محقق مرکز تحقیقات آزمایشگاهی سازمان غذا و دارو
به گزارش پایداری ملی، الگوی بیماری‌ها در نقاط مختلف جهان و از جمله در ایران تغییر کرده و به بیماری‌های غیرواگیر تبد‌یل شده است. در این د‌گرگونی، دیگر اثری از همه‌گیری‌هایی که در گذشته و در بیماری‌هایی نظیر آبله، طاعون، تیفوس و وبا مشاهد‌ه می‌شود، وجود ند‌ارد. همچنین بسیاری از این بیماری‌ها ریشه‌کن شد‌ه‌اند و در شرف ریشه‌کنی قرار د‌ارند.
امروزه با مشکل جدید و جدی مواجه هستیم به نام بیماری‌های نوپدید و بازپدید، که مورد اول شامل بیماری‌های عفونی است که قبلا وجود داشته و ریشه‌کن شده بودند و در مورد دوم منظور بیماری‌هایی است که برای اولین‌بار بروز و شیوع پیدا کرده‌اند. در مورد اول می‌توان به سل، مالاریا، انواع آنفلوانزا، آبله، طاعون، تیفوس و وبا اشاره کرد که دیگر در کشور از همه‌گیری‌های گذشته این بیماری‌ها اثری نمی‌بینیم. مشکل در مورد بیماری‌های بازپدید این است که مقوم به درمان هستند و با توجه به ریشه‌کنی قبلی، خدمات تشخیصی و درمانی این بیماری‌ها کاملا آماده استفاده نیست و لذا از این نظر نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. البته حال آنکه اکنون شاهد بروز پد‌ید‌ه جد‌ید‌ی هستیم؛ بیماری‌هایی که تصور می‌شد، ریشه‌کن شد‌ه‌اند، به صورت مقاوم به درمان در حال ظهور هستند که اصطلاحاً به عنوان بیماری‌های بازپدید شناخته می‌شوند. بیماری‌هایی مانند سل و مالاریا. برخی دیگر از بیماری‌ها نظیر آنفلوآنزاها نیز بیماری‌های نوپدید هستند.
در سیستم بهداشتی کشور، مراقبت‌های منظمی وجود دارد که موارد ابتلا به بیماری را شناسایی می‌کند و مواردی از قبیل اینکه، بیمار از کجا آمد‌ه و با چه کسانی رفت و آمد داشته است را مورد بررسی قرار می‌د‌هند. در واقع زنجیره ابتلای بیماری را شناسایی می‌کنند تا بیماری را خنثی کنند.
این سیستم شناسایی و ثبت در مورد مالاریا، وبا، سل و تعداد د‌یگری از بیماری‌ها وجود دارد و به صورت مستمر در حال انجام است. بیمارستان‌ها موظفند، در صورت مشاهد‌ه مورد‌ی از وبا به وزارت بهداشت گزارش کنند.
در سال جاری اکثریت قریب به اتفاق مبتلایان به" وبا" از مهاجران خارجی هستند که از مرزهای جنوب سیستان و بلوچستان، وارد ایران می‌شوند و بیماری را با خود وارد ایران می‌کنند و باعث ابتلای دیگر گروه‌های اجتماعی می‌شوند. ورود بیماری از مرزهای مختلف نشان می‌دهد اقدامات مبارزه‌ای علیه بیماری‌ها صرفاً در داخل مرزها کافی نیست و با توجه به موضوع اکسترنالیته که در همه بیماری‌ها مطرح است ما موظف هستیم برای حفظ و ارتقا سلامت مردم خود، به کشورهای همسایه و منطقه هم توجه داشته باشیم. البته اقدامات موثری در این زمینه انجام شده و مراقبت‌های بهداشت و خدمات لازم تا شعاع 500 کیلومتری به ویژه در مرزهای افغانستان، پاکستان و عراق دیده شده است.
در حوزه تامین واکسن نیز پیشرفت‌های قابل توجهی حاصل شده است و در بعضی از حیطه‌ها، تولیدات داخلی برای مصارف کشور کفایت دارد. در حوزه دارو نیز، داروهای مورد نیاز کشور از لحاظ تعداد، بالای 90% و از لحاظ ریالی حدود 70% تولید داخل است و بدیهی است در مواردی در زمینه تامین مواد اولیه، مواد جانبی، بسته‌بندی و ... درجاتی از وابستگی نسبی وجود دارد و ضرورت دارد ضمن برنامه‌ریزی دقیق و مشخص برای واردات و تامین کالاهای مورد نیاز، مراقب باشیم.
تشدید تحریم‌ها و تهدیدات دشمنان، حداقل تاثیرات را بر وضعیت کشور داشته باشد. در ضمن با توجه به حملات بیوتروریستی سال‌های اخیر (که خوشبختانه با موفقیت خنثی گردیده است)، لازم است تهدیدات بیوتروریستی در حوزه دارو جدی گرفته شود و لازم است در شناسایی و انتخاب منابع و کشورهای تامین موارد فوق، نهایت دقت و هماهنگی با سازمان‌های ذی‌ربط صورت بگیرد.
همچنین علاوه بر دارو، لازم است نسبت به تهدیدات در حوزه ملزومات و تجهیزات پزشکی، غذا، دام ، فراورده‌های آرایشی و بهداشتی و ... نیز حساسیت کافی داشته باشیم.
وزارت بهداشت سال‌هاست که ساختار پدافند غیرعامل را راه‌اندازی کرده، تا هرجا که تهدیدی ایجاد شود وارد عمل شود، یکی از اقدامات ارزشمند این حوزه تشکیل کارگروه مشترک با سازمان پدافند غیرعامل و تعاملات بسیار نزدیک و موثری بوده که در پشتیبانی از طرح های کاربردی وزارت بهداشت در حوزه پدافند غیرعامل داشته است.
کارگروه‌های مختلفی در وزارت بهداشت مانند تحقیقات و فناوری، غذا و دارو، بهداشت، پشتیبانی و انتقال خون تشکیل شده که هریک از این کارگروه‌ها جلسات متعددی با یکدیگر برای هماهنگی بیشتر فعالیت‌ها داشته‌اند. کلیپ و کتاب‌های آموزشی مانند "پروتکل‌های شیمیایی" تدوین شده و به همراه کتاب آموزش همگانی در حوزه تهدیدهای پدافندی در اختیار مردم قرار داده شده است.
کارگاه‌های آموزشی و رزمایش‌های شیمیایی به صورت کاملا عملیاتی انجام شده است و در این راستا مسولین خدمت‌رسانی، تحت آموزش‌های روزآمد قرار گرفته‌اند.
لازم به تاکید است در تمامی اقدامات فوق سازمان غذا و دارو مشارکت فعال داشته و با تشکیل کارگروه اختصاصی وظایف و ماموریت‌های خود را در این زمینه انجام داده است. از جمله برنامه‌های آموزشی مرتبط با پدافند غیرعامل درسطوح مختلف دانشی و مهارتی، برنامه‌ریزی در خصوص بازسازی و توسعه انبارهای استراتژیک دارو و تجهیزات و تامین ذخایر فراورده‌های مورد نیاز در زمان بحران بوده است.
منبع: صیانت پایدار
امروزه با مشکل جدید و جدی مواجه هستیم به نام بیماری‌های نوپدید و بازپدید، که مورد اول شامل بیماری‌های عفونی است که قبلا وجود داشته و ریشه‌کن شده بودند و در مورد دوم منظور بیماری‌هایی است که برای اولین‌بار بروز و شیوع پیدا کرده‌اند. در مورد اول می‌توان به سل، مالاریا، انواع آنفلوانزا، آبله، طاعون، تیفوس و وبا اشاره کرد که دیگر در کشور از همه‌گیری‌های گذشته این بیماری‌ها اثری نمی‌بینیم. مشکل در مورد بیماری‌های بازپدید این است که مقوم به درمان هستند و با توجه به ریشه‌کنی قبلی، خدمات تشخیصی و درمانی این بیماری‌ها کاملا آماده استفاده نیست و لذا از این نظر نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. البته حال آنکه اکنون شاهد بروز پد‌ید‌ه جد‌ید‌ی هستیم؛ بیماری‌هایی که تصور می‌شد، ریشه‌کن شد‌ه‌اند، به صورت مقاوم به درمان در حال ظهور هستند که اصطلاحاً به عنوان بیماری‌های بازپدید شناخته می‌شوند. بیماری‌هایی مانند سل و مالاریا. برخی دیگر از بیماری‌ها نظیر آنفلوآنزاها نیز بیماری‌های نوپدید هستند.
در سیستم بهداشتی کشور، مراقبت‌های منظمی وجود دارد که موارد ابتلا به بیماری را شناسایی می‌کند و مواردی از قبیل اینکه، بیمار از کجا آمد‌ه و با چه کسانی رفت و آمد داشته است را مورد بررسی قرار می‌د‌هند. در واقع زنجیره ابتلای بیماری را شناسایی می‌کنند تا بیماری را خنثی کنند.
این سیستم شناسایی و ثبت در مورد مالاریا، وبا، سل و تعداد د‌یگری از بیماری‌ها وجود دارد و به صورت مستمر در حال انجام است. بیمارستان‌ها موظفند، در صورت مشاهد‌ه مورد‌ی از وبا به وزارت بهداشت گزارش کنند.
در سال جاری اکثریت قریب به اتفاق مبتلایان به" وبا" از مهاجران خارجی هستند که از مرزهای جنوب سیستان و بلوچستان، وارد ایران می‌شوند و بیماری را با خود وارد ایران می‌کنند و باعث ابتلای دیگر گروه‌های اجتماعی می‌شوند. ورود بیماری از مرزهای مختلف نشان می‌دهد اقدامات مبارزه‌ای علیه بیماری‌ها صرفاً در داخل مرزها کافی نیست و با توجه به موضوع اکسترنالیته که در همه بیماری‌ها مطرح است ما موظف هستیم برای حفظ و ارتقا سلامت مردم خود، به کشورهای همسایه و منطقه هم توجه داشته باشیم. البته اقدامات موثری در این زمینه انجام شده و مراقبت‌های بهداشت و خدمات لازم تا شعاع 500 کیلومتری به ویژه در مرزهای افغانستان، پاکستان و عراق دیده شده است.
در حوزه تامین واکسن نیز پیشرفت‌های قابل توجهی حاصل شده است و در بعضی از حیطه‌ها، تولیدات داخلی برای مصارف کشور کفایت دارد. در حوزه دارو نیز، داروهای مورد نیاز کشور از لحاظ تعداد، بالای 90% و از لحاظ ریالی حدود 70% تولید داخل است و بدیهی است در مواردی در زمینه تامین مواد اولیه، مواد جانبی، بسته‌بندی و ... درجاتی از وابستگی نسبی وجود دارد و ضرورت دارد ضمن برنامه‌ریزی دقیق و مشخص برای واردات و تامین کالاهای مورد نیاز، مراقب باشیم.
تشدید تحریم‌ها و تهدیدات دشمنان، حداقل تاثیرات را بر وضعیت کشور داشته باشد. در ضمن با توجه به حملات بیوتروریستی سال‌های اخیر (که خوشبختانه با موفقیت خنثی گردیده است)، لازم است تهدیدات بیوتروریستی در حوزه دارو جدی گرفته شود و لازم است در شناسایی و انتخاب منابع و کشورهای تامین موارد فوق، نهایت دقت و هماهنگی با سازمان‌های ذی‌ربط صورت بگیرد.
همچنین علاوه بر دارو، لازم است نسبت به تهدیدات در حوزه ملزومات و تجهیزات پزشکی، غذا، دام ، فراورده‌های آرایشی و بهداشتی و ... نیز حساسیت کافی داشته باشیم.
وزارت بهداشت سال‌هاست که ساختار پدافند غیرعامل را راه‌اندازی کرده، تا هرجا که تهدیدی ایجاد شود وارد عمل شود، یکی از اقدامات ارزشمند این حوزه تشکیل کارگروه مشترک با سازمان پدافند غیرعامل و تعاملات بسیار نزدیک و موثری بوده که در پشتیبانی از طرح های کاربردی وزارت بهداشت در حوزه پدافند غیرعامل داشته است.
کارگروه‌های مختلفی در وزارت بهداشت مانند تحقیقات و فناوری، غذا و دارو، بهداشت، پشتیبانی و انتقال خون تشکیل شده که هریک از این کارگروه‌ها جلسات متعددی با یکدیگر برای هماهنگی بیشتر فعالیت‌ها داشته‌اند. کلیپ و کتاب‌های آموزشی مانند "پروتکل‌های شیمیایی" تدوین شده و به همراه کتاب آموزش همگانی در حوزه تهدیدهای پدافندی در اختیار مردم قرار داده شده است.
کارگاه‌های آموزشی و رزمایش‌های شیمیایی به صورت کاملا عملیاتی انجام شده است و در این راستا مسولین خدمت‌رسانی، تحت آموزش‌های روزآمد قرار گرفته‌اند.
لازم به تاکید است در تمامی اقدامات فوق سازمان غذا و دارو مشارکت فعال داشته و با تشکیل کارگروه اختصاصی وظایف و ماموریت‌های خود را در این زمینه انجام داده است. از جمله برنامه‌های آموزشی مرتبط با پدافند غیرعامل درسطوح مختلف دانشی و مهارتی، برنامه‌ریزی در خصوص بازسازی و توسعه انبارهای استراتژیک دارو و تجهیزات و تامین ذخایر فراورده‌های مورد نیاز در زمان بحران بوده است.
منبع: صیانت پایدار