استمرار عرضه نفت در بورس برای جذب شرکت‌های خصوصی ضروری است

به گزارش پایداری ملی، محمدرضا اکبری، کارشناس انرژی و مدیر گروه نفت اندیشگاه تحلیل‌گران انرژی به اشاره به ضرورت استمرار عرضه نفت در بورس گفت: عرضه اولیه نفت در بورس محموله‌های نفتی به طور کامل به فروش رسید؛ عامل موفقیت این روند تداوم عرضه خواهد بود. اینکه هر از چندگاهی مجوزی برای فروش چند محموله صادر شود، گشایشی ایجاد نمی‌کند.

اکبری اضافه کرد: کسی که قرار است وارد بورس شود باید مطمئن باشد که عرضه کننده ثابتی وجود دارد و نیازی نیست که هر بار برای خرید جدید، نگران صدور مجوزها باشد. این مساله بر عملکرد بخش خصوصی که باید کار بازاریابی، حمل و نقل بین المللی و فروش را انجام دهد، موثر خواهد بود.

این کارشناس انرژی ادامه داد: اینکه بخش خصوصی بتواند در رایزنی های خود تعهد دهد که پیوسته محموله های نفتی را به پالایشگاه‌ها تحویل می‌دهد تا اینکه مشخص نباشد، محموله بعدی چه زمانی به دست آن می‌رسد، در مشتری یابی خیلی تاثیر می‌گذارد.  لذا بحث تداوم عرضه حتی با مقدار کم، بسیار مهمتر از این است که مقدارهای خیلی زیاد ولی به صورت تک محموله‌ای عرضه شود.

اکبری تاکید کرد: نکته بعدی بستر شفاف این دادوستد است. در دنیا بورس یک سازوکار شفاف کننده است. کار در این ساختار اطمینان بخش است، زیرا قراردادها، بحث دریافت پول و تضامین کاملا مشخص و روشن است و تا زمانی که ضمانت نامه‌ها ارائه نشود، محموله‌ای تحویل داده نخواهد شد بنابراین ضریب ریسک و خطا را پایین می آورد.

*کمک به توسعه صنایع پالایشی با عرضه نفت در رینگ داخلی بورس

مدیر گروه نفت اندیشگاه تحلیل‌گران انرژی در پاسخ به این سوال که آیا علاوه بر رینگ صادراتی، امکان عرضه نفت در رینگ داخلی هم وجود دارد، اظهار داشت: این بحث بسیار خوبی است؛ چه ایرادی دارد در یک کشور تولید کننده نفت، سرمایه گذار بخش خصوصی برای مصارف داخلی خرید کند؟! این مساله انگیزه خوبی برای توسعه صنعت پالایشگاهی و دست کم برای ایجاد پالایشگاه‌های کوچک خواهد بود تا اگر کسی مایل بود بدون آنکه دغدغه تامین خوراک داشته باشد، بتواند وارد این صنعت شود.

وی در ادامه افزود: بنابراین با این کار، با سرمایه کم هم بخش پالایشگاهی راه می افتد. محصول پالایشگاه هم می تواند هر کیفیتی داشته باشد مهم آن است که نفت عرضه کننده، فروش رود. با این حال دولت می تواند استانداردهایی را هم لحاظ کند و اعلام کند اگر محصولاتی با این معیارها و استانداردها تولید شود، آنها را می خرد. مثلا اگر قرار باشد سوختی از کشور صادر شود، آن پالایشگاه ها با رعایت شاخص های اعلانی دولت، تولیدات را به دولت بفروشند و آن منهای پنج درصد را به دولت ندهند و قیمت صادراتی برای آن تعیین شود.

اکبری در خصوص علت توقف عرضه نفت در بورس در یک ماه و نیم گذشته بیان کرد: بحث مخالفت یا موافقت شرکت ملی نفت ایران با عرضه نفت در بورس از ابتدا مطرح بود. در همین راستا مقامات وزارت نفت در مصاحبه های خود گفتند که مخالفتی با بورس ندارند و فقط بحث ضمانت پول را بیان می کردند که البته با سازوکارهای اخیر، این موضوع هم حل شد. به این صورت که چه 80 درصد و چه 20 درصد اولیه و بعد هم ضمانت نامه 80 درصد مابقی پرداخت نشود، محموله ای تحویل داده نمی شود مگر اینکه پول به حساب موردنظر وزارت نفت واریز شود. بنابراین در ظاهر امر که مخالفتی از سمت وزارت نفت دیده نمی شود.

این کارشناس انرژی در ادامه افزود: اما شاید گمانه زنی هایی وجود باشد که برای مثال متولی فروش وزارت نفت، راغب به این کار نیست و یا بورس را رقیب خود تلقی می کند. این مساله ابهام دارد. در وضعیت کنونی تولید و صادرات نفتی کشور کاهش یافته و در بورس هم ظرفیت بلااستفاده‌ای دارد که می توان از آن بهره برد و مشکل را مرتفع کرد.

*عرضه نفت در رینگ صادراتی بورس به فروش نفت و تامین درآمد دولت کمک میکند

وی تصریح کرد: با عرضه نفت در بورس، ظرفیت خالی که وزارت نفت قادر به فروش نیست را نهاد دیگری خارج از این وزارت خانه، وارد عمل شود و پر کند؛ لذا در این روند به معاونت بین الملل کمک کند بدون آنکه رقیب آن محسوب شود. به همین دلیل این سوال مطرح است که چرا این مقاومت غیررسمی وجود دارد؟ در حالی که بورس می تواند به فروش نفت و تامین درآمد کشور کمک کند.

اکبری درباره نگاه به بورس به عنوان یک راهکار بلندمدت گفت: اگر بورس نفت ایران به معنای واقعی، بورس در دنیا باشد قاعدتاً باید ورودیها و خروجی های آن متنوع باشد. فعالیت صرفا یک عرضه کننده منطقی نیست. اما در شرایط فعلی غیر از شرکت ملی نفت عرضه کننده دیگری نیست ولی در آینده پس از رفع تحریم ها، ممانعتی نیست که راه ادامه یابد و وزارت نفت مشخص کند این میزان از حجم تولیدی خود را در بورس عرضه می کند. این مسیری است که دنیا بر اساس آن حرکت می کند و چندان سخت و پیچیده هم نیست.

این کارشناس انرژی خاطر نشان کرد: در واقع وظیفه شرکت ملی نفت باید تولید نفت باشد و نه دغدغه فروش آن. با این کار مسئولیت زیادی از دوش شرکت ملی نفت برداشته می شود و می تواند بر وظیفه خود یعنی تولید نفت و صیانت از مخازن متمرکز شود. لذا در آینده، با توجه به سازوکار شفاف بورس انرژی و وجود زیرساخت‌های لازم، وزارت نفت می تواند آرام آرام، بحث های مالی را به ساختار شفاف مالی و پولی بسپارد و بر وظیفه اصلی خود تمرکز کند.