فضای مجازی و لزوم داشتن سیاست گذاری کلان

جامعه اطلاعاتی تنها به اخبار فرهنگی و افتصادی علاقه ندارد بلکه هر آنچه در اطراف شما می گذرد به این موضوع مربوط است. سرعت باد در نقطه ای که در آن حضور دارید چقدر است. ضربان قلب شما در یک هفته گذشته چه تغییراتی داشته است. چه زمانی از خانه خارج شده قصد سفر به چه نقاطی را داشته اید و چه زمانی و از چه مسیری به منزل بازگشته اید. حتی فضای مجازی می خواهد به شما پیشنهاد بدهد که امروز باید چه کاری انجام دهید یا اینکه حداقل برنامه های زندگی خود را با او هماهنگ سازید چرا که اطلاعات دقیقی دارد که می تواند به شما کمک کند. بدین شکل فضای مجازی تمامی ابعاد زندگی بشر را شامل خواهد شد.

همانطور که در فضای حقیقی اقتصاد با زندگی انسان گره خورده، در فضای مجازی نیز E-commerce وارد زندگی مردم شده است. همانطور که در بخش سلامت، وزارت بهداشت به زندگی حقیقی انسان خدمات ارائه می کند، E-health و سلامت الکترونیک در بعد مجازی به کمک انسان آمده است. فرهنگ جوامع در فضای مجازی شکل جدید به خود گرفته و کسی که بیشتر محتوای غنی و جذاب تولید کند فرهنگ حقیقی جوامع را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد. کشورها همانطور که برای تفریح و سرگرمی مردم برنامه ریزی می کنند متوجه شده اند که سرگرمی در فضای مجازی به سرعت در حال ایجاد انواع جدید از پلتفرم های بازی و انیمیشن و ویدئو شده است. دانشگاه ها و مدارس نیز به سمت آموزش الکترونیک حرکت کرده اند.

حال که فضای مجازی اینقدر وسعت یافته، باید سیاستگذاری آن نیز در سطح کلان باشد . ایالات متحده آمریکا به عنوان پایه گذار فضای مجازی در دنیا، امروز وزارتخانه ای مستقل جهت امور اینترنت و فضای مجازی ندارد چراکه همه وزارتخانه های آن درگیر این موضوع هستند. البته نگاه امنیتی این کشور به فضای مجازی باعث شده که در وزارت امنیت داخلی و وزارت دفاع آمریکا به فضای مجازی بهای بیشتری داده شود اما رئیس جمهور درباره مسائل کلان این حوزه نظر می دهد.

در کشور ما نیز می بایست به فراخور هر بعدی از فضای مجازی، وزارتخانه ای خاص درگیر آن شود. Application ها و نرم افزار های موبایل و ویندوز در مرکز رسانه های دیجیتال وزارت ارشاد و بازی های رایانه ای در بنیاد ملی بازی های رایانه ای وزارت ارشاد مورد بررسی و حمایت قرار می گیرند. قوه قضائیه کار فیلترینگ سایت ها را در کارگروهی با شرکت نهادهای مختلف پیگیری می کند. وزارت اقتصاد و به تبع آن بانک مرکزی مقررات ارایه‌دهندگان خدمات پرداخت الکترونیک (شرکت های psp ) را مشخص کرده است. پلیس فتا در نیروی انتظامی از وقوع جرم در این فضا جلوگیری می کند. وزارت ارتباطات تهیه زیرساخت های ارتباطی نظیر فیبر نوری و تعرفه استفاده از اینترنت را در دستور کار خود دارد.

با نگاهی به گذشته فاوا در کشور می توان فهمید که خصوصی سازی این فضا نیز به رشد و درآمد زایی آن کمک زیادی کرده است. اگر با نگاه اقتصادی به این حوزه نگاه کرد می توان تحولات عظیمی در اقتصاد کشور ایجاد نمود درآمد های عظیمی که مخابرات و اپراتورها تنها از مکالمات و پیامک ها دریافت می کنند و اگر خدمات ارزش افزوده و نسل های ۳ و ۴ تلفن همراه را نیز به آن اضافه شود افزایش زیادی در این درآمدها حاصل خواهد شد. سلامت مجازی در سراسر کشور می تواند گسترش پیداکند تلویزیون تعاملی می تواند بازار نرم افزارها و بازی های جدید را بر روی گوشی ها و تلویزیون های هوشمند را گسترش دهد و حوزه های متنوعی که هنوز ایجاد نشده و فرصت های زیادی برای اشتغالزایی ایجاد خواهد نمود. تنها یک سایت ایرانی اشتراک ویدئو آپارات که در چند سال اخیر سعی می کرد جای یوتیوب را بگیرد توانست به سرعت در میان کاربران ایرانی جای خود را باز کند و به شانزدهیمن سایت پربازدید در ایران تبدیل شود و حتی جزء هزار سایت پربازدید دنیا قرار گیرد.

فضای مجازی به عنوان فضای جدیدی که وارد زندگی بشر شده ابعاد گسترده زیرساختی، فنی، امنیتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به خود گرفته که قطعا راهبری این حوزه ها از عهده یک وزارتخانه خارج است. این گستردگی فضا شاید به نوعی باعث ایجاد تشتط و موازی کاری و یا تداخل و کم کاری می شد که تدبیر رهبرمعظم انقلاب در ایجاد شورای عالی فضای مجازی با حضور رئسای سه قوه، وزیران و اشخاص حقیقی و حقوقی مربوطه به همین دلیل است.

رئیس جمهور در حکمی وزیر ارتباطات را به عنوان سرپرست مرکز ملی فضای مجازی ودبیرخانه شورای عالی فضای مجازی منصوب کرد. بعد از آن نیز یکی از معاونان وزیر ارتباطات در مصاحبه با خبرگزاری مهر، از گمانه زنی ها برای انتخاب دبیر جدید سخن به میان آورد حتی نام دبیر احتمالی جدید را نیز اعلام کرد، شخصی که قبلا یکی از مدیران وزارت ارتباطات بوده است.

شورایعالی فضای مجازی با حکم مقام معظم رهبری زمانی آغاز بکار کرد که دستگاه های مختلف کشور در حوزه فضای مجازی در بخش های محتوایی ، امنیتی و … ورود کرده بودند و نیاز به حضور یک شورای بالادستی برای هدایت و سیاستگذاری کلان در این حوزه احساس می شد. حتی در زمان تشکیل شورا، وظایف زیر ساختی که بر عهده وزارت ارتباطات بود به درستی انجام نشده بود و شاید به همین دلیل بیشترین مصوباتی که شورایعالی فضای مجازی در این مدت داشته به حوزه های زیر ساختی و شبکه ملی اطلاعات کشور ارتباط داشته است.

وزیر ارتباطات یک عضو عادی از اعضای ۲۲ گانه شورایعالی فضای مجازی است. شورایی که به دلیل گستردگی ابعاد فضای مجازی، تمامی سران سه قوه، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، وزیران مختلف و چندین اعضای حقیقی را در خود جای داده است . نگاه کلان و چند وجهی و نه صرفا فنی به این حوزه قطعا به جبران کمبودهای گذشته کشور در حوزه فضای مجازی و پیشبرد اهداف و ضرورت های تشکیل این شورا کمک خواهد کرد . امیدواریم رئیس جمهور و اعضای شورا در انتخاب دبیر شورایعالی فضای مجازی دقت لازم را به عمل آورند.

الف