جزییات طرح "انتقال خون اورژانسی" در بحران

به گزارش پایداری ملی، دکتر علی‌اکبر پورفتح‌الله درباره موضوع انتقال خون اورژانسی و اقداماتی که در راستای انتقال خون در مواقع بحران انجام شده است، گفت: در دنیا بعد از انفجاری که در مترو مادرید اتفاق افتاد و قربانیان حادثه به دلیل خونریزی شدید فوت کردند، این بحث مطرح شد که اگر خون و فرآورده‌های خونی در محل حوادثی که آسیب‌دیدگان آن دچار خونریزی وسیع شده‌اند، در دسترس باشند، می‌توان جان آسیب‌دیدگان را حفظ کرد.

تضمین جان آسیب‌دیدگان حوادث و بحران‌های وسیع با انتقال خون پیش‌بیمارستانی

وی با بیان اینکه چنین اقدامی می‌تواند در حوادثی چون انفجارهای تروریستی یا هر نوع حادثه دیگری جان بیماران را حفظ کند تا زمانیکه آنها را به مراکز درمانی برسانند، افزود: بر همین اساس ادبیات ورود انتقال خون در اورژانس پیش بیمارستانی مطرح شد. البته در اورژانس پیش‌بیمارستانی فقط باید از اهداکنندگان گروه خونی O استفاده کرد و در میان گروه O هم طبیعتا باید از گروه O منفی استفاده کرد تا بدون انجام آزمایش‌های سازگاری بتوان آن را برای آسیب‌دیدگان مصرف کرد و در این صورت امکان انتقال خون فراهم می‌شود.

پورفتح‌الله ادامه داد: البته  از آنجایی که تعداد اهداکنندگان O منفی در دنیا بسیار کم است و در برخی کشورها این گروه خونی حدود چهار تا پنج درصد اهداکنندگان خون را به خود اختصاص می‌دهد، عملا نمی‌توان حوادث را فقط با گروه خونی O منفی مدیریت کرد. بنابراین O مثبت را هم باید به برنامه اضافه ‌کنیم. البته گروه خونی O مثبت یک آنتی‌بادی ضد آنتی‌ژن D ایجاد می‌کند و ممکن است دریافت‌کننده این گروه خونی، در جراحی‌های بعدی‌شان دچار مشکل شوند.

مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه البته قطعا توصیه می‌شود در درجه اول و اگر سطح حادثه بزرگ نبود، آسیب‌دیدگان را با O منفی مدیریت کنیم و درصورتیکه سطح حادثه بیشتر بود از گروه خونی O مثبت استفاده کنیم، گفت: البته زنانی که در سنین بارداری هستند و امکان باروری آنها وجود دارد، به دلیل بیماری جنین و مادری که با ایجاد آنتی‌ژن D ایجاد می‌شود، حتما باید O منفی دریافت کنند، اما آقایان می‌توانند O مثبت را دریافت کنند.
دعوت از دارندگان گروه‌های خونی منفی در زلزله کرمانشاه

پورفتح‌الله با بیان اینکه در این راستا تفاهم‌نامه‌ای با سازمان اورژانس کشور منعقد شد و طرح پایلوت این موضوع هم در نوروز امسال در زنجان اجرا شد، افزود: امیدواریم بتوانیم این موضوع را ساماندهی کنیم تا بستر مناسبی از اهداکنندگان گروه خونی منفی داشته باشیم. در این راستا یکی از اقداماتی که باید انجام دهیم کاری است که بعد از وقوع بحران کرمانشاه انجام دادیم. در زلزله کرمانشاه با توجه به اینکه ذخیره خونی خوبی داشتیم، برای این حادثه نیاز به خون نداشتیم، اما از افراد دارای گروه‌های خونی منفی برای اهدای خون دعوت کردیم. بر این اساس سرمایه‌گذاری می‌کنیم تا این افراد را به اهداکننده مستمر تبدیل کنیم و میزان جمعیت اهداکننده خون را تغییر دهیم و امیدواریم بتوانیم این کار را در بخش‌های مختلف انجام دهیم.

بالگردهای مجهز به امکانات انتقال خون

وی درباره روند اجرای این طرح نیز اظهار کرد: روند کار به این صورت است که پیش از وقوع هر حادثه‌ای باید این گروه‌های خونی آماده و در اورژانس پیش‌بیمارستانی ذخیره ‌شده باشند؛ به طوریکه بالگرد یا آمبولانسی که به محل حادثه اعزام می‌شود، دارای این گروه‌های خونی باشد. البته در حال حاضر این کار را با بالگردهای اورژانس آغاز کردیم و می‌توان این گروه‌های خونی را در دسترس اتوبوس‌آمبولانس‌ها و کسانی که در خط مقدم حوادث با خونریزی‌های وسیع حضور دارند، قرار داد. البته هیچ ضرورتی ندارد که چنین سیستمی در تمام آمبولانس‌ها یا بالگردهای اورژانس وجود داشته باشد، بلکه برای بحران‌های وسیع برنامه‌ریزی انجام می‌شود و اگر حادثه‌ای از این نوع، رخ داد، ما بیمارستان، اورژانس و هلی‌کوپتر خاصی داریم و آن هلی‌کوپتر خاص مجهز به امکانات نگهداری خون و انتقال خون پیش‌بیمارستانی است و به محل اعزام می‌شوند.

۴ درصدیی‌هایی که جان می‌بخشند

پورفتح‌الله درباره میزان اهداکنندگان گروه‌های خونی منفی در کشور گفت: به طور گلوبال جمعیت اهداکنندگان منفی در کشور ما ۹ درصد است که این جمعیت بین گروه‌های خونی مختلف منفی تقسیم می‌شود، اما گروه خونی O منفی در کشور چهار درصد است.

مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه در زلزله کرمانشاه تلاش کردیم که این فرهنگسازی را انجام دهیم، افزود: بر این اساس یکی از راهکارهای فرهنگسازی این موضوع این است که از میان افراد گروه‌های خونی منفی تعداد اهداکننده بیشتری داشته باشیم. عملا در بسیاری از مواقع هم در گروه‌های خونی منفی دچار کمبود یا بحران می‌شویم. زیرا میزان ذخیره این گروه‌ها کم است و اگر همزمان دو تا سه عمل جراحی از یک گروه خونی منفی داشته باشیم، مانند AB منفی که حدود یک درصد اهداکنندگان را به خود اختصاص می‌دهد، به سرعت ذخیره‌هایمان کاهش می‌یابد. بنابراین در حال ساماندهی این موضوع هستیم. فعلا طرح پایلوت‌مان را در زنجان برگزار کردیم و به تدریج در سایر استان‌ها آن را پیش می‌بریم.