مرکل در خصوص خطر بازگشت ملی گرایی به اروپا گفته است: «اروپا (ارزش‌های مشترک اروپایی) کمی تبدیل به مسئله روزمره شده است. در این زمان البته این امر طبیعی و بدیهی نیست که ما دوباره به ملی گرایی روی آوریم. اروپا باید از ارزش‌های مشترک دفاع کند. مهاجران باید همانگونه که با منافع ما منطبق است هدایت شوند».
واقعیت امر این است که مقامات فعلی اروپایی، خود نقش موثری در تمایل شهروندان قاره سبز نسبت به بازگشت به گذشته (قبل از تشکیل اروپای واحد) ایفا کرده اند. در انتخابات سراسری سال ۲۰۱۴ میلادی، شاهد راهیابی بیش از یکصد نماینده وابسته به جریان راست افراطی به پارلمان اروپا بودیم.
این موضوع می‌توانست به نقطه آغازی جهت ایجاد تحولات بنیادین در سیاست‌های کلان اروپا و ایجاد نوعی رابطه اقناعی میان سران اروپایی و شهروندان این مجموعه تبدیل شود، اما چنین اتفاقی در عمل رخ نداد.
اگرچه ناتوانی سران اروپایی در مدیریت بحران مهاجرت و از همه مهم تر، استمرار بحران اقتصادی در برخی کشور‌های حوزه یورو در رقم خوردن وضعیت فعلی تاثیرگذار بوده، اما نباید فراموش کرد که رشد تصاعدی آرای احزاب افراطی و ملی گرا در اروپا، تا حدود زیادی معلول عدم اقناع شهروندان اروپایی نسبت به سیاست‌های کلان جاری در اروپا است.
در این خصوص افرادی مانند آنگلا مرکل و ماکرون نیز عملا احساس وظیفه‌ای نکرده و همچنان نمی‌کنند. بدون شک در صورتی که چنین روندی متوقف نشود یا تجدید نظر اساسی در آن صورت نگیرد، تمایل به ناسیونالیسم یا به عبارت بهتر، تمایل نسبت به بازگشت به گذشته‌ای نه چندان دور، سرتاسر اتحادیه اروپا و به ویژه منطقه یورو را در بر خواهد گرفت.
هم اکنون مقامات اروپایی به شدت نگران انتخابات پارلمانی سال آینده در اروپای واحد هستند. اگر این بار احزاب راست افراطی بتوانند میزان آرای عمومی خود را افزایش داده و از این طریق کرسی‌های بیشتری را در پارلمان اروپا کسب کنند، با وضعیتی بحرانی در قاره سبز مواجه خواهیم شد.
از سال ۲۰۱۴ میلادی تاکنون احزاب راست افراطی در کشور‌هایی مانند فرانسه، سوئد، اتریش، آلمان و... توانسته اند آرای خود را افزایش داده و ضمن تقویت موقعیت خود در معادلات سیاسی کشورشان، در حوزه اجتماعی دست به یارگیری گسترده تری بزنند.
در هر حال به نظر می‌رسد اظهارات صدر اعظم آلمان، به جای آنکه به مثابه نوعی خود انتقادی تلقی شود، یک فرافکنی جدید از سوی سران اروپایی محسوب می‌شود. مرکل، ماکرون و دیگر مقامات اروپایی که امروز نسبت به وقوع ملی گرایی در اروپا هشدار می‌دهند، باید سهم و نقش پررنگ خود را در این معادله بپذیرند.
این موضوع اصلی‌ترین پیش شرط نسبت به اصلاح بنیان‌های موجود در اروپای واحد محسوب می‌شود. در غیر این صورت حرکت اروپای واحد در مسیر نزولی و در نهایت، فروپاشی اتحادیه اروپا و منطقه یورو موضوعی اجتناب ناپذیر خواهد بود. مسئله‌ای که مرکل و ماکرون نیز در خفا نسبت به آن آگاه هستند.