هشدار در خصوص وقوع خشکسالی هیدرولوژیکی در کشور

پرویز کردوانی افزود: این خشکی، قسمت‌های مرکزی ایران را درگیر کرده و شهرهایی مانند قم، گرمسار و یزد دیگر آب نخواهند داشت. علاوه بر آن نه تنها در ایران بلکه در تمام جهان به دلیل کمبود بارندگی با مشکل مواجه خواهیم شد.

وی ادامه داد: میزان بارش در کشورها به عرض جغرافیایی و سطح ارتفاع بستگی دارد و از آنجا که کشورمان دقیقا در مدار 30 درجه واقع شده، جزء مناطق خشک محسوب می‌شود، زیرا در این مدار هوای پرفشاری که می‌وزد، مانع از تشکیل ابر و بارندگی شده و باعث به وجود آمدن مکان‌های خشکی مانند عربستان، دوبی، صحرای آفریقا و استرالیا می‌شود.

پدر کویرشناسی ایران افزود: از زمانی که متولد شدیم در یک منطقه کم باران قرار گرفته‌ایم و با وقوع این خشکی علاوه بر کشورهای دچار کم آبی مانند ایران، حتی کشورهایی که در مناطق مرطوب قرار دارند، از لحاظ کیفیت آب آشامیدنی با مشکل مواجه هستند، زیرا مقدار آب هر کشوری ثابت بوده و این جمعیت است که روز به روز افزایش می‌یابد و آب بیشتری طلب می‌کند.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: پیشرفت علم و تکنولوژی و توسعه سطح فرهنگ و بهداشت موجب افزایش مصرف آب و آلودگی روزافزون آن می‌شود، زیرا توسعه شهرها باعث به وجود آمدن ادارات و خانه‌های بیشتر شده و در نتیجه آب مصرفی افزایش می‌یابد؛ بعلاوه با توجه به آنکه توقع انسان نیز در این زمینه بیشتر شده است، دیگر نمی‌توان آب با کیفیت پایین را در اختیار مردم قرار داد.

کردوانی با بیان اینکه کشورهایی مانند فلسطین، ایران و عربستان زودتر از دیگر کشورهای جهان دچار کمبود آب می‌شوند، افزود: مساله خشکی که ناسا مطرح کرده، با خشکسالی تفاوت دارد، زیرا خشکی یک پدیده دائمی بوده و خشکسالی با نوسان، دوران‌های مختلفی دارد.

این چهره ماندگار تاکید کرد: اینکه می‌گویند تغییر اقلیم به وجود آمده، اشتباه است. این مساله تغییر اقلیم نبوده، بلکه نوسان اقلیم است. به عنوان مثال ما همیشه در اقلیم گرم و خشک زندگی می‌کنیم، اما امسال بارندگی 27 درصد بیش از سال گذشته بوده است. یا اینکه تهران سه سال پیش با برف شدیدی مواجه شد. اما از آن به بعد چنین چیزی رخ نداده است و گفته ناسا نیز تاکیدی بر همین مساله است.

وی با بیان اینکه به وجود آمدن این مشکل به دلیل افراط در استفاده از آب و توسعه کشاورزی، صنعت و شهر است افزود: به دلیل مصرف آب‌های زیرزمینی، تا ابد و دهر در خشکسالی هیدرولوژیکی باقی خواهیم ماند؛ حتی اگر بارندگی طی 20 سال دو برابر شود. زیرا اکنون سطح آب چاه‌های کشور از 100 متر به 300 متر و حتی در مواقعی به 550 متر رسیده و هر چقدر هم باران ببارد، آبی که از دل زمین بیرون کشیده شده را جبران نخواهد کرد.

این استاد دانشگاه افزود: علاوه بر آن طی این سال‌ها دیگر سدی نخواهیم داشت چرا که هم‌اکنون سدهای کشورمان از گل و لای پر شده‌اند. مثلا سد کرج تا 35 متر در گل است و یا سد دز که 200 متر ارتفاع دارد تا 85 متر در گل فرو رفته است که اگرچه قابل تمیز کردن هستند، اما چون نمی‌توانیم دریچه‌های زیرین سد را به دلیل رها شدن آب باز کنیم، این کار نیز چندان برایمان میسر نیست.

وی با بیان اینکه تهران نیز دچار بی‌آبی خواهد شد، افزود: تا 30-40 سال آینده دیگر سدهای کرج و لتیان آبی نخواهند داشت، اگرچه تهران آنقدر زور دارد که آب دیگر شهرهای کشور را غارت کند!

کردوانی افزود: اکنون مانند انسانی شده‌ایم که 100 میلیون تومان بدهی دارد اما تنها یک میلیون تومان حقوق می‌گیرد و حتی اگر حقوقش دو برابر شود، نخواهد توانست قرضی را که گرفته، پرداخت کند.

آب‌های نامتعارف جای آب کنونی را خواهند گرفت

این کارشناس ارشد محیط زیست با بیان اینکه در صورت تمام شدن آب کشور، باید به سراغ استفاده از آب‌های غیرمتعارف برویم، افزود: یکی از این راه‌ها تصفیه فاضلاب، پساب صنایع و بناب کشاورزی است. آبی که تصفیه می‌شود نو نیست، اما تمیز است و حتی اکنون دانشمندانی که به کرات دیگر می‌روند، مقدار محدودی آب همراه خود برده و ادرار خود را تصفیه می‌کنند و می‌خورند و ما نیز به این روز خواهیم رسید.

وی با بیان اینکه شیرین کردن آب‌های شور یکی دیگر از راه‌های غیرمتعارف تامین آب است، افزود: در حال حاضر نیز نه تنها آب‌های شور را در خود محل - مانند آنچه که در گرمسار، قم و سمنان اتفاق می‌افتد - شیرین می‌کند، بلکه آب دریای شمال و جنوب را نیز شیرین کرده و به دیگر نقاط کشور می‌فرستند که البته بارها به این روش نقد داشته‌ام، چرا که مردم این آب شیرین شده را در کارواش‌ها و مکان‌های این چنینی استفاده کرده و قدر آن را نمی‌دانند.

این استاد دانشگاه جمع‌آوری آب باران را یکی دیگر از راه‌های تامین آب دانست و گفت: هر چقدر باران در شهرها از جمله تهران می‌بارد، فایده‌ای نداشته و هرز می‌رود. چرا که پشت‌بام‌ها و خیابان‌ها را آسفالت کرده‌ایم و آب فرصت نفوذ پیدا نمی‌کند. اما در بسیاری از کشورها مردم را مجبور می‌کنند که آب باران را در پشت‌بام‌ها جمع‌آوری کرده و استفاده کنند، چرا که این آب پاکیزه‌ترین آب است.

پدر کویرشناسی ایران افزود: تا جایی که سطح زمین گچی یا آهکی باشد، آب به راحتی در خاک نفوذ می‌کند.

وی با بیان اینکه استفاده از رطوبت هوا یکی دیگر از راه‌هایی است که می‌توان در آب‌های سطحی جلوگیری کرد، افزود: همچنین می‌توان با انتقال آب از مکان‌هایی که آب زیادی دارند، به دیگر نقاط آب مورد نیاز مردم را فراهم کرد، اما باید در نظر گرفت که در کشور ما در فصل تابستان در هیچ جا آب مازاد نداریم که به دیگر نقاط کشور ارسال کنیم.

هر استانی را که می‌خواهید نابود کنید، به آن آب دهید

کردوانی گفت: معتقدم هر استانی را که می‌خواهید نابود کنید، باید به آن آب دهید؛ مانند آنچه که در یزد و اصفهان اتفاق افتاد و اکنون 70 درصد روستاهای یزد از سکنه خالی شده است، زیرا آنقدر به شهرها آب می‌دهند که روستاها به دلیل کمبود آب خالی می‌شود.

پدر کویرشناسی ایران افزود: استفاده از آب مجازی نیز از راه‌هایی است که می‌توان کمبود آن را جبران کرد. به این صورت که پول تولید مواد غذایی مانند ینجه و برنج را به مکان‌هایی برد که آن را با آبی که دارند به راحتی تولید می‌کنند. به عبارتی با خرید یک محصول می‌توان با جلوگیری از مصرف آب، آب مجازی را وارد کشور کرد. همچنین در خود کشور نیز می‌توان پول تولید گندم و منطقه‌ای مانند خوزستان که دچار کمبود آب است را در مناطقی مانند قزوین خرج کرده و آب مجازی تولید کرد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه اکنون در برخی مناطق کشور از جمله اصفهان آب را از مردم می‌خرند، افزود: در این روش 50 درصد آبی را که از چاه‌های مردم استخراج می‌شود، دولت خریداری کرده و آن را می‌فروشد که البته برای دریاچه ارومیه که دچار کم آبی است، این پیشنهاد داده شد اما چون ما توانایی انجام این کار را نداریم، با آن مخالفت شد.

این کارشناس ارشد محیط زیست افزود: البته با وارد کردن از خارج کشور نیز می‌توانیم تا حدودی کمبود آب را جبران کنیم.

چاه‌های غیرمجاز بلای جان دریاچه ارومیه

مهم‌ترین راه برای جلوگیری از وقوع بحران آب، آگاه کردن مردم است

وی با بیان اینکه چاه‌های غیرمجاز بلای جان دریاچه ارومیه شده، افزود: متاسفانه هر استانداری که مشغول به کار می‌شود، توسعه کشاورزی، صنعت و دانشگاه را در دستور کار خود قرار می‌دهد، غافل از آنکه همه آن اقدامات نیاز به آب داشته و برای ما که با محدودیت آب مواجه هستیم، مشکلات بسیاری را به وجود خواهد آورد. در صورتی که مثلا به جای افزایش سطح زیر کشت باید درآمد را در واحد سطح بالا ببریم.

کردوانی با بیان اینکه مهم‌ترین راه برای جلوگیری از وقوع بحران آب، آگاه کردن مردم است، افزود: کشور ما مانند کارمندی است که حقوق ثابتی داشته و خانواده‌اش بدون آنکه از این مساله آگاه باشند، بدون حساب و کتاب خرج می‌کنند. بنابراین باید بیش از هر چیز مردم را در مصرف آبی که در آینده با کمبود آن مواجه خواهند شد، آگاه کنند.

وی ادامه داد: به عنوان مثال این کار از طریق خطبه‌های نماز جمعه و جماعت میسر بوده و می‌توان راه‌های صحیح استفاده از آب را به مردم آموزش داد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه در استفاده از آب از چهار روش استفاده می‌شود، افزود: در برخی مواقع در استفاده از آب اسراف کرده و بیش از آنچه که نیاز داریم، مصرف می‌کنیم و در برخی مواقع نیز با امساک بسیار کمتر از آنچه که لازم است از منابع خود استفاده می‌کنیم که این روش اشکالی نداشته و اگر از آن استفاده کنیم، وضع بهتری خواهیم داشت.

کردوانی ادامه داد: برخی مواقع نیز با صرفه‌جویی نه کم و نه زیاد از دارایی‌های خود استفاده می‌کنیم و اکنون اگر شهر اصفهان 15 درصد در مصرف آب صرفه‌جویی کند، دیگر نیازی به جیره‌بندی آب نخواهد داشت. همان‌گونه که در شهر تهران که 250 تا 300 لیتر توسط هر فرد آب مصرف شده و می‌توان با صرفه‌جویی آن را به 125 لیتر در روز کاهش داد.

این کارشناس ارشد محیط زیست هدر دادن آب را آخرین راه استفاده از آن دانست و گفت: متاسفانه ما ایرانی‌ها راه آخر و راه اول که اسراف است را استفاده کرده و منابع آب خود را هدر می‌دهیم. در صورتی که با صرفه‌جویی حالا حالاها دچار کمبود آب نخواهیم شد.