ناتوی عربی یک اقدام استثماری است

اخیرا منابع آمریکایی و عربی از تلاش دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای تشکیل ائتلاف امنیتی و سیاسی جدید با کشور‌های حوزه خلیج فارس، مصر و اردن با هدف مقابله با ایران خبر داده اند و اینکه کاخ سفید خواستار تقویت همکاری با این کشور‌ها در زمینه دفاع موشکی، آموزش نظامی، مبارزه با تروریسم و موضوعات دیگری مانند حمایت از روابط اقتصادی و دیپلماتیک منطقه‌ای است.

این طرحی است که به گفته مقامات کاخ سفید و خاورمیانه‌ای نسخه‌ای از ناتو یا ناتوی عربی است. دولت ترامپ امیدوار است که این ائتلاف که موقتا نام ائتلاف استراتژیک خاورمیانه نامگذاری شده است در جریان نشست ۱۲ و ۱۳ اکتبر سال جاری میلادی در واشنگتن مورد بررسی و رونمایی قرار دهد.

آمریکا با الگوگرفتن از ناتو، در پی تشکیل سازمانی به نام «ائتلاف راهبردی خاورمیانه» است که هدف آن مبارزه با نفوذ ایران در منطقه خاورمیانه است. طرح ایجاد پیمان امنیتی پیش از سفر یکسال قبل ترامپ به عربستان از سوی مسئولان سعودی مطرح شد.

در گفتگو با دکتر «طلال عتریسی» رئیس مرکز منطقه‌ای و مطالعات سیاسی دانشگاه لبنان به بررسی این موضوع پرداخته ایم که در ادامه آمده است.

*قرار است از یک تشکل و ائتلاف نظامی با عنوان ائتلاف استراتژیک در خاورمیانه طی روز‌های آتی در واشنگتن رونمایی شود، آمریکا، عربستان، امارات، مصر، اردن و بحرین در این ائتلاف علیه ایران مشارکت می‌کنند آیا ائتلاف مذکور دارای یک انسجام داخلی به عنوان یک تشکیلات و رژیم نظامی است؟

در سطح ائتلاف‌های ثابت آمریکا در جهان همچون ائتلاف ناتو ما شاهد عدم انسجام و اختلاف آشکار میان رهبران اروپا و آمریکا هستیم و دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا از کشور‌ها اروپایی می‌خواهد که سهم مالی خود را در تامین بودجه ناتو افزایش دهند چرا که واشنگتن نمی‌خواهد فشار سنگین تامین بودجه این ائتلاف را برعهده بگیرد بنابراین من فکر نمی‌کنم ناتوی عربی چه در بحث توانمندی نظامی و چه اصول و مبادی، انسجام داشته باشد و بتواند کشور‌ها را دور یکدیگر جمع کند. من گمان می‌کنم هدف اصلی ناتوی عربی تاراج اموال کشور‌ها از سوی آمریکا تحت شعار و هدف کشور‌های حاشیه خلیج فارس همچون عربستان سعودی باشد کشوری که خواهان جنگ با ایران است.

*آینده این ائتلاف نظامی را در سایه شکست ائتلاف‌های نظامی گذشته علیه ایران مانند ائتلاف اسلامی علیه تروریسم به سرکردگی عربستان و ائتلاف‌های صورت گرفته از سوی شورای همکاری خلیج فارس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

این ائتلاف جدید ما را به یاد ائتلاف‌های عربستان سعودی طی سال‌های گذشته می‌اندازد ائتلافی همچون ائتلاف متجاوز عربی علیه یمن یا ائتلاف اسلامی که از سوی ریاض تشکیل شد و بیانیه‌ها و مواضعی را اعلام کرد که جنگ علیه یمن و مواضع [خصمانه]سعودی‌ها علیه ایران را تایید می‌کند. ناتوی عربی در واقعیت چیزی را تغییر نمی‌دهد. پیش از این میان اغلب کشور‌های عربی و آمریکا در سوریه ائتلاف وجود داشت و همچنین در حال حاضر شاهد ائتلاف سعودی- اماراتی و آمریکایی در یمن هستیم، با وجود این چنین ائتلاف‌هایی علیرغم هزینه‌های گزافی که متحمل شده اند دستاورد مهمی در سوریه و یمن نداشته اند بنابراین ناتوی عربی که از آن به عنوان ائتلاف جدید یاد می‌شود کشور‌های جدید و یا توانمندی‌های بسیاری را شامل نمی‌شود و در واقع همان تجارب پیشین است و کشور‌های عضو ائتلافات گذشته را شامل می‌شود که وارد جنگ در سوریه و یمن شدند لذا ائتلاف جدید هرگز شامل نتایج جدیدی نخواهد بود.

*به نظر شما زمان بندی برای اعلام تشکیل این ائتلاف که ۳ هفته قبل از اجرای تحریم‌ها است چه معنایی دارد؟

اعلام تشکیل ائتلاف جدید چند هفته پیش از اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران اقدامی عمدی است تا آمریکا خطاب به کشور‌هایی که عضو ناتوی عربی خواهند شد بگوید هدف از تشکیل این امر مقابله با ایران است در نتیجه این کشور‌ها برای حمایت از خود در برابر ایران پول بیشتری را به حساب واشنگتن خواهند واریز کرد در واقع این اساس تشکیل این ائتلاف است و دونالد ترامپ پیش از تصدی ریاست جمهوری و پس از آن به صراحت اعلام کرده است که کشور‌های حاشیه خلیج فارس اموال بسیاری دارند و باید برای اینکه آمریکا از آن‌ها حمایت می‌کند هزینه پرداخت کنند. ترامپ با همین منطق با کشور‌های اروپایی گفتگو می‌کند؛ لذا همزمانی اعلام تشکیل این ائتلاف با آغاز تحریم‌ها علیه ایران بیانگر این است که ترامپ می‌خواهد وانمود کند ایران هدف این ائتلاف قرار خواهد گرفت و واشنگتن از کشور‌های حاشیه خلیج فارس در برابر ایران دفاع خواهد کرد، اما در عین حال این موضوع تناقض در سیاست‌های آمریکا را نشان می‌دهد چرا که می‌شنویم رئیس جمهوری آمریکا آمادگی خود را برای مذاکره و دیدار با همتای ایرانی خود در هر زمان اعلام کرده است و این موضوع طبعا کشور‌های حاشیه خلیج فارس که تنها به حمله آمریکا به ایران می‌اندیشند را نگران کرده است.

*در سایه سیاست‌های رئیس جمهوری آمریکا به نظر می‌رسد این ائتلاف نظامی زمینه را برای پول گرفتن از کشور‌های عربی به بهانه ایران هراسی فراهم می‌کند نظر شما چیست؟

طبعا تشکیل این ائتلاف اموال بسیاری از کشور‌های حاشیه خلیج فارس را نصیب دونالد ترامپ می‌کند و از نظر وی، کشور‌های حاشیه خلیج فارس تنها مکانی برای جذب پول هستند و این کشور‌ها به هیچ وجه مستقل نیستند و همچنین دارای هویت و شخصیت نیستند لذا از این منظر نیز با آن‌ها تعامل می‌کند. ترامپ همواره به صورت علنی گفته است که کشور‌های حاشیه خلیج فارس بدون حمایت واشنگتن یک هفته نیز دوام نخواهند آورد بنابراین من تاکید می‌کنم که هدف از تشکیل ناتوی عربی جذب اموال کشور‌های حاشیه خلیج فارس از سوی آمریکا است و به عبارتی این عملیات بیش از آنکه یک روند سیاسی یا استراتژیک باشد یک اقدام استثماری است.

*ائتلاف نظامی مذکور بر پایه نیروی هوایی و دریایی استوار است در حالی که برای موفقیت باید بر نیروی زمینی تکیه کند. این مسئله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

تجارب گذشته ثابت کرده است که هر جنگ هوایی نمی‌تواند به نبرد پایان دهد یا پیروزی را رقم بزند، تجربه جنگ اسرائیل در جنوب لبنان این موضوع را تایید می‌کند. تجربه عربستان سعودی در یمن نیز بر این ایده تاکید دارد. عربستان از ۳ سال پیش تاکنون هر روز ده‌ها عملیات و حمله هوایی در یمن انجام می‌دهد، اما نمی‌تواند ولو یک کیلومتر در داخل یمن پیشروی کند بنابراین این ائتلاف برای مقابله با ایران یا حمله به ایران به عنوان مثلا دشمن فرضی این ائتلاف، ارتش زمینی تشکیل نداده است. از سوی دیگر هر نوع جنگ احتمالی ناتوی عربی علیه ایران به معنی این است که تمامی ائتلاف هدف قرار خواهد گرفت یعنی اگر مثلا عربستان یا امارات شریک این ائتلاف باشد هدف موشک‌های ایران قرار خواهند گرفت بنابراین این کشور‌ها پیش از مشارکت در هر جنگ احتمالی علیه ایران باید ده‌ها بار درباره آن فکر کنند. این بدین معنی است که جنگ هوایی معادله را تغییر نخواهد داد و دستاوردی به همراه نخواهد داشت، اما در عین حال هر جنگی، تمامی منطقه را به آتش خواهد کشید و کشور‌های حاشیه خلیج فارس هیزم این آتش خواهند بود و این برای ترامپ هیچ است.