استراتژي سه‌گانه دولت در برابر تحريم

حمدصادق مفتح در پاسخ به اين سوال كه در دو سال گذشته تحريم نظام سلطه عليه اقتصاد ايران تشديد شده است و تشديد اين تحريم‌ها آثار خود را در حوزه صنعت و تجارت خارجي بيش از پيش نشان داده است، اظهارداشت: در اين ميان سوال بزرگي كه مطرح است اين است كه آيا تحريم‌ها موفق بوده يا خير و بدون هيچ‌گونه سوگيري سياسي بايد به اين سوال جواب داد.

اگر بگوئيم خيلي تاثير گذار بوده است، درست نيست و اگر بگوئيم بي‌تاثير بوده است هم درست نيست، بايد اين موضوع را بررسي كنيم كه آنطور كه تحريم‌كنندگان مي‌گفتند اين تحريم‌ها فلج كننده بوده است و آيا توانسته اقتصاد ما را فلج كند يا خير؟

* تحريم نتوانست جريان ورود كالا به كشور را مسدود كنند
مفتح تصريح كرد: گله‌مندي مختلف رسانه‌ها از واردات خودروي لوكس و كالاهاي غيرضروري نشان دهنده اين موضوع است كه تحريم‌ها هم نتوانسته‌اند جريان ورودي كالا به كشور را مسدود كنند و اين در شرايطي است كه برخي فعالان اقتصادي اعلام كردند اقتصاد ما دچار قحطي مي‌شود.

وي افزود: تحريم‌هاي صورت گرفته بر عليه اقتصاد ما عمدتاً بانكي بود و نشأت گرفته از تئوري معاون وقت رئيس جمهور آمريكا بود كه به دنبال مختل كردن جريان ورود كالا به كشور بودند اما اگر به آمارهاي تجارت خارجي نگاه كنيم، متوجه مي‌شويم كه تحريم‌كنندگان به اهداف خود نرسيده‌اند چرا كه در سال گذشته با رشد افزايش صادرات غيرنفتي مواجه بوديم، درست است كه به رقم 70 ميليارد دلاري كه هدف گذاري كرده‌بوديم نرسيديم اما شيب رشد صادرات تند‌تر شده بود.

* تحريم ها نتواست اقتصاد مارا فلج كند
قائم‌مقام اجرايي وزير صنعت گفت: در دو سال گذشته تحريم‌هاي مالي و اعتباري كشور نه تنها اقتصاد ما را فلج نكرد بلكه باعث توسعه كشور هم شد، در صادرات غير نفتي گام بلند‌تري برداشتيم و در برخي موارد هم ناچار شديم تا نظام گروه‌بندي كالا را براي واردات و جلوگيري از واردات برخي كالاها اجرا كنيم، واقعيت اين است كه نظام سلطه نتوانست كاري بكند بلكه ما مديريت ارزي مناسبي داشتيم، در دنيا هيچ‌چيزي وجود ندارد كه با قاطعيت بتوانيم بگوييم تهديد 100درصد و يا فرصت 100 دردصد است چرا كه ما معتقديم تهديد‌ها مي‌تواند به فرصت و فرصت مي‌تواند به تهديد تبديل شود، اين بستگي به نوع برنامه‌ريزي ما دارد.

مفتح گفت: ادعا مي‌كنم با تمهيدات وزارت صنعت و دولت در بسياري از بخش‌ها، ملت ايران تهديد تحريم را به فرصت تبديل كرد، به طوري كه حداقل در 26 گروه كالايي با افزايش توليد مواجه بوده‌ايم و در آمار صادرات غيرنفتي سال 91 سهم صادرات محصولات صنعتي رشد قابل توجهي داشته است.

* ادغام قدرت انعطاف پذيري را زياد كرد
وي در واكنش به اين سوال كه شما خيلي خوش‌بينانه به تحريم نگاه مي‌كنيد و ظاهراً آمارهاي شما آمارهايي است كه نشان دهنده رشد و توسعه كشور است و به نحوي از عملكرد خود دفاع مي‌كنيد، درحالي كه بسياري از بنگاه‌هاي اقتصادي يا ورشكسته شده اند و يا با 50 درصد ظرفيت خود كار مي‌كنند، اظهارداشت: من الان اين موضوع را به صورت كلان بررسي مي‌كنم، در نگاه خرد حق با شماست ممكن است برخي بنگاه‌ها هم نتوانسته باشند خودشان را با شرايط وفق دهند، اما اينكه صادرات غير نفتي ما افزايش داشته است يك واقعيت است، اينكه با رشد صادرات محصولات صنعتي مواجه هستيم يك واقعيت است و ما مدعي اين نيستيم كه تحريم‌ها بي تاثير بوده است، اينكه بسياري از بنگاه‌ها تعطيل شده است نمي‌تواند حرف كاملاً درستي باشد، چرا كه در صنايع پايين دستي پتروشيمي ما شاهد احياء صنعت بوديم و اين يك واقعيت است ، اينكه در نگاه كلان صنعت نساجي ما شكوفايي بالايي داشته است يك واقعيت است نمي‌توان منكر اين واقعيت‌ها شد.

قائم مقام اجرايي وزير صنعت گفت: ادغام دو وزارتخانه صنعت و بازرگاني فرصت خوبي بود تا قدرت انعطاف‌پذيري ما را بيشتر كند و اگر اين ادغام صورت نگرفته بود به آساني نمي‌توانستيم از اين گردنه‌ها عبور كنيم چرا كه اگر در مورد موضوعي در گذشتنه دو وزارتخانه صنعت و بازرگاني بايد 6ماه جلسه مي‌گذاشتند اما پس از ادغام با يك جلسه نيم ساعته دو معاون وزير مشكل حل مي‌شود.

*وقتي دشمن شليك مي‌كرد ما جاي خالي مي‌داديم
وي افزود: دشمن سيستم هوشمندي براي فلج كردن اقتصاد ما بكار گرفت و هنوز هم ادامه دارد. با بيانيه‌هايي كه مي‌دهند دائماً به دنبال اهداف خودشان هستند لذا ما بايد در روال‌هاي جاري و مرسوم بازرگاني خارجي، واردات و صادرات تغيير جدي مي‌داديم .

مفتح در پاسخ به اين سوال كه تغييراتي كه ما از آنها صحبت مي‌كنيد بيشتر باعث سردرگمي تجار در حوزه واردات و صادرات شد، گفت: درست است برخي تعبير مي‌كردند كه تصميمات پشت سر ما باعث سردرگمي مي‌شود در حاليكه اينگونه نبود بلكه اين نشان دهنده انعطاف بيش از حد ما براي مقابله با تحريم‌ها بود، شما وقتي زير آتش دشمن در جاده‌اي حركت مي‌كنيد احمقانه‌ترين حالت اين است كه مستقيم حركت كنيد، اتفاقاً در چنين شرايطي بايد به سرعت تغيير مسير داد بايد نقاط حركت را عوض كرد در واقع كاري كه ما مي‌كرديم اين بود كه وقتي دشمن شليك مي‌كرد ما جاي خالي مي‌داديم.

*سه استراتژي مهم در مقابل تحريم‌ها اجرا كرديم
وي افزود: ما در مقاطع زماني مختلف تعرفه‌هاي واردات يا صادرات را مرتباً تغيير مي‌داديم و يا اينكه مباحثي مثل مابه‌التفاوت ارزي اعمال شد ، در واقع اينها مانورهايي بود كه انجام مي‌داديم تا تبديل به يك هدف ثابت براي دشمن نشويم.

قائم‌مقام اجرايي وزير صنعت گفت: ما سه استراتژي مهم در مقابل تحريم‌ها اجرا كرديم، اول به روز رساني دائم و مستمر دستورالعمل‌ها و حركت شطرنجي در مقابل تشديد تحريم‌ها، دوم تكثر بازارهاي صادراتي و اقلام صادراتي چرا كه دشمن سعي مي‌كرد تا درجه آزادي ما را در تجارت خارجي بگيرد يعني انتخاب‌هايمان را محدود كند حتي ما در مقابل سعي كرديم بازارهاي سنتي تامين مواد اوليه را تكثير كنيم تا آزادي عمل بيشتري داشته باشيم و استراتژي سوم نزديك كردن تشكل‌هاي توليدي و تجاري به همديگر و ايجاد حلقه‌هاي همكاري براي ايجاد هم‌پوشاني بيشتر و مصون‌تر كردن روابط تجاري است.

* 4 روش استفاده از ارز صادركننده
مفتح گفت: براي مديريت ارزي كشور از 4 روش استفاده كرديم. يكي اينكه صادر كننده خودش وارد كننده مواد اوليه باشد، دوم اينكه ارز صادراتي را به يك وارد كننده بدهند، سوم ارز خود را به اتاق مبادلات ارزي بدهد و چهارم اينكه در حساب شخصي خود در يك بانك ايراني پس‌انداز كند.

وي افزود: ايجاد اتاق مبادلات ارزي يك بستر براي آن بود تا كارخانجات توليدي بتوانند ارز خودشان را راحت‌تر دريافت كرده و كالاي مورد نيازشان را وارد كشور كنند كه اين از ابتكارات وزارت صنعت بود، تسهيل صادرات و كاهش روش‌هاي بروكراتيك در واردات مواد اوليه و ايجاد تسهيل در فضاي كسب و كار از جمله مزاياي ايجاد اتاق مبادلات بود.

قائم‌مقام اجرايي وزير صنعت گفت: با افزايش نرخ ارز از هزار تومان به 2500 تومان ، ما شاهد افزايش قيمت خودرو بوديم اما براي آنكه با كاهش تقاضا در داخل مواجه نباشيم، اقدام به بازاريابي صادرات خودرو كرديم و با رشد صادرات خودرو در سال 91 افت تقاضاي بازار داخلي را به نحوي جبران كرديم.

* سرمايه در گردش بنگاه بايد 30 برابر مي شد
وي در واكنش به اين سوال كه در بسياري از بنگاه‌هاي توليدي با كاهش توليد مواجه بوده‌ايم اظهارداشت: زماني كه مبناي دلار ما از هزار تومان به 2500 تومان رسيد به اين معنا است كه سرمايه در گردش بنگاه 2.5 برابر شود يعني سرمايه در گردش آنها حداقل بايد 2.5 برابر افزايش پيدا كند و اين در شرايطي است كه گشايش LC با 10 درصد آورده انجام مي‌شد اما زماني كه شرايط گشايش LC سخت شد و از 10 درصد به 130 درصد رسيد بايد سرمايه در گردش بنگاه 30 برابر مي‌شد يعني در اين ميان بايد نظام بانكي تسهيلات مناسب را در اختيار بخش توليد كشور مي‌گذاشت.

تأمين سرمايه در گردش مورد نياز بنگاه‌ها و لزوم 30 برابر شدن آنها هيچ ربطي به تحريم‌ها نداشت بلكه تصميمي‌بود كه در نظام بانكي كشور گرفته شده بود.

* نظام بانكي نقدينگي را به بخش هاي مخرب پمپاژ كرد
مفتح گفت: از طرفي با افزايش پايه پولي كشور و افزايش نقدينگي در كشور شاهد رشد تورم بوديم اما اين افزايش نقدينگي كجا مي‌رفت؟ اين نشان مي‌دهد كه اقتصاد ما مشكل كمبود پول نداشت و اقتصاد ما از پول زياد در دست مردم لطمه مي‌خورد، بانك‌ها پول دارند اما به بخش توليدي كشور تسهيلات نمي‌دهند در واقع بخشي در اقتصاد وجود دارد كه در اولويت نيست اما همه نقدينگي كشور را مي‌بلعد و مديريت اين بخش بايد توسط نظام بانكي انجام مي‌شد.

وي افزود: در واقع نظام بانكي تبديل به پمپي شده است كه نقدينگي را نه تنها به توليد نمي‌دهد بلكه در بخش‌هاي غيرضروري مثل سكه‌بازي‌ها، بازار سوداگري مسكن و در بخش‌هاي مخرب و غير مفيد تزريق مي‌كند براي اينكه تحريم‌ها بي اثر شود بايد نظام بانكي ميزان تخصيص خود را نسبت به بخش توليد كشاورزي افزايش دهد.