کارشناسان سیاست خارجی آمریکا در مقالات پرشمار خود از دولت اوباما خواستند با لغو تعدادی از تحریم‌های ایران، شرایط برای باز شدن راه جدید گفتوگو با ایران را هموار کند اما به نظر می‌رسد اوباما برنامه‌های دیگری در سر دارد.
بسیاری
از اندیشکده‌های سیاسی آمریکا و موسسات تحقیقات سیاست خارجی با توجه به
نتیجه انتخابات یازدهمین دوره ریاست‌جمهوری ایران و پیروزی حسن روحانی در
این انتخابات از اوباما خواستند تا شکل‌گیری دولت جدید و باز شدن راه‌هایی
برای تعامل و گفت‌و‌گوی بیشتر با ایران، از اعمال تحریم‌های جدید علیه
کشورمان و برنامه‌های اقتصادی– نفتی ایران دست بکشد.
کارشناسان
سیاست خارجی آمریکا در مقالات پرشمار خود از دولت اوباما خواستند با لغو
تعدادی از تحریم‌های ایران، شرایط برای باز شدن راه جدید گفتوگو با ایران
را هموار کند اما به نظر می‌رسد اوباما برنامه‌های دیگری در سر دارد و
ساز‌و‌کار تحلیل وقایع ایران در کاخ سفید به گونه‌ای است که هیچ نسبتی با
حقیقت وقایع ندارد.
دولت اوباما هم‌اینک با این نظریه که کاستن از
میزان تحریم‌های ایران کمکی به کوتاه آمدن این کشور از اهداف هستهای خود
نمی‌کند، تنها و تنها به یک راهکار در مقابله با ایران چشم دوخته و آن
تحریم است.
برخی در واشنگتن با این تحلیل که به قدرت رسیدن روحانی و
انتخاب وی به عنوان رئیس‌جمهور ایران در 4 سال آینده را مرهون تحریم‌های
آمریکا و متحدان غربی‌اش علیه ایران بوده‌اند، خواهان گسترده‌شدن میزان
تحریم‌ها و اثر‌گذاری بیشتر این تحریم‌ها بر اقتصاد و جامعه ایرانی و بویژه
بر زندگی تک‌تک ایرانیان هستند.
با تکیه بر این فرضیه که البته
طرفداران چندانی در ایالات متحده نیز ندارد، اوباما را وادار کرده از
اعمال تحریم به عنوان تنها گزینه پیش‌رو برای مقابله با برنامه هستهای
ایران و به تعبیری کلیت نظام جمهوری اسلامی استفاده کند.
تکیه
اوباما بر این راه یکطرفه به حدی است که برخی کارشناسان غربی نیز تنها راه
موجود و به قولی تنها گزینه موجود روی میز اوباما را تحریم‌ها می‌دانند و
اعتقاد دارند تکیه بیش از حد ایالات متحده روی تحریم‌ها در نهایت
نشان‌دهنده عجز اوباما در برابر پایداری ایران بوده و نمی‌تواند بیش از این
ادامه پیدا کند.
اوباما هم‌اینک با 2 پیشنهاد درباره راهکار
رویارویی با ایران رو به رو است؛ یا باید مقداری از بار تحریم‌ها بردارد و
با روی خوش ایران را پای میز مذاکره دعوت کند یا با ادامه این وضع به دنبال
نتایج تحریم‌ها باشد که البته هنوز هم از نتایج احتمالی تنگ‌تر کردن دایره
تحریم‌ها علیه ایران گزارش دقیقی در دست اوباما نیست.
در
تازه‌ترین تحلیل مسؤولان آمریکایی درباره دلایل استفاده اوباما از تحریم‌ها
در برابر ایران می‌توان به اظهار نظر روز گذشته وزیر خزانه‌داری آمریکا
اشاره کرد كه گفته بود: به دلیل سختی راه‌های دیگر، جایگزینی غیر از
تحریم‌ها برای توقف برنامه هستهای ایران نداریم.
وی البته به
محدود بودن این روش نیز اشاره و عنوان کرده است که فکر نمی‌کنم هیچ‌کدام از
روسای جمهور آمریکا از استفاده از تحریم فراتر روند. این صحبت که در واقع
واکنشی به شایعه احتمال حمله به تاسیسات هستهای ایران بود، بیش از هر
چیز دیگری نشان‌دهنده عجز ایالات متحده در پیگیری راه‌های دیگر از جمله راه
دیپلماتیک و گفتوگو یا درک شرایط ایران در برنامه هستهای است.
جاکوب
لو که از ادامه تحریم‌ها علیه ایران استقبال می‌کرد، گفت: برای ایران و
جامعه بین‌المللی بسیار بهتر است که اهداف غرب درباره ایران از همین
تحریم‌های اقتصادی به دست آید چرا که راه‌حل‌های جایگزین دیگری که برای این
تحریم‌ها وجود دارد نتایج و عواقب بسیار وخیم‌تری برای ایران و جامعه
بین‌المللی در‌بر خواهد داشت.
وزیر خزانه‌داری دولت آمریکا که مجری
تحریم‌های بین‌المللی برضد ایران است در ادامه گفت: هیچ رئیس‌جمهوری نباید
درباره ایران به راه‌حلی جز تحریم‌ها فکر کند چرا که گزینه‌های جایگزین که
همانا راه‌حل نظامی است نتایج بسیار ناگواری خواهد داشت. لو، در توضیح به
نتایج ناشی از تحریم‌های اقتصادی برضد ایران گفت: هم‌اکنون نتایج تحریم‌ها
به خوبی برای همگان قابل ملاحظه است و میزان ارزش ریال واحد پول ایران
بسیار کاهش یافته است و نرخ بیکاری در ایران هم هر روز بیشتر می‌شود و این
همه تنها بر موفقیت‌آمیز بودن تحریم‌ها اشاره دارد.
وی در ادامه به
نتایج انتخابات ایران نیز اشاره‌‌ای داشته و بدون هیچ اشاره‌‌ای به نظر
مشاوران سیاسی اوباما که از او خواسته بودند تحریم‌ها علیه ایران را سبک‌تر
کند تا راه گفتوگو درباره برنامه هستهای باز شود، تنها به این نکته
بسنده کرد که «ایرانی‌ها به تازگی انتخابات داشتند و باید ببینیم آیا این
انتخابات نتایجی هم دارد یا نه».
منابع خبری نزدیک به کاخ سفید از
تردید مشاوران اوباما درباره چگونگی برخورد با ایران بعد از انتخابات
ریاست‌جمهوری یازدهم می‌گویند و از افزایش تعداد جلسات او با مشاورانش در
امور ایران خبر می‌دهند. این تردید اما ایالات متحده را به جایی رسانده که
همچنان با ادامه دادن به تحریم‌ها، به دنبال نتیجه‌گیری مضاعف در مذاکرات
هستهای نیز هست؛ مساله‌‌ای که به نظر نمی‌رسد در اولین گام مساله‌‌ای
اجرایی به نظر برسد.
به همین دلیل نیز کارشناسان به دولت اوباما
هشدار داده‌اند رویه برخورد فعلی یعنی به کار بردن تحریم آن‌هم بعد از
انتخابات ریاست‌جمهوری ایران و در شرایطی که هنوز رویکرد حقیقی روحانی در
برخورد با پرونده هستهای مشخص نیست، شروعی بد برای ایالات متحده در
تعامل یا حداقل نزدیک شدن به دولت جدید ایران است.
بی‌بی‌سی با
اشاره به این مساله و یادآوری این نکته که ایالات متحده با تحریم طلا به
دنبال بستن راه ایران برای خرید طلا از ترکیه است، عنوان کرده اجرایی شدن
این تحریم‌ها شروع خوبی برای ارتباط با دولت ایران نیست.
برخی
تحلیلگران سیاسی معتقدند پیگیری روش تحریم از سوی دولت اوباما آن‌هم زمانی
که حسن روحانی در نشست خبری خود با خبرنگاران از تلاش خود برای کاهش
تحریم‌ها علیه ایران و پویایی مذاکرات هستهای دم می‌زند، روشی است که
جناح محافظه‌کار آمریکایی در دامن اوباما گذاشته و نمی‌تواند نتیجه‌‌ای
رضایت‌بخش برای اوباما داشته باشد.
این کارشناسان با اعتقاد به این
مساله از اوباما می‌خواهند حتی با وجود تحریم‌هایی که از روز گذشته زمان
اجرایشان آغاز شده است، کار اجرای آنها را با اندکی تاخیر آغاز کند. گری
هافبائر، محقق ارشد در موسسه علوم بین‌المللی اقتصاد پترسون می‌گوید: قبل
از انتخابات، بیانیه‌های تردیدآمیزی از طرف وزارت خارجه می‌آمد که چیزی
تغییر نخواهد کرد و نمی‌توان به ایران اعتماد کرد و... اما بعد از انتخابات
بیانیه‌هایی که صادر شده حاکی است که دولت الان حالت انتظار دارد، اینکه
چه اتفاقی خواهد افتاد و شاید لحن تازه‌‌ای از ایران شنیده شود. به علاوه
دولت بیانیه‌هایی هم که من پرخاشگرانه می‌خوانم صادر نکرده است.
گفته
می‌شود از جمله این بحث‌ها این است که شاید باید اجرای دور بعدی تحریم‌ها
که قرار است از روز اول جولاي به اجرا گذاشته شود را به تاخیر انداخت.
هافبائر می‌گوید: به نظر می‌رسد الان وقت میانه‌روی است، مسلما وقت
تحریم‌های تازه نیست و تحریم‌های زیادی هست که می‌شود اعمال کرد اما الان
شاید وقت شل کردن و کاهش مقدار کمی از تحریم‌ها به عنوان راهی برای شروع
مذاکرات باشد.
فکر می‌کنم این بحثی است که الان در داخل دولت و
همچنین با بریتانیا، فرانسه، آلمان و باقی کشورها جریان دارد. به نظر این
کارشناس سیاسی، اقدام دیگری که گفته می‌شود شاید دولت اوباما انجام دهد
تلاش برای جلب نظر کنگره و جلوگیری از وضع تحریم‌های بسیار شدید تجاری بر
این کشور است.
گری هافبائر می‌گوید: فکر نمی‌کنم اوباما لزوما به
طور علنی در این‌باره کاری کند اما او می‌تواند در داخل سنا با سناتور رید
که دموکرات است کار کند و همچنین با جان بینر، رئیس مجلس نمایندگان گفتوگو
و طرح کنگره را متوقف کند، کاری کند که طرح پیش نرود، نه اینکه آن را
کاملا کنار بگذارند، بلکه فعلا به آن دست نزنند. کنگره مشغله‌های زیادی
دارد که وقتش را می‌گیرد، بنابراین می‌توان آن را به شکلی بی‌سر و صدا
متوقف کرد./وطن امروز