ویژگیها و شیوه جنگ نرم سرمایهدار فراملی علیه ج.ا.ا
طبقه سرمایهدار فراملی، برای ترویج و نهادینهکردن جهانی شدن، از ابزارهای تبلیغی مختلفی بهره میگیرد. (کاوندیکاتب و میرزایی، 1389: 59) در این میان، رسانههای گروهی که در مالکیت طبقه سرمایهدار فراملی هستند، از مهمترین عناصر کارگزاران انتقال فرهنگیاند که در حوزههای مختلف، حلقههای تهدید علیه جمهوری اسلامی ایران را ایجاد میکنند. در واقع، رسانههای گروهی و فناوری ارتباطات (از رسانههای چاپی گرفته تا تراشههای کامپیوتری و ماهوارهای)، به ابزار تبلیغ افکار سرمایهداری و شستشوی مغزی مردم ایران تبدیل شدهاند. (سعیدی و کیا، 1385: 84)
در مفهومی موسع باید گفت، سرمایه در مفهوم مدرن با معنای سرمایه قبل از دوران مدرنیته متفاوت است؛ سرمایه، پدیدهای کاملاً مدرن و اومانیستی است که پیوندی تنگاتنگ با سوبژکتیو دارد. (زرشناس، 1389) در این میان، سوبژکتیو ایرانی در برابر کالاهای فرهنگی ارزان با خاصیت در دسترس بودن آسان که رسانهها تبلیغ میکنند، قرار میگیرد. کالاهای فرهنگی ارزان، گسترشدهنده تفکر سرمایهداری و سمبل فرهنگی غرب است. (همان: 135) منظور از «غرب» در اصطلاحات «فرهنگ غربی» یا «تمدن غربی»، غرب جغرافیایی نیست؛ بلکه از نوعی از باورها و ارزشها و در یک کلمه، از شیوه زندگی حکایت دارد. (حسنبیگی، 1390: 359)
نتایج بهدستآمده از پیمایش ملی ارزشها و نگرشهای جوانان ایرانی، گویای سهم بالای رسانهها در مصرف فرهنگی و بهویژه اوقات فراغت آنان است. بدین ترتیب، رسانهها به مهمترین منبع هویتبخش آنها تبدیل شدهاند. (بینا، 1387: 11) مهمترین ابزارهای رسانهای، به عنوان کارگزاران انتقال فرهنگی علیه جمهوری اسلامی ایران، برای تحقق جهانی شدن که در قالب آن، پدیدهها، مفاهیم و ارزشها در سطح کروی به گردش درآمده، منتشر میشود، عبارتند از:
1. خبرگزاریها
اهمیت خبرگزاریها زمانی روشن میشود که بدانیم بیشتر مطبوعات، خبرگزاریهای ملی و منطقهای و شبکههای رادیو ـ تلویزیونی، اخبار و اطلاعات عمده خود را از این آژانسهای خبری دریافت میکنند. (بینا، 1385: 132)
در حقیقت، خبرگزاریها خبر را به دست میآورند و آن را پرورش و به آن جهت میدهند، سپس آن را به مطبوعات و رسانههای گروهی رادیو و تلویزیون تحویل میدهند. رادیو، تلویزیون و مطبوعات، این اخبار را منتشر میکنند و به سرتاسر دنیا میفرستند. (بینا، بیتا)
بنابراین، خبرگزاریهای بینالمللی، یکی از اصلیترین ابزارهای جنگ رسانهای محسوب میشوند. آنها هر روزه با تولید میلیونها کلمه خبر و مخابرة آن با پیشرفتهترین فناوریهای ارتباطی، فرایند اطلاعرسانی جهانی را در سیطره و کنترل خود قرار دادهاند. همچنین میتوانند با حذف یک خبر یا دادن پوشش وسیع خبری به یک رویداد، افکار عمومی جهان را به نفع یا علیه آن مسئله برانگیزانند. از جمله این خبرگزاریها، آسوشیتدپرس، یونایتدپرس، رویترز، خبرگزاری فرانسه و ... هستند. (رفیع و قربی، 1389: 130)
به عنوان مثال، خبرگزاری آسوشیتدپرس به طور متوسط روزانه حدود یازده میلیون کلمه خبر به سراسر جهان مخابره میکند؛ به طوری که بیش از ده هزار روزنامه را در 109 کشور جهان، با اخبار خود تغذیه میکند. کلیه روزنامههای منتشرشده در آمریکای لاتین نیز بهوسیله این خبرگزاری تغذیه میشوند. مشترکان و وسایل ارتباط جمعی وابسته به این خبرگزاری که در کشورهای مختلف جهان پراکندهاند، عبارتند از: روزنامه مشترک: 1239؛ تلویزیونهای مشترک: 485؛ رادیوهای مشترک: 5762؛ تعداد دفاتر در خارج: 77؛ تعداد دفاتر در آمریکا: 123. این خبرگزاری که اخبار خود را به روزنامهها و سایتها میفروشد، در کنترل فردی به نام سیلورمن یهودی است. (بینا، بیتا)
خبرنگاران و تهیهکنندگان برنامههای خبری این خبرگزاریها، رویدادهای جهانی را در قالبهایی عرضه میکنند که برای مخاطبان داخلی، درکپذیر و جذاب باشد. (بینا، 1385: 132) همچنین تهیهکنندگان برنامههای خبری، عناصر تصویری و کلامی هر متن خبری را به گونهای تنظیم میکنند که برای حافظه جمعی فرهنگهای مخالف، قابل هضم باشد. مفهوم درونی یک رویداد خبری ملموس، همواره در فضای عمومی فرهنگ مخاطبان و در چارچوب سلسله رویدادهایی تولید میشود که برای اعضای آن فرهنگ یا جامعه آشناست. (همان) مخاطب ایرانی نیز در بخش دریافت اخبار وقایع جهان، از سایر مخاطبان در کشورهای دیگر مستثنا نیست. برای مثال، منبع خبر «صدای آمریکا» و «بیبیسی فارسی»، خبرگزاریهایی هستند که نمونهای از مهمترین آنها را نام بردیم.
2. رادیوها
بیش از 32 رادیو، به زبان فارسی برای ایرانیان و سایر فارسیزبانان جهان ـ که برخی آمارها، آنها را بیش از 150 میلیون نفر تخمین زدهاند ـ برنامه پخش میکنند. مهمترین آنها عبارتند از: رادیوهای دولتی انگلیس، رادیو صدای آمریکا، رادیو آزادی (رادیو فردا)، رادیو آلمان (دویچه وله)، رادیو فرانسه، رادیو مسکو، رادیو چین، رادیو ژاپن، رادیو تاجیکستان، رادیو ترکیه، رادیو رومانی، رادیو صدای ایران، رادیو پیام دوست، رادیو ایران، رادیو عربستان، رادیو شبکه فارسی، رادیو اسرائیل، رادیو صدای آشنا، و رادیو پژواک. (ضیاییپرور، 1383: 270)
جاهد محسنی، برادر سعد محسنی، از مالکان شرکت اخبار و موبیگروپ، در همایش «رسانههای گسترشیافته آمریکا» که در باشگاه ملی خبرنگاران در واشنگتن دی.سی برگزار شد، درباره شبکه رادیویی آرمان، اعلام کرد:
ما در پی «تغییر اجتماعی» هستیم. کلیدواژه ما هم تأکید بر زنان است؛ یعنی زنان، اسم رمز حرکت به سمت توسعه غربی و اصلاحات اجتماعی هستند. فکر نکنید صحبت زن و مرد به صورت دوستانه در رادیو چیز معمولی است؛ بلکه این سرآغاز تحول اجتماعی است که آرام آرام حرکت میکند؛ اما مؤثر است. (سایت مشرق نیوز، 17/5/1390)
در واقع، امروزه کمتر کسی است که به نقش ایستگاههای رادیویی در شکلدهی به افکار عمومی و تقابل رسانهای میان کشورها، گروهها و جمعیتهای سیاسی، آگاه نباشد. برخی از صاحبنظران حتی تا آنجا پیش رفتهاند که یکی از دلایل فروپاشی بلوک شرق و شوروی سابق را فعالیت رادیو آزادی دانستهاند. (بینا، 1385: 131)
رسانه رادیو، با توجه به ویژگی سرعت در انتشار و وسعت پوشش مخاطب، از قدرت اثرگذاری بالایی در میان مخاطبان برخوردار است. با وجود پیشرفتهای چشمگیر در تکنولوژیهای ارتباطی، هنوز هم رادیو به عنوان یکی از رسانههای مهم و مؤثر در جنگ رسانهای، مورد بهرهبرداری طبقه سرمایهدار فراملی قرار میگیرد. بسیاری از این رادیوها، سایت اینترنتی در شبکه جهانی اینترنت دارند و اخبار و اطلاعات آنها از این طریق نیز در دسترس است. افزون بر آن، دریافت فرکانسهای رادیویی یادشده به صورت دیجیتالی و از طریق آنتنهای ماهوارهای نیز میسر است. میتوان گفت که هدف بخش اعظم اطلاعات منتشرشده در آنها، جهتدهی به افکار عمومی ملت ایران، مطابق خواست گردانندگان آنهاست. (همان: 136)
3. تلویزیونها
امروزه مخاطبان ایرانی در فضای تلویزیونی جدید، چه در بخش عمومی و چه در بخش خصوصی، سهیم شدهاند و برای آگاهی از رویدادهای روزمرة جهان از طریق شبکههای بینالمللی خبری، با انتخابهای متعدد و جدیدی روبهرو هستند. گسترش شبکههای تلویزیونی، به کشورهای قدرتمند کمک کرد از آن، در راستای اهداف خویش در عرصة بینالمللی استفاده کنند. (رفیع و قربی، 1389: 129) شمار شبکههای تلویزیونی مستقر در آمریکا به بیش از پانزده کانال میرسد که برای فارسیزبانان مقیم آمریکا، ایران، تاجیکستان، افغانستان و اروپا به اجرای برنامه میپردازند. (رضاییان، 1389: 94)
برخی از این شبکهها عبارتند از:
شبکه تلویزیونی رنگارنگ؛ شبکه تلویزیونی ملی؛ شبکه تلویزیونی پارس؛ شبکه تلویزیونی بینالمللی آپادانا؛ شبکه تلویزیونی ملی ایرانیان؛ شبکه تلویزیونی کانال یک؛ شبکه تلویزیونی خبری فارسی؛ شبکه تلویزیونی آزادی؛ شبکه تلویزیونی تپش؛ شبکه تلویزیونی ایران؛ شبکه تلویزیونی جامجم بینالمللی؛ شبکه تلویزیونی امید ایران؛ شبکه تلویزیونی جهانی فارسی؛ شبکه تلویزیونی صدای آمریکا و شبکه تلویزیونی IPN. (ضیاییپرور، 1383: 272)
4. سینما
یکی از عمدهترین راههای نفوذ طبقه سرمایهدار فراملی در مخاطبان کشورهای جهان سوم به طور کلی و جمهوری اسلامی ایران به طور خاص، تهیه فیلمهای سینمایی و مجموعههای تلویزیونی پرجاذبه است. هژمونی ارتباطی فراملی سرمایه، از این طریق در روند جریانها و رویدادهای کشورهای جهان سوم اعمال نفوذ میکند و با استفاده از همة گونههای جذاب سینمایی، نظیر حادثهای، عاطفی، وحشت، درام و بهویژه کمدی، به تحریف ماهیت دولتها، دولتمردان، شخصیتهای انقلاب و مذهبی و ادیان الهی میپردازد.
از دیگر ترفندهای تبلیغاتی که در اینگونه فیلمها و مجموعهها به کار میرود، شخصیتپردازی مثبت در آنهاست که این شخصیتها بهظاهر، دارای عالیترین خصایص انسانی بوده، ملیت کشورهای غربی را دارند. در مقابل، شخصیتهای منفی فیلم، بیشتر تابعیت کشورهایی را دارند که بازار خوبی برای فروش کالاهای فرهنگی هژمونی فراملیتی سرمایه هستند و منابع سرشار زیرزمینی دارند، ولی با نظم موجود بینالمللی ناسازگارند. جمهوری اسلامی ایران نیز در اینگونه فیلمها از جمله این کشورها معرفی میشود. (داوری و تقی بیگی، بیتا)
نظام هدایتگر هژمونی فراملیتی سرمایه، با استفاده از ابزارهای مختلف نظیر سینما، در تلاشی گسترده، درصدد است با القای مفاهیمی نادرست در مورد اسلام، این دین آسمانی را ارتجاعی، خشن، حامی تروریسم و پایمالکننده حقوق زنان و اقلیتها نشان دهد. در فیلمهایی که این هرموژنی میسازد، مسلمانان همگی شبیه هم هستند و تفاوتی در شکل و اخلاقیات آنها وجود ندارد. در اغلب این فیلمها، با نوع چهرهپردازیهای منفی، مسلمانان با چهرههایی خشن و ناآراسته معرفی میشوند. در واقع، با توسل به روایتهای منفی، مسلمانان بیشتر به صورت انسانهایی غیرمتمدن، بدوی، احمق، انسانهای غارتگر و وحشی، به تصویر کشیده شدهاند.
همچنین، شخصیت آنان عمدتاً به صورت خشکمقدسان افراطی، متنفر از یهود و مسیحیت، و بالاخره تروریست القا میشود. زنان مسلمان نیز در بیشتر موارد، رقاصه، جادوگر، فاحشه و جنسی زبون و ذلیل معرفی شدهاند. (سلیمانی فارسانی، 1388: 34)
این تصاویر، طی سالهای گذشته، در سینمای غرب، هالیوود و شرکتهای اقماری وابسته به آنها تکرار و تبلیغ شده است. فیلمهایی چون پرواز شماره 93، بابل، قلمرو، مستند فتنه، روستای زیبا، شعلة زیبا، 300، اسکندر، کشتیگیر، مجموعه دروغها، یک شب با پادشاه، پسر جهنمی، ارباب آرزوها، سنگسار ثریا، بدون دخترم هرگز، فیلم مستند نسل جدید تهران، خانهای از مه و شن، انیمیشن پرسپولیس، فیلم مستند ترس مقدس، گروگانها، هتل هستریا، دلتا فورس، پسران خمینی و ... مشهورترین فیلمهای ساخت هالیوود علیه ایران و اسلام هستند. (همان)
در روزگاری که پول به نخستین ارزش انسان غربی تبدیل شده است، سینمای هالیوود نیز تمام ارزشهای اخلاقی را در مسلخ پول قربانی میکند. در قاموس هالیوود، فیلم ارزشمند باید پولساز باشد و برای پولساز بودن یک فیلم باید بر نقاط ضعف مخاطبان آن انگشت نهاد و پستترین غرایز و تمنیات نفسانی انسان را به خود او نشان داد. سینمای هالیوود تشنه پول است و این تشنگی را به مخاطبان خود تسری میدهد. در آینه جادویی هالیوود، جوان آسوپاسی بر سر میز قمار، یکشبه میلیونر میشود و حسرت و دریغ میلیونها بیننده جوان را برمیانگیزد.
همزمان، خانواده او در مسابقه لاتاری شرکت میکند و بلیت طلایی را از پیرمرد بیماری که از شوق برنده شدن در مسابقه سکته کرده، میرباید. در تمام صحنههای پرزرق و برق، بینندگان نیز در لذات این خانواده خوشبخت شریک میشوند و مثل آنها دل و دین به پول میبازند. (بینا، بیتا: 58)
5. ماهواره
امروزه ماهوارهها به بخشی مهم و عمده در زیربنای ساختار ارتباطات و اطلاعات تبدیل شدهاند؛ به طوری که با اطمینان میتوان هزاره سوم میلادی را قرن ماهواره نامید. فناوری ماهواره، عاملی قوی برای تغییر و دگرگونی است. از ماهوارهها به راحتی میتوان در راستای جنگ نرم استفاده کرد. به عنوان مثال، هژمونی فراملیتی سرمایه با استفاده از ماهواره، این باور را ترویج میکند که ارزشهای آمریکایی، ارزشهایی جهانی هستند. همچنین از این ابزار برای مقابله با سایر کشورها برای تحقق اهداف و از میان برداشتن موانع سودآوری خود، استفاده میکند. (رفیع و قربی، 1389: 129)
در حال حاضر، مجموعهای از شبکههای فارسیزبان در مقاطع زمانی خاص، برای نیل به یک هدف، جهتگیری شدهاند و با بررسی بسترهای آسیبزا در جامعه ایران، میکوشند پیام خود را در این حوزهها طراحی کنند. در کشور ما با توجه به ساختار هرم سنی، جوانان بهترین گروه هدف ادارهکنندگان این جنگ محسوب میشوند. جوانان به دلیل داشتن ویژگیهایی همچون آرمانخواهی، آرزوی نیل به آزادی، نشاط و تنوع، از اهمیتی بالاتر در میان سایر گروهها برخوردارند و طراحی پیام رسانهای، دقیقاً بر همین اساس شکل میگیرد. (رضاییان، 1389: 94)
برنامههای تلویزیونهای ماهوارهای و مطالب تعداد زیادی از دیدارگاههای اینترنتی، با برنامهریزی مبتنیبر روانشناسی جامعه کنونی ایران، تهیه و پخش میشود. (حیدرعلی، 1389: 9) برای مثال، شبکه فارسی وان، در سریالهای گوناگون، با برگردان به زبان فارسی به شکلی بسیار روان و منطبق با سلیقه عمومی و با استفاده از کلمهها و جملات و ضربالمثلهای مورد توجه ایرانیان، پیام مورد نظر خود را به مخاطب ایرانی انتقال میدهد.
با نگاهی به برخی از فیلمهای فارسی وان، چون همسایهها، ویکتوریا، سفری دیگر، همسان و ... متوجه میشویم که چگونه نُرمها و هنجارهای مخالف با فرهنگ ایرانی ـ اسلامی، به خورد خانوادههای ایرانی داده میشود. پیامهای اصلی اینگونه فیلمها و سریالها به مخاطب ایرانی، از این قبیل است:
ترویج خانوادههای بیسامان و لجامگسیخته در مقابل ساختارهای سنتی خانواده، عادی جلوه دادن خیانت زن و شوهر به یکدیگر، بیاهمیت جلوه دادن احترام به والدین، عادی جلوه دادن رابطه دختر و پسر قبل از ازدواج، هویتزدایی از مفهوم خانواده به عنوان کوچکترین واحد اجتماعی مستقل و مؤثر، معرفی سقط جنین به عنوان راهحلی طبیعی برای رفع دلهرههای احتمالی در روابط جنسی قبل از ازدواج، تعصبزدایی از کانون خانواده و ترویج بیاعتنایی به حریم خانواده، ترویج مفهوم زندگی با دیگران به جای ازدواج، ترویج فمینیسم و کمرنگکردن نقش مرد در جامعه در حد کسی که تنها برای رفع نیازهای جنسی زن خلق شده است، افزایش تأثیرپذیری جنسی و خشونت در جوانان و نوجوانان بهخصوص از طریق پخش موزیک ویدئوهای خاص و مخدوش کردن رابطه خواهر و برادر در خانواده. (صدقی، 1389: 32)
طبق یک پژوهش آماری، امروزه 2500 شبکه ماهوارهای در ایران دریافت میشود که 232 شبکه مبتذل و مستهجن، 272 شبکة ادیان ساختگی، 74 شبکه مد لباس و 300 شبکه موسیقی است. آخرین حلقة این تلاشها، راهاندازی تلویزیون B.B.C فارسی در دی 1387 و شبکه فارسی وان در مرداد 1388 بود. از سوی دیگر، نظرسنجیهای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران هم نشان میدهد مخاطبان ماهواره در تهران، در سال 1388، به 4/45 درصد رسیده که نسبت به سال 1378، ده درصد رشد داشته است. از این مقدار، 9/40 درصد، بیننده شبکههای فارسیزبان هستند و 14 درصد فقط شبکه خارجی میبینند.
میانگین زمان تماشای ماهواره، 2 ساعت و 5 دقیقه است. 9/48 درصد از بینندگان ماهواره، شبکه فارسی وان را میبینند. همچنین از زمان آغاز کار شبکه فارسی وان، مخاطب B.B.C 30 درصد کاهش داشته است. (علاقهمندی بیشتر به فیلم و سریال به جای سیاست) 2/46 درصد از کسانی که فارسی وان را مشاهده میکنند، علت آن را جذابیت، عنوان کردهاند. مطابق این نظرسنجی، 48 درصد از مخاطبان ماهواره، متقاضی فیلم و سریال هستند. 13 درصد دیدن شو، 6/6 درصد ورزش، 5/6 درصد هنر و 3/8 درصد برنامههای علمی را دلیل تماشای ماهواره ذکر کردهاند. (همان: 34)
6. اینترنت
اینترنت از حد شبکه رایانهای فراتر رفته و به بخشی یکپارچه از فرهنگ، تبدیل شده است. (بینا، 1387: 13) بر اساس آمارهای موجود در یک جدول آماری، بیست کشور نخست از نظر داشتن تعداد کاربر به میزان زیاد در جهان، رتبهبندی شدهاند. در این رتبهبندی، چین با 360 میلیون کاربر، در رتبه اول است؛ در حالی که آمریکا با 228 میلیون کاربر و دسترسی 74 درصدی جمعیت آن به اینترنت، در رتبه دوم قرار دارد.
نکته جالب در این ردهبندی، حضور سه کشور مسلمان ایران، اندونزی و ترکیه در فهرست بیست کشور دارای بالاترین میزان تعداد کاربران اینترنت است که به ترتیب در رتبههای 11، 13 و 16 جهانی قرار دارند. ایران با رشد 12780 درصد طی سالهای 2000 تا 2009 در استفاده از اینترنت، هماکنون دارای 32 میلیون کاربر اینترنتی است که 48% از جمعیت آن را شامل میشود. (کاوندیکاتب و میرزایی، 1389: 66 و 67)
در این میان، گروه کاربران ایرانی عمدتاً جوان، کمتجربه، مذکر و مجرد هستند. نگاهی به کلمات جستجوشده آنها در موتورهای جستجوگر و همینطور آمار سایتهای پربیننده فعلی ایرانی، این موضوع را تأیید میکند. عباراتی نظیر موزیک، چت و کلمات پورنو، در صدر کلمات جستجوشده است. این کلمات نشان میدهند که بیشتر وقت کاربران ایرانی در سایتهای گروه تفریح و سرگرمی سپری میشود. (رفیعی، 1385: 119)
پورنوگرافى از بخشهاى بسیار رایج و پرجاذبه اینترنت براى نوجوانان و جوانان است. تعداد سایتهاى پورنوگرافى با عضویت رایگان و مشاهده و برقراری ارتباط کامپیوترى در هر زمان و مکان، امکان دسترسی نوجوانان را به مسائلى که در محیط خانوادگى و اجتماع، تقریباً غیرممکن و ناپسند شمرده مىشوند، فراهم ساخته است. این موضوع، برخلاف ظاهر آن، که تصور مىشود تنها یک کنجکاوى مطلق است و هر زمان که نوجوان بخواهد، مىتواند از آن دست بکشد، متأسفانه با واقعیتِ بیرونى مطابقت ندارد و مشاهده فیلم، عکس یا مجلات پورنوگرافى و تداوم آن، عامل بروز گونهاى از عادت و سبب تخریب و صدمه ذهنى است و نوجوانان را به سلطهجویی و پرخاشگری تشویق میکند. (شبکه فناورى اطلاعات ایران، 03/07/1384)
7. بازیهای رایانهای
بخش عظیمی از طراحی و تولید بازیهای پرفروش رایانهای دنیا در استودیوهای بزرگ و مطرح هالیوود انجام میشود؛ یعنی همان طبقه سرمایهدار فراملی که بیشتر هم یهودی هستند و سهامداران اصلی هالیوود به شمار میروند. برنامهریزان و مشاوران فرهنگی طبقه سرمایهدار فراملی، بر این باورند که با ایجاد یک پایگاه کاملاً مستقل و مجهز برای تهیه و تولید بازیهای رایانهای، میتوانند علاوه بر برخورداری بیشتر از قدرت، برای سرمایهگذاری و نفوذ کامل به بازار جهانی، کنترل افکار مخاطبان گسترده بازیهای رایانهای را در سراسر دنیا در اختیار گیرند. (حقوردیطالقانکی، 1388: 29)
بازیهای رایانهای که تاکنون ساخته شده، در مورد جنگ جهانی دوم، کشورهای کمونیستی و اخیراً هم در مورد کشورها و گروههای اسلامی از جمله جمهوری اسلامی ایران هستند.
در بازیهای جدید، شما به مبارزه با کشورها و گروههای اسلامی میروید. مشخصه مشترک این بازیها، استفاده از نمادهای اسلامی است؛ مانند: نمایش مکانهای منقش به نقوش اسلامی، استفاده از رنگ سبز برای نمایش تروریستها، استفاده از مکانهای مذهبی مسلمانان مانند مسجد، استفاده از زبان عربی و فارسی برای بیان کلام تروریستها، استفاده از صدای پسزمینه مانند صدای صلوات و پخش آیات قرآن و ... . از جمله این بازیهای رایانهای، میتوان جنگ ژنرالها، IGI2، حمله به ایران، نجات گروگانهای آمریکایی، سام ماجراجو در پرسپولیس، دلتا فورس و آیین قاتل نام برد که علیه اسلام و ایران هستند. (سلیمانی فارسانی، 1388: 41)
طراحان بازیهایی چون طوفان صحرا، ارتش آمریکا یا حمله به تأسیسات هستهای ایران و مانند آنها، بازی را بهگونهای طراحی کردهاند که بازیکننده عام و بازیگر ایرانی به طور خاص، در جبهه خودی به عنوان یک سرباز آمریکایی قرار میگیرد. به این ترتیب، آنها او را در موضع دفاع از منافع آمریکا قرار میدهند و با مفهومسازی، تصاویر ویژهای را در مورد دشمن القا میکنند. (رضاییان، 1389: 84)
نتایج تحقیقی نشان میدهد که 56 درصد جوانان ایرانی، به بازیهای رایانهای و استفاده از اینترنت در اوقات فراغت بسیار علاقه دارند؛ به گونهای که از میان 2/64 درصد از جوانانی که در اوقات فراغت خود مشغول بازی میشوند، 7/38 درصد بازیهای رایانهای را انتخاب میکنند. (حقوردیطالقانکی، 1388: 30)
در حقیقت، این رسانه، ذهن و باور کودکان و نوجوانان را هدف گرفته است. کودکان و نوجوانان با کاراکتر شخصیت رایانهای که آن را کنترل میکنند، همراه میشوند و اهداف و آرمانهای او را، اهداف و آرمانهای خود میدانند؛ چراکه در غیر این صورت، در اصطلاح گیمآور شده، کاربر مجبور میگردد بار دیگر مرحله را تکرار کند. (همان: 30)
نتیجه
طبقهای وجود دارد که ایدئولوژی خاصی را میسازد. این ایدئولوژی، مبتنیبر منافع مشخص و ملموس آن طبقه است و چون روابط سرمایهدارانه، تأثیر اجتنابناپذیری به او بخشیدهاند، این طبقه بر مابقی جامعه مستولی خواهد شد. مجموعه این ایدهها، هژمونیای پدید خواهد آورد که آن را میتوان هسته مرکزی فرهنگ دانست. با این مفروضات، نتیجه میگیریم رسانهها ابزارهایی هستند که ایدئولوژی غالب را به صورت بخش مکمل و ضروری محیط فرهنگی، توضیح میدهند. (فیتز جرالد، بیتا)
از آنجا که نهاد بازار سرمایهداری جهانی که عنصری تعیینکننده است، شرط لازم پیوستگی جهانی است (هلد و مک گرو، 1387: 215) و به دلیل اینکه سرمایه هرگز از رژیم سود جدا نیست، طبقه سرمایهدار فراملی توسط رسانههای ارتباط جمعی، جمهوری اسلامی ایران را به دلیل تضاد ماهوی ایدئولوژیک آن با نُرمها و هنجارهای مبتنیبر مصرفگرایی بیاندازه، عامل تهدید بقای خود به طور عام در جهان و به طور خاص در منطقه خاورمیانه، معرفی میکند. علاوه بر این، نیاز سرمایهداری جهانی به کسب سود، تهدیدات نرم علیه جمهوری اسلامی ایران را دوچندان میسازد.
بنابراین، مفهوم جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران را باید در نیاز سرمایه به کسب سود بیشتر جست که این فرایند، در گذشته به مدد جنگ سخت نظامی صورت میگرفت؛ اما امروزه به دلیل حضور فناوریهای ارتباطی و رسانههای ارتباط جمعی و کمهزینهتر بودن استفاده از آن، به استراتژی جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران تغییر شکل داده است.
جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر منابع قدرت نرم خود که برخاسته از دین مبین اسلام است و به دلیل فطری بودن آنها، اصالت ذاتی دارد، توانسته با تأکید بر اخلاق، عدالت، مبارزه با ظلم، صلحدوستی و احترام متقابل و غیره، سرمایهداری جهانی را به لحاظ مبانی فکری به چالش بکشد. تفکر سرمایهداری که در ماتریالیسم ریشه دارد، با تأکید بر تنوعطلبی و مصرفگرایی بیحد و مرز و نسبیتگرایی در اخلاق، فاقد اصالت ذاتی است و صرفاً انسان را به گرایش به تعلقات ناپایدار مادی سوق میدهد و با ویژگیهای فطری و ذاتی انسان میانهای ندارد. ازاینرو، تفکر اسلامی جمهوری اسلامی ایران با تفکر صرفاً مادی غرب، ماهیتی متعارض پیدا میکند.
بدون شک، تعبیر ماکس وبر از پایان هزاره در یکصد سال پیش، مبنی بر «عرفیشدن و افسونزدایی از جهان» بیش از پیش خود را نمایان میسازد. سرمایهداری و دیوانسالاری، بشریت را در قفس آهنین عقلانیت ابزاری و محاسباتی گرفتار ساخته و خروج از آن، مستلزم ظهور رهبری کاریزماتیک، انقلابی (وارث، 1388: 83) و الهی است. ایران اسلامی با بنیانگذاری اندیشه امام خمینی+ تشکیل شد. نفوذ اخلاقی، معنوی و انسانی و رهبری الهی امام خمینی که او را از دیگران متمایز میکند و شخصیتی فوق کاریزماتیک به او میبخشد، ایران را از اینکه ضامن ثبات سرمایهداری در منطقه باشد، نجات داد. اینک پس از 33 سال مقاومت، شاهد پدیده مبارک بیداری اسلامی هستیم که ایده ضدهژمون بودن ایران اسلامی را تأیید میکند و در صورت ادامه مقاومت و پایداری، درخت زنده اسلام، پرثمرتر از پیش خواهد شد.