دراین میان، روزنامه انگلیسی گاردین و ـ از رسانه‌های داخلی آمریکا ـ روزنامه‌های نیویورک‌تایمز و واشنگتن‌پست که از مدتها پیش پرونده جاسوسی‌های تلفنی و اینترنتی از شهروندان را پیگیری می‌کرده‌اند، روزهای شلوغ و پر دغدغه‌ای داشتند.
با این حال، یک خط سیر تحقیقی مستند و جداگانه که به موازات پژوهش‌های رسانه‌های آمریکایی جریان داشته اما این رسانه‌ها هرگز به آن توجه نکرده‌اند، نقش شرکتهای اسرائیلی در جاسوسی‌های تلفنی و اینترنتی از شهروندان کشورهای دیگر بوده است. این گزارش تحقیقی که اطلاعات آن از کتابهای مستند، گزارش‌های رسانه‌های معتبر و تحقیقات مستقل پژوهشگران شناخته شده در حوزه جاسوسی‌های اینترنتی و تلفنی جمع‌آوری شده نگاهی است به برخی از مهمترین شواهد این حقیقت که کمتر به آن پرداخته شده است.
یک سوال که پیش از پرداختن به موضوع اصلی طرح آن لازم است این است که اصولاً گردآوری داده‌های ارتباطی شهروندان، علاوه بر اینکه نفوذ به حریم شخصی آنها تلقی می‌شود چه اهمیت‌های دیگری به ویژه از بعد سیاسی می‌تواند داشته باشد؟
روزنامه واشنگتن‌پست موضوع اهمیت دسترسی دولت به این داده‌ها پس از آنکه ماه گذشته افشا شد که دولت آمریکا «فراداده‌های» شرکت مخابراتی «وریزون» را جمع آوری کرده و می‌داند که چه کسی، چه موقع، از کجا با چه کسی تماس گرفته است، اینگونه توضیح می‌دهد:
«به عنوان مثال، داشتن سوابق تماس تلفنی هر عضو کنگره می‌تواند نشان دهد کدام یک از اعضای کنگره معشوقه دارند؛ ممکن است از این موضوع برای گرفتن حق‌السکوت از این اعضا جهت حمایت از برنامه‌های یک رئیس جمهور آینده استفاده شود. سوابق تلفنی افراد می‌تواند اطلاعات سیاسی مهمی هم فراهم آورد، مثل اینکه مثلاً اعضای کنگره هر چند وقت یکبار با گروه‌های ذی‌نفع صحبت کرده‌اند.»
با این حال، ناظران کارآزموده از مدتها پیش گفته‌اند که فراداده‌های تلفنی آمریکایی‌ها می‌توانند از طریق نرم‌افزارهای موسوم به «در پشتی» در اختیار مجموعه‌های نظامی ـ اطلاعاتی قرار بگیرند.
«نرم‌افزارهای در پشتی»، نرم‌افزارهایی هستند که اگر روی کامپیوتر نصب شوند، می‌توانند آن را بدون اطلاع طرف مقابل تحت کنترل هکری در نقطه‌ای دیگر از جهان درآورند.
در دسامبر سال 2001 خبرنگار سیاسی اصلی خبرگزاری آمریکایی فاکس‌نیوز به نام «کارل کامرون»یک مجموعه چهار قسمتی از جاسوسی اسرائیلی‌ها از آمریکایی‌ها و در داخل خاک این کشور منتشر کرد. اما این خبرگزاری به دلایلی نامعلوم (چنانکه پایگاه خبری آنتی‌وار می‌نویسد) مدت کوتاهی بعد، این مجموعه چهار قسمتی را از خروجی سایت خود خارج کرد. البته نسخه‌هایی از این مجموعه چهار قسمتی کماکان در محیط اینترنت وجود دارد. (برای دیدن این مجموعه 4 قسمتیمی‌توانید به این لینک بروید).
کامرون توجه‌ها را به برنامه راهبردی اسرائیل برای تسلط بر نرم‌افزارهای ارتباطات جلب کرد. به عنوان مثال، شرکت اسرائیلی «امداکس»، یک شرکت تأمین‌کننده نرم‌افزارها و خدمات ارتباطی، شرکتی پیشرو در ارائه خدمات صورت‌حساب‌های مخابراتی قلمداد می‌شود. این شرکت در پناهگاه مالیاتی «گرنزی» (مجموعه‌ای از جزایر وابسته به پادشاهی متحده که در نزدیکی بریتانیا در کانال مانش واقع شده است) ثبت شده و فعالیت می‌کند.
مدیر اجرایی این شرکت از سال 2002 تا 2010، «داو باهاراو» بود که ایهود باراک، وزیر جنگ اسرائیل وی را به سمت «شرکت صنایع هوایی ـ فضایی اسرائیل» منصوب کرد. این شرکت که به کابینه رژیم اسرائیل وابسته است، مسئولیت ساخت جت‌های جنگنده را به عهده دارد.
کامرون در سال 2001 گزارش داد:
«امداکس با 25 عدد از بزرگترین شرکتهای مخابرات در آمریکا و تعداد بیشتری شرکت در سرتاسر دنیا قرارداد دارد. کاخ سفید و سایر خطوط تلفن ایمن دولت، مصون هستند، اما تقریباً غیرممکن است که با تلفن‌های معمولی تماسی گرفت و «امداکس» سابقه‌ای از آن نداشته باشد... اما منابعی به فاکس‌نیوز گفته‌اند که در سال 1999، سازمان فوق مخفیانه آژانس امنیت ملی، گزارشی موسوم به «اطلاعات فوق سری/حساس رده‌بندی‌شده» منتشر کرد و در آن هشدار داد سوابق تمامی تماس‌های تلفنی در آمریکا به دستان کشورهای خارجی ـ و به ویژه اسرائیل ـ می‌افتد. محققان باور ندارند که به تماس‌های تلفنی گوش داده می‌شود، اما داده‌های مربوط به اینکه چه کسی با چه کسی تماس می‌گیرد و این تماس‌ها در چه زمانی انجام می‌شوند (یعنی فراداده‌ها) خود اهمیت زیادی دارند.»
کامرون همچنین به مخاطبانش اینطور اطمینان داد:
«جامعه اطلاعاتی آمریکا معتقد نیست که اسرائیل دست به سوء استفاده از این اطلاعات بزند و امداکس تأکید می‌کند که داده‌هایش محفوظ هستند.»
اما این موضوع برای شرکتهای فناوری آمریکایی صحت نداشت. چرا باید باور داشت که شرکتهای اسرائیلی با جامعه اطلاعاتی رژیمشان همکاری اندکی خواهند داشت؟ در واقع، رشد روزافزون بخش فناوری اسرائیل تا اندازه اندازه زیادی ارتباط بالایی با کارهای جاسوسی آنها دارد، درست همان‌طور که «دره سیلیکون»، حاصل تلاشهای آمریکا در دوران جنگ سرد بود.
شرکت یونیت 8200
پایگاه خبری فوربس در سال 2007 گزارش داد که بسیاری از شرکتهای دارای فناوری عالی اسرائیل توسط متخصصان شرکت اسرائیلی معروف «یونیت 8200» پی‌ریزی شده‌اند؛ و «یونیت 8200» شرکتی وابسته به نیروهای نظامی اسرائیل است که مسئولیت گردآوری اطلاعات برای ستاد مشترک ارتش این رژیم به عهده دارد. پایگاه خبری فوربس نوشت:
«یونیت 8200 واحد اطلاعات فناوری نیروهای نظامی اسرائیل است؛ و یک چیز بر همگان روشن است ـ دنیای شرکت های فناوری عالی اسرائیل پر از متخصصان یونیت 8200 است که در شرکتهای دیگر به عنوان کارفرما، تأسیس‌کننده شرکت و یا مدیران ارشد فعالیت می‌کنند.»
«ویلیام بینی»، یکی از مقامات افشاگر آمریکایی که از آژانس امنیت ملی آمریکا استعفا داد تا لکه جاسوسی را از دامنش پاک کند به بامفورد گفت:
«در واقع، طبق گفته بینی، نرم‌افزار تحلیلی و استخراج داده پیشرفته‌ای که آژانس امنیت ملی برای عملیات گسترده استراق سمع خود در سرتاسر دنیا طراحی کرده بود به طور مخفیانه، توسط یک کارمند رده میانی که ارتباط نزدیکی با مقامات اسرائیلی داشت به اسرائیل انتقال داده شد...»
این افشاگر آمریکایی سپس گفت:
«اما بینی اکنون مظنون است که جامعه اطلاعاتی اسرائیل بعداً این فناوری را به شرکتهای اسرائیلی فعال در سرتاسر دنیا، از جمله آمریکا تحویل داد. این شرکت‌ها، در عوض می‌توانستند به عنوان ادامه سرویس های اطلاعاتی اسرائیل فعالیت کنند و اطلاعات حساس نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک را به سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل بازگردانند.
موضوع دیگری که از مدتها قبل از افشاگری‌های اسنودن در محافل تحقیقاتی مستقل درباره نقش اسرائیل در برنامه‌های جاسوسی مطرح بوده نقش گسترده و مستند شده دو شرکت اسرائیلی «ورینت» و «ناروس» در همکاری با شرکتهای مخابراتی آمریکایی برای جاسوسی از شهروندان بوده است.
کتاب کارخانه‌ای در سایه
موضوع کتاب «کارخانه‌ای در سایه: آژانس فوق سری امنیت ملی، از 11 سپتامبر تا شنود مکالمات آمریکایی‌ها»، اثر جیمز بامفورد ـ نویسنده‌ای که در دهه 1980 وجود سازمان مرموز آژانس امنیت ملی را افشا کرد ـ نیز همین موضوع است که دولت آمریکا وظیفه جاسوسی از ارتباطات شهروندان آمریکا و اروپا را به شرکت‌هایی با همکاری نزدیک با سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل، از جمله «ورینت» و «ناروس» واگذار کرده است.
در این کتاب که سال 2009 چاپ شده مستنداتی آورده شده که نشان می‌دهند دو شرکت مخابراتی AT&T و وریزون نتایج جاسوسی‌های خود از شبکه اینترنت که حاوی میلیاردها قطعه درباره اطلاعات ارتباطی شهروندان آمریکا بوده است را به صورت روزانه به این دو شرکت تحویل داده‌اند (منبع: کتاب کارخانه‌ای در سایه: آژانس فوق سری امنیت ملی، از 11 سپتامبر تا شنود مکالمات آمریکایی‌ها)
شرکتهای ورینت و ناروس، چنانکه در این کتاب به آنها اشاره شده «شرکتهای هستند که به ارتباطات مردم داخل آمریکا و همچنین مردم کشورهای دیگر جهان نفوذ می‌کنند و در دروازه‌های کلیدی اینترنت در آمریکا، تبادل داده‌ها را مورد وارسی قرار می‌دهند.»
یکی از ساختمان‌های آژانس امنیت ملی آمریکا
این دو شرکت می‌توانند به تمامی ارتباطات صوتی و داده‌ای آمریکا و بخش اعظمی از چنین اطلاعاتی در سایر کشورها به صورت ریموت دسترسی پیدا کند. به همین دلیل بامفورد در این کتاب اسرائیل را «پایتخت شنود دنیا» نامگذاری می‌کند.
چنانکه جیمز بامفورد در سال 2012 در سایت وایرد گزارش داد شرکت «ناروس» در تأمین نرم‌افزار اتاق‌های شنود شرکتهای مخابراتی آمریکا هم نقش دارد:
«طبق آنچه یک کارمند سابق شرکت وریزون گفته، یک شرکت به نام «ورینت»، از شرکتهای تابعه «کامورس» خطوط ارتباطی شرکت وریزون را شنود می‌کند و این چیزی است که من اولین بار در سال 2008 آن را در کتابم به نام «کارخانه سایه» توضیح دادم... در شرکت AT&T اتاق‌های شنود به نرم‌افزارها و سخت‌افزارهایی مجهز هستند که شرکت «ناورس» (که اکنون از شرکتهای تابعه بوئینگ است) تولید می‌کند؛ این موضوع را« ماک کلین»، کارمند افشاگر شرکت AT&T در سال 2004 برملا کرد.»
«موضوعی که به ویژه دردسر ساز است این است که هر دو شرکت فوق‌الذکر ارتباط‌های گسترده‌ای با اسرائیل و همچنین با سازمان‌های اطلاعاتی آن رژیم دارند، که دیرینه طولانی و خشونت‌باری از جاسوسی از آمریکا دارند.»