تمام آنچه باید درباره نشست ورشو بدانید

به گزارش پایداری ملی به نقل از الجزیره، نشست موسوم به «صلح و امنیت در خاورمیانه» قرار است در روز‌های چهارشنبه و پنجشنبه (۲۴ و ۲۵ بهمن) به میزبانی آمریکا در شهر ورشو، پایتخت لهستان برگزار شود.

نخستین بار «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا در ماه گذشته میلادی پس از سخنرانی سراسر ضدایرانی خود در قاهره درباره برگزاری این نشست در لهستان خبر داد. اما این نشست قرار است درست در زمانی برگزار شود که اتحادیه اروپا در تلاش است توافق هسته‌ای ایران را حفظ کند؛ توافقی که دونالد ترامپ در مه سال ۲۰۱۸، آمریکا را از آن خارج کرد.

در ادامه به ۵ پرسش اصلی درباره نشست ورشو پاسخ داده شده است:

این نشست درباره چیست و چه کسانی در آن حضور دارند؟
پس از استقبال اندک کشورهای دعوت‌شده به نشست ورشو، تمرکز این نشست از ایران به موضوعات گسترده‌تری در منطقه خاورمیانه تغییر کرد. لهستان با تأکید بر تعهد خود به برجام، با تبدیل شدن این نشست به یک نشست ضدایرانی تبلیغاتی مخالفت کرده است؛ اما همانطورکه سفیر سابق لهستان در افغانستان در گفتگو با الجزیره اعلام کرد: «لهستان کنترل پیام اصلی این نشست را به آمریکا، اسرائیل و عربستان سعودی باخته است.»

در حال حاضر به طور دقیق مشخص نیست که چه کسانی در این نشست حاضر خواهند شد؛ اما مقامات ایران در فهرست افراد دعوت‌شده نیستند! این نشست بوسیله «برایان هوک»، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور ایران و رئیس «کارگروه ایران» در وزارت خارجه آمریکا برنامه‌ریزی شده است. انتظار می‌رود «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در این نشست با «مایک پنس» معاون رئیس‌جمهور آمریکا گفتگو کند. «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا هم در این نشست حضور خواهد داشت و سخنرانی خواهد کرد.

 «جرد کوشنر» داماد و مشاور ارشد ترامپ نیز در روز پنجشنبه (به صورت ویدئو کنفرانس) در این نشست سخنرانی می‌کند. «جرمی هانت» وزیر امور خارجه انگلیس هم در این نشست حضور خواهد یافت؛ اما او پیشتر اعلام کرده است که قصد دارد در درجه اول درباره بحران انسانی در یمن صحبت کند. دیگر کشور‌های اروپایی هم قرار است نمایندگانی در سطح پایین‌تر برای حضور در این نشست اعزام کنند. برخی از کشور‌های عربی نیز وزرای خود را در راس هیات‌هایی به این نشست می‌فرستند.

چه کسانی در این نشست حضور نخواهند یافت؟
«فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و «جبران باسیل» وزیر خارجه لبنان اعلام کردند که در این نشست شرکت نخواهند کرد. روسیه، متحد اصلی ایران هم این دعوت را رد کرده است. تعدادی از مقامات فلسطینی هم که از این نشست با نام «توطئه آمریکا و اسرائیل برای از بین بردن فلسطین» یاد کرده‌اند، از عدم حضور در این نشست خبر دادند.

چرا این نشست در این زمان برگزار می‌شود؟
این نشست زمانی برگزار می‌شود که آمریکا سیاست رهایی از تعهدات خود در منطقه را در پیش گرفته است. نشست ورشو در واقع نخستین تلاش دولت ترامپ برای ساخت یک ائتلاف است. سفیر سابق لهستان در افغانستان در این خصوص گفت: «آمریکا مدت‌ها پیش اسرائیل را به عنوان متحد خود انتخاب کرد. عربستان سعودی هم یکی دیگر از حافظان منافع واشنگتن در منطقه است. مسئله فلسطین هم در این میان به قربانی خاموش بهبود روابط عربستان و اسرائیل برای ضربه زدن به ایران تبدیل شده است.»

«پاتریشیا ساسنال» کارشناس «موسسه امور خارجی لهستان» در این خصوص گفت: آمریکا با برگزاری این کنفرانس می‌خواهد زمینه ملاقات اسرائیل و کشور‌های عرب سنی‌مذهب را فراهم کند. همچنین، برای آمریکا این نشست یک جایگزین برای برجام است که می‌تواند به ایران فشار بیشتری وارد کرده تا این کشور -این بار برای گفتگو درباره سیاست‌های منطقه‌ای و برنامه‌های موشکی‌اش- وارد مذاکره شود.

مقامات ایران معتقدند که کشور‌های اروپایی باید مواضع سخت‌گیرانه‌تری در قبال سیاست‌های آمریکا در پیش بگیرند. «فواد ایزدی» استاد مطالعات بین‌المللی در دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار الجزیره اعلام کرد: حتی با وجود اینکه کشور‌های اروپایی نمایندگان سطح پایین‌تری را به این نشست می‌فرستند، پرچم آن‌ها در آنجا خواهد بود. ما از اروپا می‌خواهیم که به جای شرکت در این نشست با هدف حمله به ایران، ضمن انتقاد از آمریکا، نشستی را برای بررسی سیاست خارجی آمریکا در منطقه برگزار کند.

اروپا و لهستان کجا ایستاده‌اند؟
«الی گرانمایه» عضو ارشد شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد: رد این نشست از سوی تعدادی از اروپایی‌ها نشان می‌دهد که اگرچه کشور‌های عضو اتحادیه اروپا با رفتار ایران در منطقه مشکل دارند، اما در عین حال معتقدند که نحوه حل این مشکل از سوی آمریکا برای امنیت و ثبات منطقه سازنده نخواهد بود.

زمان برگزاری نشست ورشو نشان می‌دهد که آمریکا از اختلافات اخیر اروپا و ایران آگاه است و قصد دارد این اختلاف‌ها را عمیق‌تر کند. اینکه ورشو میزبانی این نشست را بر عهده دارد هم می‌تواند به دلایل امنیتی باشد. لهستان قصد دارد حضور نظامی دائمی آمریکا در این کشور را برای مقابله با آنچه جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای روسیه خوانده است، داشته باشد.

چه اتفاقی خواهد افتاد؟
در حالی که به نظر می‌رسد آمریکا مصمم است از نشست ورشو برای گسترش ائتلاف ضدایرانی خود استفاده کند، کارشناسان درباره موفقیت واشنگتن در این نشست تردید دارند. گرانمایه در این خصوص گفت: با بیانیه‌ای که هدف آن منزوی کردن ایران باشد، نتیجه ملموسی حاصل نخواهد شد. کشور‌های اروپایی بسیار محتاط هستند که چه بیانیه‌هایی را امضا می‌کنند و یا در چه نتیجه‌گیری‌هایی شرکت می‌کنند.

به گفته پاتریشیا ساسنال، بخش اعظمی از موفقیت این نشست بستگی به این دارد که چه کسانی در آن حضور می‌یابند. وی در ادامه افزود: این نشست همچنین می‌تواند برای کاهش موضع ضدایرانی واشنگتن استفاده شود. این یک نشست چندجانبه است و اروپا می‌تواند خواستار حضور ایران در دور بعدی مذاکرات [صلح خاورمیانه] شود. ایجاد هرگونه صلح و ثبات در منطقه در هر حال باید شامل حضور ایران باشد.