عمليات رواني و تغيير نگرش

به گزارش پایداری ملی،‌ آنچه در عمليات رواني آماج حمله قرار مي‌گيرد و هدف اصلي به شمار مي‌آيد، ذهن، انديشه و نگرش مخاطب است، عمليات رواني در پي تغيير در فكر و نگرش مخاطب خود است كه از اين طريق موفق به تغير در روش و رفتار وي نيز خواهد شد.از آن‌جا كه يكي از عمده‌ترين اهداف عمليات رواني، تأثير گذاري برنگرش آماج عمليات رواني است لازم است به اين مفهوم بنيادي اشاره‌اي بشود: يك تعريف ساده از نگرش، كه توسط شومن ارائه شده است، بيان مي‌كند «نگرش يك ارزيابي مثبت يا منفي از يك چيز»(فرانزوي، 1381: 129).

 

گوردون آلپورت  تعريف ديگري از نگرش را بيان مي‌كند كه هنوز هم مورد تأييد بيشتر روانشناسان اجتماعي است. وي معتقد است «نگرش‌ها تعيين مي‌كنند كه چه چيزهايي را بشنويم؛ به چه چيزهايي فكر كنيم و چه كارهايي انجام بدهيم، آن‌ها به دنياي پر آشوب نظم مي‌بخشند و حد و مرزها را تعيين مي‌كنند» (همان: 129).
كرچ ، كراچفيلد  و بالاكي  معتقدند: در تركيب شناخت‌ها، احساس‌ها و آمادگي براي عمل نسبت به يك چيز معين را نگرش شخص نسبت به آن چيز مي‌گويند. نگرش نظام بادوامي از ارزش‌يابي‌هاي مثبت يا منفي، احساسات عاطفي و تمايل به عمل مخالف يا موافق نسبت به يك موضوع اجتماعي است» (كريمي، 1379: 7).در تمام تعريف‌ها از نگرش به عنوان آمادگي براي نمايش رفتاري خاص نام برده شده است و نه خود رفتار. تا قبل از دهه 1990 نگرش‌ها را برمبناي سه عامل عقايد، احساسات و مقاصد رفتاري تعريف مي‌كردند (روحاني صفت، 1388: 254).

 

ولي پژوهشگران متأخر نظير ايگلي ، چيكن ، فلمينگ  بر اين اعتقادند كه براي ايجاد نگرش، وجود همزمان اين سه عامل ضروري نيست؛ بلكه بعد اصلي نگرش، ارزيابي است؛ به عبارتي آن چه ما درك مي‌كنيم و ارزيابي ما نسبت به افراد، اشياء و امور مي‌تواند منشاء رفتار ما باشد. بسيار پيش آمده است كه رفتاري كه از خود بروز داده‌ايم، فاقد عنصر عقيده و احساس بوده ولي به دليل ارزيابي، كه از تأثيرات مثبت يا منفي يك عمل داشته‌ايم به آن عمل دست زده‌ايم (فرانزوي، 1381، 130).

1.    فرانزی، استفن. ال(1381)، روان‌شناسی اجتماعی، ترجمه مهرداد فیروزبخت و منصور قنادان، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
2.    روحانی صفت، مهدی(1388)، تحلیل محتوای اظهارات مقامات آمریکا درباره عراق؛ از یک سال قبل از حمله تا اشغال عراق، گونه‌شناسی در عملیات روانی (مقالات برگزیده همایش عملیات روانی گونه‌شناسی)، تهران: معاونت فرهنگی و تبلیغات دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح.
3.    کریمی، یوسف: (1379)،  نگرش و تغییر نگرش، تهران: موسسه ويرايش.