روابط جنسی: دلیل اصلی افزایش ایدز در ایران

معمولا HIV و ایدز در بسیاری از مواقع به جای یکدیگر برای توصیف یک بیماری بکار برده می شوند ، در حالی که HIV یک ویروس است که می تواند منجر به یک بیماری به نام ایدز شود.

دکتر محمد مهدی گویا، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در واکنش به برخی اخبار درباره «آمار مبتلایان به عفونت ایدز در ایران»، گفت: تعداد افراد آلوده شناسایی شده به ویروس ایدز (مبتلا به عفونت ایدز) در کشور حدود ۳۶ هزار نفر است که در خبر مورد اشاره به اشتباه ۴۳ هزار نفر آمده است.

وی افزود: فرد مبتلا به عفونت ایدز یا آلوده به ویروس ایدز فردی است که ویروس وارد بدن وی شده است، ولی الزاما هنوز وارد مرحله بیماری ایدز نشده است. فرد مبتلا به بیماری ایدز فردی است که که قبلا ویروس ایدز وارد بدن وی شده است اما به علت عدم درمان، تکثیر ویروس انجام شده و با گسترش عفونت سیستم ایمنی از کار افتاده است و علایم بیماری را از خود بروز می‌دهد.

وی ادامه داد: از سال ۱۳۶۶ (حدود ۳۰ سال قبل) که اولین مورد آلوده به ویروس ایدز در کشور ما شناسایی شد، تاکنون حدود ۱۰ هزار نفر از افراد آلوده وارد مرحله بیماری ایدز شده و بر اثر این بیماری جان باختند.

وی اظهار کرد: هم اکنون ۱۳ هزار نفر از بیماران شناسایی شده آلوده به ویروس یا مبتلا به ایدز در کشور تحت درمان قرار دارند و به همین تعداد از افراد شناسایی شده وجود دارند که تحت درمان قرار ندارند.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گفت: بر اساس آخرین تخمین‌های علمی مورد تایید وزارت بهداشت، دفتر برنامه مشترک سازمان ملل متحد در زمینه ایدز در جمهوری اسلامی ایران UNAIDS و کلیه سازمان‌های بین‌المللی، پیش‌بینی می‌شود که تاکنون تعداد افراد آلوده به ویروس ایدز در ایران (از ۳۰ سال قبل) حدود ۶۳ هزار نفر ‌باشد.

وی افزود: بدین ترتیب درباره حدود ۳۰ هزار افراد آلوده به ویروس ایدز در کشور هیچ اطلاعاتی وجود ندارد و نحوه خدمات‌گیری آنان مشخص نیست. با توجه به شواهد علمی موجود باید با اطلاع‌رسانی و آگاه کردن و مشاوره مردم، از لحاظ فرهنگی زمینه‌ای فراهم شود تا این افراد به واحدهای بهداشتی، درمانی مراجعه و خدمات مورد نیاز را دریافت کنند.

احتمال صفر درصدی انتقال ویروس از طریق فرآورده‌های خونی

دکتر پروین افسر کازرونی، رییس اداره ایدز و کنترل بیماری‌های آمیزشی وزارت بهداشت نیز در این خصوص گفت: پیش بینی می‌شود که ۵۹ هزار و ۵۳۱ نفر در کشور مبتلا به ویروس HIV باشند که از این تعداد، ۲۴ هزار و ۸۶۰ نفر شناسایی شده‌اند.

وی با اشاره به راه‌های انتقال ویروس HIV طی یکسال گذشته در ایران، افزود: بر اساس آمار سال ۱۳۹۶ انتقال ایدز در کشور از طریق روابط جنسی ۴۷ درصد، اعتیاد تزریقی ۳۳ درصد، از مادر به کودک ۲ درصد بوده است اما باید گفت که انتقال این ویروس از طریق خون و فرآورده‌های خونی صفر درصد گزارش شده است؛ از ۴۷ درصد مبتلایان به ایدر از طریق روابط جنسی ۲۳ درصد را زنان و ۲۴ درصد را مردان تشکیل می‌دهند.

وی اضافه کرد: روند ابتلا به ویروس HIV تا پایان شهریور ۹۷ از طریق روابط جنسی رو به افزایش و از طریق اعتیاد تزریقی روبه کاهش است. درحالی‌که این آمار در سال‌های گذشته برعکس بوده است.

وی گفت: ۲۳ درصد زنان مبتلا از طریق روابط جنسی درسال ۹۶، همسر فرد دارای رفتار پرخطر بوده‌اند و ۴۵ درصد نیز همسر فرد مبتلا به اچ ای وی هستند. همچنین ۴۶ درصد مردان درسال ۹۶ از طریق اعتیاد تزریقی و ۳۴ درصد از طریق ارتباط جنسی به ایدز مبتلا شده‌اند.

کازرونی با اعلام اینکه ۵۹ هزار و ۵۳۱ نفر در کشور مبتلا به ویروس HIV هستند که از این تعداد، ۲۴ هزار و ۸۶۰ نفر شناسایی شده‌اند، خاطرنشان کرد: نزدیک به ۶۰ درصد مبتلایان به دلیل آگاهی پایین، ترس از ایدز و ترس از طرد شدن از وضعیت خود آگاه نیستند. همچنین عدم اطلاع از مراکز مراقبت و درمان مبتلایان (مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری)، انگ و استیگمای پزشکان و پرستاران نسبت به مبتلایان و چالش همراهی و هماهنگی سازمان‌ها از جمله مشکلات کنترل ایدز محسوب می‌شود.

رابطه مستقیم ایدز با شیوه زندگی

دکتر بیژن صدری زاده، متخصص بیماری های عفونی، پزشک  و کارشناس معتمد ایران و سازمان بهداشت جهانی در گفت و گو با خبرنگار هفته نامه امین جامعه گفت: آلودگی به HIV با مبتلا به ایدز متفاوت است. ویروس HIV( ویروس ایجاد کننده ایدز) از سه طریق خون و فرآورده های خونی، تماس جنسی و از مادر به کودک وارد بدن می شود.

این عضو وابسته فرهنگستان علوم پزشکی ایران افزود: ایدز بیماری است که با شیوه زندگی انسان ها ارتباط مستقیمی دارد. اغلب این افراد به علت آگاهی نداشتن نسبت به این بیماری مبتلا به ویروس ایدز شده اند؛ چه بسا ممکن است افراد زیادی به علت ناآگاهی و داشتن رابطه جنسی تعریف نشده و درست مبتلا به این بیماری شده باشند.

ریيس انجمن علمی بهداشت ايران اظهار کرد: همچنین رعایت بهداشت فردی در این افراد بسیار حایز اهمیت است زیرا لوازم نوک تیز و برنده آغشته شده به خون این افراد می تواند به دیگران نیز انتقال پیدا کند به همین دلیل ممکن است افراد معتاد تزریقی به علت استفاده از سرنگ مشترک مبتلا به این ویروس شوند.  

مشاور رییس فرهنگستان علوم پزشکی کشور در امور بهداشتی و بین المللی به میزان ابتلا این بیماری در بین مردان و زنان اشاره کرد و گفت: هم اکنون 80 درصد مبتلایان به ایدز و HIV را مردان و 17 درصد را زنان تشکیل می دهند. 52 درصد آنها در گروه سنی 21تا 35 سال قرار دارند.

 وی بیان کرد: یکی از خصوصیات بارز ایدز این است که دوره نهفتگی اش طولانی است. به طور متوسط دوره نهفتگی این بیماری از طریق برقراری تماس جنسی تقریبا 10 سال است مگر اینکه بیماری از طریق خونی وارد بدن شود که پروسه آن کوتاه تر می شود. هرچند این افراد در این مدت مبتلا به بیماری ایدز نیستند اما می توانند منتقل دهنده این ویروس به سایر افراد باشند.

صدری زاده ادامه داد: این ویروس پس از گذشت 10 سال با علایمی مانند اسهال طولانی ( بیش از سه ماه)، سرفه طولانی مدت، کاهش وزن شدید (بیش از 10 درصد)، ایجاد گرفتاری در دستگاه های مختلف بدن مانند پوست، مخاط، دستگاه عصبی مرکزی و دستگاه تنفسی بروز پیدا می کند؛ مثلا این بیماری می تواند در ریه و مغز همراه با عارضه های زیادی باشد.

گروه های پر خطر این بیماری را بشناسید

دکتر داوود یادگاری نیا، رییس مرکز تحقیقات بیماری های عفونی وگرمسیری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در این خصوص گفت: اولین گروه در معرض خطر کسانی هستند که هم اکنون( یا در طول سال های گذشته) دارای شرکای جنسی متعدد و همزمان بوده یا مواد مخدر تزریق می کردند.

این فوق تخصص بیماری های عفونی افزود: مهاجران نیز در معرض خطر دارند. البته صرفا مهاجر بودن، یک عامل خطر برای HIV به حساب نمی آید اما علت مهاجرت و شرایطی که حین مهاجرت یا پس از آن برای مهاجران پیش می آید غالبا موجب افزایش آسیب پذیری این گروه می شود؛ در اغلب کشورها اولین موارد ابتلا به HIV و ایدز در میان مهاجران رجعت کرده به وطن به ثبت رسیده است. این افراد پس از انتقال عفونت به همسرانشان، مسوول بسیاری از اولین موارد عفونت HIV در کودکان هستند.

استاد تمام و رییس بخش عفونی بیمارستان لبافی نژاد اظهار کرد: همچنین سن مهمترین عامل تاثیرگذار بر رفتار جنسی در همه جوامع به شمار می‌رود. حتی در جوامعی که ارزش های اجتماعی، مذهبی و فرهنگی تعداد دفعه های تجربه های جنسی قبل از ازدواج را کاهش می دهد، آسیب پذیری در میان جوان بسیار زیاد است.