مدیر برنامه منع اشاعه و خلع سلاح هسته ای یک اندیشکده انگلیسی می گوید که غرب با انتقال فن آوری اکتشاف و تولید نفت و گاز به ایران ، باید به دنیا نشان دهد که خواستار توقف توسعه فن آوری در این کشور نیست.
ˈمارک فیتزپاتریکˈ مدیر برنامه منع اشاعه و خلع سلاح هسته ای موسسه بین
المللی مطالعات راهبردی در مقاله ای که در پایگاه اطلاع رسانی این اندیشکده
منتشر کرد، در عین حال به پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان توصیه کرده که
فعالیت تحقیق و توسعه هسته ای ایران را محدود کنند!
عضو ارشد این
اندیشکده انگلیسی در ادامه از آرزوی غرب برای برچیدن ممیزه های خطرناک
برنامه هسته ای ایران و پافشاری تهران بر برچیده نشدن هیچ چیز، به عنوان
یکی از موانع عمده پیش روی توافقنامه نهایی هسته ای ایران و گروه پنج
بعلاوه یک یاد کرد و نوشت، ˈبرچیدن کامل، غیرقابل بازگشت و قابل راستی
آزماییˈ در مورد کره شمالی تقاضایی بی قید و شرط، مناسب و بجا بود.
به
گفته فیتزپاتریک، از آنجا که طرف های مذاکره کننده ایران قبول کردند این
کشور می تواند به سطحی از غنی سازی هم سو با نیازهای انرژی هسته ای اش
ادامه دهد، از ایران چنین تقاضایی (برچیدن کامل، غیرقابل بازگشت و قابل
راستی آزمایی) نشده است. از این رو، در مورد ایران از واژه (برچیدن) ˈکاملˈ
خبری نیست و در آخر این توافقنامه که تصور می شود ایران همه نگرانی ها را
برطرف کرد، هیچ محدودیتی بر برنامه هسته ای اش وجود نخواهد داشت. با این
حال، گرچه واژه (برچیدن) ˈغیرقابل بازگشتˈ را نیز باید فراموش کرد اما،
وجود عبارت برچیدن ˈقابل راستی آزماییˈ خوب است.
این کارشناس
مسایل خلع سلاح هسته ای معتقد است که پنج بعلاوه یک به جای تاکید بر برچیدن
به عنوان یک اصل باید به تعیین مواردی بپردازند که می توانند در رابطه با
زمان جهش ایران بپذیرند.
فیتزپاتریک افزوده است: من با این ایده که
می گوید مذاکرات موجب ایجاد فرصتی برای ایران به منظور پیشرفت برنامه هسته
ای اش می شود، مخالفم. مذاکره کنندگان ایرانی فقط برای خرید زمان و به دست
آوردن فرصت بیشتر مذاکره نمی کنند بلکه، خواستار لغو تحریم ها هستند.
به
گفته وی، حوزه تحقیق و توسعه حوزه ای است که ایران می تواند به پیشرفت
هایش در آن ادامه دهد. برنامه اقدام مشترک می گوید که ˈایران به فعالیت های
تحت نظارت تحقیق و توسعه، از جمله فعالیت های جاری اش در زمینه تحقیق و
توسعه غنی سازی ادامه خواهد داد.ˈ سوالی که مطرح می شود این است که آیا این
به آن معناست که ایران در راستای فعالیت تحقیق و توسعه یا غنی سازی بالای 5
درصدی می تواند سانتریفیوژهای جدید نصب کند. همانگونه که آژانس بین المللی
انرژی اتمی اعلام کرد، ظاهرا با ادامه فعالیت های قبلی ایران موافقت شده
است. این به آن معناست که نطنز ممکن است شاهد توسعه سانتریفیوژهای نسل 2، 4
و 6 باشد.
فیتزپاتریک نوشته است: اگر توافقنامه موقت تمدید شود،
پنج بعلاوه یک باید درصدد محدود کردن فعالیت تحقیق و توسعه ای باشد که آن
را مجاز دانسته است. در مقابل، آنها باید حاضر به تعلیق تحریم ها بر موارد
مشابه ای مانند انتقال فن آوری برای اکتشاف و تولید نفت و گاز باشند.