کاهش جمعیت از مهمترین مسائل استراتژیک و حیاتی کنونی کشور است

وی با اشاره به هشدار مقام معظم رهبری نسبت به خطرات پیری جمعیت و تأکید ایشان بر ضرورت اصلاح سیاست های جمعیتی کشور، ادامه داد: ایشان در سال های اخیر چندین بار خواستار توجه جدی مسئولان به این موضوع و ضرورت پیشگیری از تداوم آن شدند و بر لزوم انجام کار علمی، عمیق و اساسی برای جلوگیری از پیری جمعیت و مشکلات ناشی از آن تأکید کرده اند.

معاون تدوین و سیاست شورای فرهنگی اجتماعی زنان با بیان اینکه مقام معظم رهبری اعمال سیاست های کلی در جهت افزایش جمعیت به نحو معقول و معتدل را خواستار شدند، اضافه کرد: ایشان برای چندمین بار به حفظ نمای جوان کشور اشاره کرده اند.

به گفته حسینی، بنابر اظهارنظر جمعیت شناسان، ساختار کلی جمعیت از نظر سیستمی یک اندام واره است که باید بین تمام بخش های آن، نوعی تعادل پویا و تجدیدشونده برقرار شود.

 وی با بیان اینکه این تعادل از عوامل مختلفی تأثیرپذیر است، اظهار داشت: نسل های جوان نه تنها نقش موثری در افزایش جمعیت در درازمدت و ایجاد تعادل در آن دارند بلکه رشد جمعیت می تواند در بخش های اجتماعی، اقتصادی و همچنین نگرش های فرهنگی کشور تحول ایجاد کند.

حسینی اظهار کرد: برنامه های تنطیم خانواده در ایران به شکل فراگیر و ملی در دوره قبل از انقلاب اسلامی از سال ۱۳۴۵ و بعد از انقلاب اسلامی از سال ۱۳۶۷ توسط دولت های وقت و با همکاری مراکز غیردولتی و حمایت های مالی و غیرمالی سازمان های بین المللی انجام شده است.

به باور حسینی، نتیجه این اقدامات، علاوه بر کاهش چشمگیر جمعیت، رواج فرهنگ تک فرزندی و داشتن خانواده های کوچک در جامعه ایران بوده به طوری که با همه اقدامات و تشویق ها نرخ باروری به کندی تغییر کرده به طوری که هرگز شاهد جمعیت خانواده های پنج تا شش فرزند نخواهیم بود.

حسینی توضیح داد: طبق پژوهش مؤسسه مطالعات جمعیت آسیا و اقیانوسیه، جمعیت ایران تا پایان سال ۹۱ به ۷۶ میلیون و ۴۸۷ هزار نفر رسیده و نرخ باروری با عدد ۱٫۷ همان روند نزولی را دارد در حالی که برای جانشینی جمعیت نرخ باروری باید ۲٫۱ باشد.

گردآورنده کتاب «جمعیت ایران افزایش یا کاهش» خاطرنشان کرد: از عوارض بسیار مهم و تقریبا جبران ناپذیر کاهش جمعیت، پیر شدن جمعیت است، طبق بررسی موسسه یادشده ۸٫۲ درصد جمعیت ما را سالمندان تشکیل می دهند یعنی کشور ایران وارد مرحله سالمندی شده است.

 میانه سنی ۲۷ سال در سال ۹۰

این مقام مسئول در شورای فرهنگی اجتماعی زنان گقت: میانه سنی کشور که در سال ۷۵، ۱۹٫۴ بوده در سال ۹۰ به ۲۷ سال رسیده یعنی بیش از هفت سال افزایش یافته است.

وی با بیان اینکه تحلیل شاخص های ضریب جوانی، میانگین و میانه سنی جمعیت ما، نشان از تداوم حرکت به سوی میانسالی و پیری جمعیت دارد، اضافه کرد: شواهد موجود نشان می دهد عکس العمل مردم ایران به قبول کاهش جمعیت به مراتب بیشتر از واکنش آنها به افزایش جمعیت است.

حسینی اضافه کرد: متولدین دهه ۶۰ که اکنون دوران جوانی خود را سپری می کنند و کشور را به موهبت پنجره جمعیتی رسانده اند در سالهایی نه چندان دور رو به پیری می روند و نسبت جمعیت ۶۵ ساله و بالاتر به ۱۵ درصد می رسد و تا سال ۱۴۲۵ با بسته شدن پنجره جمعیتی کشور با چالش های جمعیتی ناشی از سالمندی مواجه خواهد شد.

  پیری جمعیت و بحران های ناشی از آن

حسینی درباره پیری جمعیت و پیامدهای ناشی از سالمندی گفت: چالش های ناشی از سالمندی جمعیت، در یک بررسی اولیه، در حدی است که قطعا کشور را با بحران جمعیتی و در پی آن با بحران های خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و حتی امنیتی مواجه خواهد کرد.

وی افزود: از جمله چالش های اجتماعی- فرهنگی که در اثر پیری جمعیت رخ می دهد، کاهش حمایت های بین نسلی است،با افت اساسی و مستمر در نرخ باروری یعنی آنچه امروز جامعه ما بدان مبتلاست، جمعیت های سالمند بدون پشتوانه حمایت نسلی خواهند ماند؛ زیرا کاهش فرزندان در خانواده ها، پدران و مادران سالمندی را در پی خواهد داشت که تحت مراقبت یک یا دو فرزند خواهند بود و فرصت و هزینه ای که باید چند فرزند صرف این افراد کنند منحصر به یک یا دو نفر می شود.

به گفته حسینی، اگر این امر به خانه های سالمندان واگذار شود، باری سنگین بر دوش دولت های آینده خواهد بود همانطور که این امر امروزه از مشکلات بزرگ کشورهایی است که به این مرحله رسیده اند اما اگر سطح باروری مطلوب باشد، نه تنها حمایت های بین نسلی خانوادگی تقویت خواهند شد بلکه فشار اقتصادی کمتری به بخش های تأمین اجتماعی و صندوق های بازنشستگی وارد خواهد آمد.

فارس