پس از حادثه ساز و کار اجرایی و اقداماتی پیش بینی شده است، توضیح داد: قبل از حادثه باید پیش بینی، پیشگیری و آمادگی انجام شود. در فرآیند آمادگی نیز باید ۵ گام شامل طراحی، سازماندهی، تجهیز، آموزش و تمرین و رزمایش را مد نظر قرار داد. نکته اینجاست که برای هر حادثه همه این اقدامات، متناسب با نوع حادثه باید پیش بینی شده باشد تا حادثه با کمترین خسارت و ضایعه، مدیریت شود. در غیر این صورت یک حادثه کوچک می‌توان زمینه ساز حوادث بزرگتری شود.

سردار ساسانی ادامه داد: ما برای همه شهر‌ها و نواحی شهرستانی مطالعات طرح جامع پدافند غیرعامل داریم که در آن مطالعات، باید به همه این عناصر که توضیح داده شد، پرداخته شود. یعنی چه صنایعی داریم، در چه مناطقی مستقر هستند، چه ویژگی‌هایی دارند و چه تمهیداتی باید برای آنان اندیشید.

به گفته جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور نظام پدافند شیمیایی برای این تدوین، تصویب و ابلاغ شده است که دیگر شاهد حوادث تلخی مانند آنچه در سال ۸۲ در نیشابور روی داد و موارد مشابه آن در واحد‌های صنعتی شیمیایی نباشیم.

سردار ساسانی با بیان اینکه براساس ساختاری که در نظام پدافند شیمیایی پیش بینی شده است، حتی برای شهرستان‌ها نیز قرارگاه پدافند شیمیایی به ریاست فرماندار تعریف شده است، متذکر شد: باید نقش‌ها، وظایف و حوزه مسئولیت‌هایی که در این نظام تعریف شده در همه سطوح رعایت شود. باید مشخص باشد آیا در یک شهرستان واحد صنعتی وجود دارد که در آن مواد خطرناک نگهداری، تولید و مصرف شود. اگر وجود دارد، سطح بندی این مرکز از نظر اهمیت مخاطرات چیست. آیا ارزیابی آسیب پذیری‌های آن صورت گرفته است. آیا آتشنشانی، سامانه رصد، پایش، تشخیص و پایش را که یکی از وظایفش در این نظام است را انجام داده است. این‌ها مطالبات سازمان پدافند غیرعامل کشور در اجرای نظام پدافند شیمیایی است تا جلوی تکرار حوادثی مانند حادثه ریلی نیشابور گرفته شود.