قاتل ناشناخته در بیمارستان‌ها

به گزارش پایداری ملی به نقل از مهر، موضوع عفونت‌های بیمارستانی از دیرباز همواره به عنوان یکی از چالش‌های پیش روی نظام سلامت کشورها شناخته می‌شود.

هر چند وضعیت بیمارستان‌ها بعد از شیوع کرونا به لحاظ توجه بیش از پیش به دستورالعمل‌های بهداشتی، ارتقا یافته است. اما، واقعیت این است که معضل عفونت‌های بیمارستانی همچنان وجود دارد و چه بسا بیشتر هم شده باشد.

مطالعه گزارش‌های بیمارستانی نشان می‌دهد که عفونت‌های بیمارستانی باعث می‌شود تا مدت زمان بستری بیمار افزایش یابد و در نتیجه آن، احتمال مرگ بیمار هم بیشتر می‌شود.

علیرضا نیکبخت نصرآبادی رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران، با تاکید بر اهمیت عفونت‌های بیمارستانی و کنترل و پیشگیری آن با اشاره به آمار اعلام شده توسط CDC، گفت: در سال حدود دو میلیون گرفتاری داریم از عوارض عفونت‌های بیمارستانی که ۱۰۰ هزار تای آنها در سال منجر به مرگ می‌شود و هزینه تحمیل شده آن را معادل ۴۵ بیلیون دلار برآورد کرده‌اند.

وی بر مسئولیت بیمارستان‌ها، نظام سلامت، خود بیماران و همراهان آنها تاکید و تصریح کرد: اهمیت این بحث جایی مشخص می‌شود که تمامی نزدیک به صد درصد عوارض و رخداد قابل پیشگیری است.

نصرآبادی گفت: شستن دست‌ها و راه‌های ساده‌تر می‌تواند تا ۴۰ درصد عفونت بیمارستانی را کاهش دهد.

رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به مراقبت‌هایی که یک پرستار در طول روز با آن مواجهه است، افزود: وظیفه اصلی پرستاران این است که گاید لاین‌ها را بشناسد، آگاه باشند و بتوانند آنها را پیگیری کرده و به باقی همکاران آموزش دهند. پرستاران باید بتوانند خوب کنترل کنند، ارزیابی کنند و به سیستم، به همکاران و به بخش آموزش دانشجویان پرستاری و حتی بیماران بازخورد بدهند.

نصر آبادی، پیشگیری و کنترل عفونت‌های بیمارستانی را نیازمند اراده سیستماتیک، وجود تسهیلات از سوی سیستم سلامت و تعهد فردی تک تک مراقبت کننده‌ها دانست.

آرش سیفی عضو کمیته کشوری کنترل عفونت، عفونت‌های بیمارستانی را تنها محدود به بستری شدگان در بیمارستان ندانست و گفت: در خیلی از جراحی‌های سرپایی که خیلی متصل به بیمارستان هم نیستند عفونت‌های بیمارستانی دیده می‌شود.

وی، عفونت بیمارستانی را عفونتی که بیمار از قبل نداشته و طی دریافت مراقبت در بیمارستان به آن مبتلا شده است؛ تعریف کرد و تاریخچه نظام مراقبت عفونت‌های بیمارستانی را توضیح داد.

سیفی در ادامه عفونت‌های تنفسی، عفونت‌های ادراری، عفونت‌های جریان خون و عفونت‌های محل عمل جراحی را چهار گروه اصلی عفونت‌های بیمارستانی برشمرد و از عفونت‌های وابسته به ابزار نیز به عنوان عفونت‌های مهم و قابل توجه نام برد.

این فلوشیپ کنترل عفونت، فراوانی عفونت‌های بیمارستانی را ۱۰۰ هزار عفونت در کل کشور در سال گذشته به تفکیک ۳۰ هزار عفونت ریه، ۲۷ هزار عفونت ادراری، ۱۸ هزار عفونت عمل، ۱۴ هزار عفونت خون و ۱۱ هزار سایر عفونت‌ها عنوان کرد.

سیفی، مقاومت میکروبی را توانایی مقاومت میکروب‌ها به آنتی بیوتیک‌ها و متوقف کردن اثر آنها تعریف کرد و از مرگ یک نفر در هر ۶ دقیقه به خاطر ابتلاء به عفونت خبر داد و چهارمین علت مرگ در کانادا را ابتلاء به عفونت‌های بیمارستانی با میکروب‌های مقاوم دانست.

وی، تلفات و هزینه‌های ناشی از عفونت‌های بیمارستانی را در حد جنگ دانست و پاندمی بعدی را پاندمی میکروب‌های مقاوم دانست.

جمال‌الدین بگجانی مدیر گروه پرستاری کودکان و مراقبت‌های ویژه نوزادان، در مورد کنترل عفونت در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان گفت: نرخ عفونت‌های خون ناشی از خطوط ورید مرکزی در بیماران مراقبت‌های ویژه نوزادان ۳۷ درصد بیشتر از جمعیت بزرگسالان در آی سی یو است.

وی، سیستم ایمنی نابالغ، یکپارچگی ضعیف پوست، روش‌های جراحی، قرار دادن خط وریدی خصوصاً مرکزی، مدت طولانی بستری و ازدحام بیش از حد بخش را از دلایل آسیب پذیر بودن نوزادان در برابر عفونت‌های بیمارستانی دانست.

اسمعیل محمدنژاد عضو کمیته کشوری کنترل عفونت، اقدامات پیشگیری کننده از باکتری گرم منفی در بخش آی سی یو را توضیح داد و گفت: عفونت بیمارستانی یک قاتل ناشناخته است و هر بیماری که در بیمارستان بستری می‌شود احتمال ابتلای او به عفونت بیمارستانی ۵ درصد است و به ازای هر عفونت ۱۸ روز مدت زمان بستری بیمار افزایش پیدا می‌کند.

وی تصریح کرد: اگر قرار شد وسیله یک بار مصرف را چندین بار استفاده کنیم باید به خوبی مراحل ضدعفونی کردن آن را انجام دهیم. آلودگی زدایی در بخش‌ها ۸۰ درصد اجرام و میکرو ارگانسیم‌های موجود روی وسایل را از بین می‌برد. خیلی مهم است که به کار خدمات و بهیاران نظارت کرد.

سوپروایزر کنترل عفونت بیمارستان امام (ره) گفت: ضدعفونی کردن هیچگاه جایگزین استریل کردن نمی‌شود. باید محلول ضدعفونی درست را انتخاب کنیم و اول باید میکروارگانیسم‌های موجود در بخش را بدانیم و خاصیت ضدعفونی کردن آن محلول را بررسی کنیم.

به نظر می‌رسد در شرایطی که بیمارستان‌ها گرفتار کرونا هستند، نباید نسبت به معضل عفونت‌های بیمارستانی و میکروب‌های مقاوم بی اعتنا بود. زیرا، در این صورت باید شاهد فاجعه‌ای عفونی در سطح مراکز درمانی باشیم که می‌تواند علاوه بر افزایش مرگ و میر بیماران، هزینه‌ها را نیز بالاتر ببرد. بنابراین، رعایت یک پروتکل واحد در سطح بیمارستان‌ها که کادر درمان و پرسنل ملزم به رعایت آن باشند، تا حدود زیادی از شدت عفونت‌های بیمارستانی می کاهد.