«امید» شتاب دهنده ایرانی برای درمان بیماران سرطانی

به گزارش پایداری ملی، دستگاه شتاب دهنده خطی پزشکی امید برای پرتو درمانی بیماران سرطانی با حضور دکتر حسن روحانی رئیس جمهور روز ۲۰ فروردین ۹۸ در مراسم سالروز ملی فناوری هسته‌ای رونمایی شد.

دکتر طاهره چنگیز رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفتگو با خبرنگار مهر درباره ویژگی‌های این دستگاه گفت: رادیوتراپی و پرتودرمانی یکی از روش‌های اصلی درمان سرطان به خصوص سرطان بافت‌های جامد بدن مانند پوست، کلیه، استخوان، مغز، احشاء و کبد غیر از سرطان خون کاربرد دارد. این اهمیت به میزانی است که بر اساس برخی استانداردهای بین المللی، کشورها برای هر یک میلیون نفر باید سه دستگاه رادیوتراپی داشته باشند.

وی افزود: دستگاه‌های رادیوتراپی و شتاب دهنده الکترون خطی که نمونه ایرانی آن رونمایی شد دستگاه‌های اصلی برای درمان با اشعه و پرتودرمانی سرطان هستند و تکنولوژی بالایی برای تولید آنها نیاز است. این فناوری هم برای ساخت سخت افزار و هم نرم افزارهایی که روی دستگاه باید پیاده شود نیاز است. زیرا این نرم افزارها برای تعیین محل پرتودهی، هدایت اشعه و بازخوردهایی که می‌گیرد، همه را باید کنترل کند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان یادآور شد: این تکنولوژی در دنیا در اختیار کشورهای محدودی است. تولید دستگاه شتاب دهنده الکترون خطی در انحصار سه کشور آمریکا، انگلیس و چین بوده است و ایران چهارمین کشور جهان است که به جمع کشورهای تولیدکننده این دستگاه‌ها پیوست.

وی گفت: ساخت دستگاه شتاب دهنده خطی الکترون «امید» از زمان شروع ساخت، نصب و انجام آزمایش‌های دقت و ایمنی ۵ سال طول کشیده است. این دستگاه توسط یک شرکت دانش بنیان با همکاری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان ساخته شده است. این شرکت دانش بنیان یک مجموعه غیردولتی است و جوانان علاقمند، پیگیر، مستعد و مجرب در آن فعالیت می‌کنند این پروژه را با پیگیری زیاد به انجام رساندند.

چنگیز تاکید کرد: انتظار این است که با تولید انبوه شتاب دهنده الکترون خطی ایرانی دیگر بتوانیم واردات دستگاه‌های با انرژی کم را متوقف کنیم و نیاز به واردات نداشته باشیم. قیمت تمام شده ساخت این دستگاه یک سوم مشابه خارجی است.

وی گفت: نکته مورد توجه در تولید دستگاه شتاب دهنده خطی الکترون ایرانی این است که با دستیابی به فناوری تولید این دستگاه، محققان ایرانی به مجموعه‌ای از فناوری‌های این حوزه دست یافته اند و مهارت‌هایی که ایجاد شده امکان ساخت تجهیزات دیگر و هسته‌های مهم فناوری را به آنها می‌دهد که هم در صنایع پزشکی و هم در صنایع غیر پزشکی کاربرد دارند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره وضعیت درمان بیماران سرطانی با وجود این دستگاه، گفت: معمولاً نوبت دهی و وقت دهی پرتودرمانی به بیماران سرطانی در یک فرآیندی صورت می‌گیرد. در سطح استان اصفهان ما ۷ دستگاه فعال داریم و حداقل به ۱۵ دستگاه نیاز داریم همین کمبود دستگاه موجب شده که صف نوبت دهی به بیماران طولانی شود و بیماران ناچار شوند به شهرهای دیگر مراجعه کنند که در آن شهرها هم در صف نوبت قرار خواهند گرفت.

وی افزود: با توجه به اینکه جلسات پرتو درمانی متعدد و باید سر ساعت انجام شود با افزایش تعداد دستگاه‌ها در نتیجه صف نوبت کم می‌شود و رضایتمندی بیماران و اثربخشی درمان هم افزایش می‌یابد. ضمن اینکه هزینه‌های تحمیل شده به بیماران که مجبور هستند مسافرت‌هایی انجام دهند. می‌تواند به بیماران سرطانی به صورت اثربخشی کمک کند.

چنگیز درباره مجوز تولید انبوه دستگاه شتاب دهنده خطی الکترون گفت: تولید انبوه یک دستگاه رادیوتراپی نیازمند مجوز سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت است. مراحل بررسی مجوز ساخت انبوه این دستگاه انجام شده است و یکسال است تست‌های فنی و ایمنی و استانداردهای فنی توسط یک تیم از طرف سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت در حال انجام است و آخرین تاییدیه را را تیم مربوطه اخذ کرده است و یکی دو آزمایش دیگر باقی مانده است تا پس از آن مجوز ساخت انبوه بر اساس نامه و مجوز مربوطه داده می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: پس از دریافت مجوز تولید انبوه بر اساس درخواست‌هایی که چه در بخش دولتی و چه در بخش غیر دولتی برای سفارش دستگاه، تولید دستگاه انجام خواهد شد و در بازه زمانی دو الی سه ساله دستگاه‌های مورد نیاز در حد ۱۰۰ دستگاه برای کل کشور می‌توانند تهیه کنند و تحویل دهند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تاکید کرد: آنچه که برای دستگاه‌های رادیوتراپی و هر دستگاه مرتبط با پزشکی مهم است خدمات پزشکی توأم با تحقیق است. طبیعی است که این دستگاه هم کاربرد تحقیقاتی دارد. شاید ضرورتی ترین کاربرد پژوهشی آن پیگیری کردن بیماران و اخذ نحوه پاسخ دهی بیمار به درمان رادیوتراپی است و در این مرکز هم قابل انجام است.

به گزارش مهر، پروژه دستگاه شتاب دهنده الکترون خطی پزشکی به نام امید با انرژی ۶ مگا الکترون ولت با همکاری مشترک سازمان انرژی اتمی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت بهداشت و شرکت دانش بنیان بهیار صنعت سپاهان انجام شده است.