سهم ۱٫۵ درصدی ایران در تولید علم جهان در سال ۲۰۱۳

رییس پایگاه استنادی علوم جهان اسلام اظهار داشت: یکی از ماموریت های اصلی این سازمان کنترل مشخصات و اطلاعات مقاله هایی است که در کشور و خارج از کشور به چاپ می‌رسد. حضور ایران در عرصه های بین المللی به منظور چاپ مقاله های علمی با توزیع جغرافیایی متناسب درخور توجه است.

وی در ارتباط با همکاری در چاپ مقالات خارج از کشور افزود: اتفاقا این نکته نیز از آن جهت حائز اهمیت است که اعضای هیأت علمی و پژوهشگران ایرانی در تحقیقات و نشر مقالات علمی با کشور هایی همکاری می کنند که عمدتا در گروه کشور های پیشرفته و نوظهور علمی قرار دارند.

مهراد گفت: اطلاعات استخراج شده از ISI نشان می دهد که ۱۰ کشور اول که اعضای هیأت علمی و پژوهشگران ایرانی در نشر آثار علمی با آنها همکاری دارند شامل کشور های آمریکا، کانادا، انگلستان، آلمان، استرالیا، فرانسه، ایتالیا، مالزی، ژاپن و هندوستان است. چنانچه هندوستان و مالزی را جزو کشور های نوظهور علمی قلمداد کنیم، سایر کشور ها از نظر توسعه علمی در مرز های دانش قرار دارند. به علاوه، کشور های سوئد، هلند، اسپانیا، ترکیه و سایر کشور های توسعه یافته علمی نیز در این گروه جای دارند.

 رییس پایگاه استنادی علوم جهان اسلام تصریح کرد: نگاهی به آمار تولید علم ایران به تاریخ ماه اوت ۲۰۱۳ میلادی (یعنی درست در هشتمین ماه سال ۲۰۱۳ ) نشان می‌دهد که از دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی کشور به همت اعضای هیأت علمی و پژوهشگران در پایگاه استنادی ISI که یکی از موسسات بین المللی علم سنجی است، ۱۴ هزار و ۷۷۰ مقاله به ثبت رسیده است. ایران با تولید ۱۴ هزار و ۷۷۰ مقاله ۱٫۴۵ درصد از کل تولید علمی دنیا را در بازه زمانی مورد اشاره به خود اختصاص داده بود.

وی در خصوص روند میزان تولیدات علمی ایران گفت: پیگیری آمار تولید علم ایران در ماه اکتبر سال ۲۰۱۳ میلادی یعنی درست بعد از دو ماه نشان می دهد که میزان تولیدات علمی ایران در فاصله دو ماه به ۲۱ هزار و ۱۳۸ مقاله بالغ شده است.

مهراد در ادامه افزود: اکنون که در پایان نخستین ماه سال ۲۰۱۴ میلادی به سر می بریم و سال ۲۰۱۳ میلادی به پایان رسیده است، میزان تولیدات علمی ایران در سال ۲۰۱۳ در پایگاه استنادی ISI با احتساب مجموع مقالات کنفرانس ها و مقالات مجلات به ۲۵ هزار و ۹۵۹ مدرک رسیده است. وی ادامه داد: چنانچه بخواهیم مقاله های کنفرانس ها را از رقم مذبور کم کنیم، تولیدات علمی ایران به ۲۵ هزار و ۲۹ مقاله می رسد که این رقم برابر با ۱٫۴۶۱ درصد از کل تولیدات علمی جهان به حساب می آید.

رییس پایگاه استنادی علوم جهان اسلام درباره میزان تولیدات علمی کشور اظهار داشت: در محاسبه تولیدات علمی این نکته اهمیت دارد که بدانیم در این مقطع زمانی یعنی درست بعد از پایان هر سال نمی توان با قطعیت آمار تولید علمی کشورها از جمله ایران را بیان کرد. تاخیر در انتشار مجلات موجبات تاخیر در ثبت، نمایه سازی و دسترسی پایگاه ها به مجلات علمی را فراهم می آورد و از این رو اندازه گیری تولیدات علمی در این بازه زمانی میسر نبوده و اعلام نتایج، همواره جنبه موقتی داشته طوری که هر روز و هر هفته بر تعداد تولیدات علمی افزوده می شود.

وی ادامه داد: رسیدن به آمار واقعی زمانی میسر است که تقریبا ۵ یا ۶ ماه از سال میلادی جدید گذشته باشد. در واقع در ماه های ژوئن یا ژوئیه سال ۲۰۱۴ میلادی با ضریب اطمینان بالا می توان میزان و آمار تولیدات علمی کشور را مشخص کرد.

 مهراد در زمینه ثبت اختراعات و اکتشافات چنین اظهار داشت: شاخص دیگری که از آن به عنوان شاخص توسعه علمی کشورها نام برده می شود، ثبت اختراعات و اکتشافات است. برای ثبت اختراعات و اکتشافات در ایران سازمان های مختلفی ورود پیدا کرده و آمارهای مختلفی را ارائه می دهند. بر اساس قانون، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در این زمینه مسئولیت دارد. گرچه از نظر زمانی مسئولیت این سازمان به سر رسیده است و مجلس شورای اسلامی در صدد تعیین جایگزین برای این موضوع با اهمیت است سازمان پژوهش های علمی و صنعتی کشور نیز در این مورد به ویژه از نظر کیفیت و محتوا عمل می کند. افزون بر آن، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز در مورد نخبگان که غالبا خالق اختراع در زمینه های مختلف هستند، همکاری دارد.

وی ادامه داد: به طوری که ملاحظه می کنیم به دلیل حضور سازمان های مختلف می توان از نظر آمار به رقم های متفاوتی دسترسی پیدا کرد اما ثبت اختراعات و اکتشافات در خارج از کشور از نظر کیفیت و محتوا از یک طرف و دقت در ارائه آمار از طرف دیگر قابل اتکا می باشد.

مهراد درباره ثبت اختراعات به نام ایران در قاره های آمریکا و اروپا گفت: بر این اساس در سال ۲۰۱۲ میلادی ۲۸ اختراع در دفتر ثبت اختراعات آمریکا و یک اختراع در دفتر ثبت اختراعات اروپا به نام ایران به ثبت رسیده است.

وی خاطرنشان کرد: مقایسه اختراعات ثبت شده در خارج از کشور با کشور های دیگر چندان رضایت بخش نیست و این موضوعی است که باید در این زمینه سرمایه گذاری کرد. مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و به ویژه پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) که در آن نسبت به ثبت و پردازش اختراعات تاکید شده، مسئولیت اساسی دارد و از راهنمایی و مساعدت به مخترعان استقبال نموده و مضایقه نمی کند.

ایسنا