خطر بازی ویدئویی و شبکه‌های مجازی برای کودکان

این سوال همواره مطرح می‌شود که استفاده از تلفن همراه، تبلت و رایانه چه تأثیری بر مغز افراد، به خصوص مغز درحال رشد کودکان و نوجوانان دارد؟

مجله PNAS با تمرکز بر ابزار و رسانه‌های دیجیتال، مجموعه‌ مقالاتی را منتشر کرد و خطراتی که استفاده بیش از اندازه اینترنت و شبکه‌های مجازی برای کودکان به همراه دارد را مورد بررسی قرار داد.

در این مجموعه مقالات، تأثیر استفاده از ابزار دیجیتال در افزایش خطر اختلال بیش‌فعالی- کم‌توجهی (ADHD) و ارتباط بین بازی‌های ویدئویی خطرناک با بروز رفتارهای خشونت‌آمیز در کودکان ارزیابی شد.

خطر استفاده از تلفن همراه، تبلت و دسترسی به اینترنت

اندرو پرزیبیلسکی (Andrew Przybylski)، از روانشناسان موسسه اینترنت آکسفورد تأکید کرد: یکی از مباحث مهم در این زمینه، مدت زمان نگاه کردن به صفحه نمایش و استفاده از این ابزار دیجیتال یا اسکرین تایم (screen time) است.

استفاده از این ابزار توسط کودکان و نوجوانان، دروازه‌ای برای یادگیری و کسب تجربیات جدید از جمله دوستی، قلدری، سرگرمی، خشونت و حتی کارهای خلاف محسوب می‌شود.

خشونت در بازی‌های ویدئویی

نتایج یکی از این مقاله‌ها که براساس یک متاآنالیز جدید به دست آمده است، ارتباط بین بازی‌های ویدئویی خشن و بروز رفتارهای تهاجمی و فیزیکی خشن را تأیید می‌کند.

بروز این رفتارهای خشونت‌آمیز براساس خوداظهاری فرد یا گزارش والدین یا معلمان مشخص شد. این نتایج نشان می‌هد، هرچه بازی خشن‌تر باشد، میزان بروز خشونت در کودکان نیز افزایش پیدا می‌کند. 

یکی از موضوعات مورد بحث کارشناسان، تمایل کودکان و نوجوانان خشن به انجام بازی‌های تهاجمی و خشن است؛ این مسأله باعث شدیدتر شدن رفتارهای تهاجمی آنها می‌شود. در این شرایط، میل و اشتیاق آنها به استفاده از بازی‌های ویدئویی و شبکه‌های مجازی با محتوای خشن نیز افزایش پیدا می‌کند.

تماشای بیش از اندازه تلویزیون

در مطالعه دیگر، گروهی از موش‌ها به مدت 42 روز در معرض نورهای ساطع شده از صفحه نمایش و صدای کارتون قرار گرفتند. بعد از یک وقفه 10 روزه، رفتار آنها در ماز با رفتار موش‌های گروه کنترل مورد مقایسه قرار گرفت.

نتایج به دست آمده نشان داد که موش‌های گروه اول - در مقایسه با موش‌هایی که در معرض نور و صدا قرار نگرفته بودند - عملکرد ضعیف‌تری در تشخیص جهات و شناسایی اشیاء داشتند.

اگرچه این نتایج در مدل حیوانی انجام شد، اما در کل نشان می‌دهد که استفاده بیش از اندازه از تلویزیون می‌تواند برای کودکان و نوجوانان نیز با مشکلات مختلفی همراه باشد. براین اساس، فعالیت‌های پرسر و صدا و برنامه‌های هیجان‌انگیز تلویزیونی می‌تواند روند توسعه مغزی کودکان را دستخوش تغییر کند. 

در نهایت می‌توان گفت، تعیین زمان مشخص برای تماشای تلویزیون و استفاده از تبلت و تلفن همراه، نظارت بر بازی‌های ویدئویی و محتوای اینترنتی مورد استفاده توسط کودکان و نوجوانان، از بروز مشکلات مختلف از جمله ضعف تحصیلی، رفتارهای خشن و به خطر افتادن حریم خصوصی آنها می‌کاهد.