جوامع مجازی و تغییر اشکال ارتباطات

 امروزه همگی بدون هیچ‌ گونه پیش داوری خاصی تصدیق خواهند کرد که شبکه جهانی اینترنت در جامعه ما به امری فراگیر تبدیل شده است به طوری که افراد روزانه صفحات شخصی و غیرشخصی خود را در وب چک می‌کنند و یا به سایر سایت‌های علمی،تفریحی و یا سرگرمی رجوع می‌کنند.

پیش از ظهور و فراگیر شدن شبکه جهانی اینترنت در سراسر جهان ارتباطات فردی و جمعی در قالب ارتباطات رودررو و کنش‌های میان فردی تعریف می‌شد، ظهور شبکه جهانی اینترنت و پیدایش دهکده‌ای جهانی مبتنی بر دنیایی مجازی بسیاری از معادلات را در این زمینه تغییر داده است.

راین گولد از نظریه پردازان این حوزه، ارتباطات اینترنتی را معادل جوامع مجازی می‏داند، او می‏گوید وقتی در فضای واقعیت مجازی افرادی به حد کفایت با احساسی بسنده و به‏جا برای مدت کافی به این نوع ارتباطات تکیه کنند، جوامع مجازی که فقط از طریق صفحه نمایشگر رایانه قابل بررسی است ظهور می‏‌یابد.

مفهوم جامعه مجازی اولین بار در سال ۱۹۶۸ توسط دو دانشمند به نام‌های”لایدر” و”تیلور” مطرح شد که طی ۱۰ سال بعد، جامعیت یافت و اصطلاحا بعنوان معاشرت آنلاین مطرح شده است.

تعریف کلی که در زندگی روزمره از جامعه مجازی می‌شود، بر جامعه‌ای دلالت دارد که ارتباطات در آن چهره به چهره نیست و در واقع این تعریف در مقابل جامعه معمولی، که ارتباطات در آن رو در رو است، ارائه شده است. به بیان ساده تر جامعه مجازی جامعه‌ای است که ارتباطات در آن رو در رو نیست.

در اجتماعات مجازی افراد برای بحث و لطیفه، مشارکت و بحث‏های روشنفکری، انجام دادن معامله، مبادله دانش، حمایت‏های احساسی، برنامه‏ریزی، سخن‏چینی، عداوت، معاشقه، دوستی و قهربازی، تولید هنر خلاقانه و بسیاری از امور دیگر از صفحه نمایشگر استفاده می‌کنند.

محیط‌های اینترنتی را به دو دسته می‏توان تقسیم کرد: محیطهای تعاملی: در اینترنت، به محیط‌هایی می‏گوییم که در آن کاربران می‏توانند ارتباط دو طرفه برقرار نمایند، مثل چت و ایمیل.

 محیط‌های شبه تعاملی: به محیط‌هایی می‏گوییم که کاربر نمی‏تواند در آن محیط‌ها ارتباط دو طرفه برقرار کند، مثل انواع صفحات وب در اینترنت که جهت تأثیر این محیط‌ها بر ارزش‏های خانواده از تئوری‏های ارتباط جمعی استفاده می‏شود که البته ممکن است برای محیط‌های تعاملی نیز به کار رود.

اینترنت به دلیل استفاده‏های فراوانی که برای کاربران دارد در ابتدا کاربران را با یک سری ناشناختگی‏ها و کنجکاوی‏هایی روبه‏رو می‏کند و بدین دلیل با تناقضات زیادی روبه‏رو می‏شوند(به مانند تلفن که در دوره ظهور خود جامعه با چنین مسائلی روبه‏رو بوده) پس مهم‏ترین نکته در رویایی با اینترنت نظارت خانواده در استفاده از اینترنت و گذراندن این دوره برای نوجوانان است که در جامعه مجازی کم‌تر مورد تهدید قرار گیرند.

 وسایل الکترونیکی جدید در مجموع سبب رشد فردگرایی و انزوای اجتماعی اقشار استفاده‌کننده از آن خواهد شد.استفاده‌کنندگان این وسایل زمان‌های طولانی را با آنها می‌گذارنند و در گوشه‌ای با خیال‌پردازی و بازیگوشی و به دور از هر گونه سروصدا و مزاحمت در دنیای خود سیر خواهند کرد.

این وسایل نوع جدیدی از مناسبات اجتماعی را در ایران و در نزد اقشار استفاده‌کننده، به دنبال خواهد داشت که در مجموع منجر به افزایش کنش‌های فردی و ظهور انسان‌های منزوی، گوشه‌گیر و کم‌تحرک می‌شود.

این افراد بعدها از نظر ارتباطی با دیگر شهروندان مشکل پیدا خواهند کرد و جامعه را درگیر یک تضاد میان‌کنشی خواهد ساخت.

گرداب