آسیب شناس اجتماعی و متخصص علوم رفتاری : سازمان پدافند غیر عامل باید در انجام آموزش های کاربردی و مانور های میدانی، در اداره ها، مدارس و سایر اماکن آمادگی مردم را افزایش دهد.ضمن آنکه اطلاع رسانی و آموزشی می تواند در کاستن از اضطراب و دلهره مردم، نقش مهمی دارد.
رسانه جمعی و در صدر آنان صدا و سیما با اطلاع رسانی دقیق همراه با آموزش های لازم باید به تلطیف فضا و آرام سازی افکار عمومی کنند.
ساعت ۲۱ و ۴۸ دقیقه ۲۱ آبان ماه، چندین زلزله در غرب ایران و بخش‌هایی از کشور عراق، رخ داد.
این زلزله،بیش از ۵ هزار کشته و ۹ هزار زخمی بر جا گذاشت. روستای «ثلاث باباجانی» و «سرپل ذهاب» بیشترین ویرانی، زخمی و کشته شده را داشت. پس از زلزله کرمانشاه، شهرها دیگر کشور نیز لرزید.
کشور در مدار زلزله
طبق اعلام مرکز لرزه‌نگاری کشوری در هفته های اخیر، کرمانشاه، کرمان، اردبیل، ایلام، بیرجند، گیلان، بوشهر نیز تکانه هایی با بزرگی 4 تا 5 ریشتر داشته اند.
خوشبختانه لرزه ها در شهر های مذکور، تلفات زیادی بر جای نگذاشت. آسیب دیدگان این تکانه ها اغلب بر اثر شوک، حمله قلبی و شکستگی اندام به هنگام فرار از منزل مسکونی دچار آسیب شده اند.
این نشان از این موضوع دارد، مردم از آموزش های لازم در هنگام زلزله بهره مند نیستند.
نقش آموزش در جان سالم بردن حوادث
در این ارتباط معاون سازمان مدیریت بحران نیز می گوید: ایران یکی از 10 کشوری است که حجم بالایی از مخاطرات طبیعی را تجربه کرده است، یا پتانسیل آن را دارد. اما اینکه مسئولان چقدر آماده هستند به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهمترین آن زیرساخت ها هستند که می توانند صدمات ناشی از زلزله را حتی تا 8 ریشتر به حداقل برسانند.
او ادامه می دهد: سالانه 200 هزار خانه مسکونی روستایی در حال مقاوم سازی است که یک میلیون و 600 هزار واحد روستایی تاکنون مقاوم سازی شده است.
سعیدی تاکید می کند: یکی از اقدامات اصلی در سازمان مدیریت بحران، آموزش است که سطوح مختلفی دارد و همه مسئولان مرتبط با بحران های طبیعی، آموزش های لازم را دریافت کرده اند.
او گفت: معمولا کسانی از حوادث جان سالم به در می برند آموزش دیده اند. البته آموزش مردم را هم در دستور کار داریم و محل اصلی این آموزش هم استان یزد انتخاب شده است.این آموزش قرار است در مدت 4 سال کل کشور را پوشش دهد.
تکانه های زمین در شهرستان ها و روستا ها موجب شده است تا مردم ترسی را در دل خود جای دهند. به گونه ای خیابان را امن تر از خانه های خود دانسته و شب را در فضای آزاد صبح می کنند.
بازار داغ شایعه زلزله
همچنین، شایعاتی نیز در شبکه های اجتماعی بازنشر می شود که هراس مردم را بیشتر می کند. یکی از این شایعه ها که در شبکه های اجتماعی باز نشر می شد، پیش بینی 10 زلزله در نقاط مختلف کشور بوده است.
همین شایعه موجب هراس مردم و تماس آنان با مرکز لرزه‌نگاری کشوری شده بود. مرکز لرزه‌نگاری کشوری نیز در واکنش به امر اعلام کرد: پیرو تماس‌های مکرر هموطنان از نقاط مختلف کشور درخصوص شایعه پیش‌بینی وقوع زلزله بین ۹ تا ۱۰ ریشتر در بازه ۵ تا ۱۰ آذرماه ۱۳۹۶ در ایران، به اطلاع می‌رسانیم چنین شایعاتی مبنای علمی نداشته و مرکز لرزه‌نگاری کشوری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران ضمن تکذیب آن، از عموم هموطنان تقاضا می‌نماید به اینگونه شایعات توجه نکرده و اخبار و اطلاعات مرتبط با زمین لرزه را از مبادی رسمی و علمی ذیربط کشور پیگیری کنند.
ضرورت برقراری امنیت روانی
در همین ارتباط، آسیب شناس اجتماعی و متخصص علوم رفتاری به خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان می گوید: حوادث طبیعی، معمولا ممکن است قابل پیش بینی نباشد. اما با آموزش اطلاع رسانی، می توان عوارض آن ها را به حداقل رساند.
وی ادامه می دهد: اولین قدم در این راه آگاهی آموزش و اطلاع رسانی، آموزش اصول و عوامل امداد و نجات، هنگام بروز حوادث طبیعی است. متاسفانه در چند هفته اخیر شاهد بروز زلزله در برخی از نقاط کشور بودیم که برخی از آنان، به لطف خداوند عوارض و صدمات ناچیزی داشت.
ابهری تصریح می کند: در این میان باید به وضعیت، امنیت روانی، توجه ویژه شود، حضور شبکه های اجتماعی و گسترش فضای مجازی در کنار محاسن و امتیازات اطلاع رسانی و ارتباطات عوارض منفی و آثار ناخوشایندی نیز دارد.
این متخصص علوم رفتاری بیان می کند: در همین روزهای اخیر شبکه های اجتماعی، با انتشار اخبار کذب، شروع به تضعیف اذهان عمومی مردم کردند. با ایجاد ترس و وحشت در میان هم وطنان آنان را وادار به خروج از خانه و اقامت در بیرون در هوای سرد زمستان کردند.
وی خاطر نشان می کند: از نگاه رفتار شناسی، شایعه سازان و عوامل نشر شایعه، ترس و بی اطلاعی مردم را بهترین بستر برای فعالیت های وحشت انگیز خود می یابند.
در این گونه موارد، رسانه جمعی و در صدر آنان صدا و سیما با اطلاع رسانی دقیق همراه با آموزش های لازم باید به تلطیف فضا و آرام سازی افکار عمومی کنند.
وی ادامه می دهد: مردم نباید به شایعات این گونه شبکه ها توجه کنند، برخی از افراد به دلیل کمبود توجه، مشکلات تربیتی و برخی دیگر به دلیل لذت از مردم آزاری و گروه سوم به طور هدفمند و همکاری با شبکه های اجتماعی به تضعیف امنیت جامعه می پردازند و در اینگونه موارد اقدام به شایعه پراکنی می کنند.
ابهری بیان می کند: بهترین روش، قبول نکردن شایعات و پیشگیری از گسترش آن است. شبکه های شایعه ساز در این گونه مواقع بهترین بستر برای دروغ پراکنی های خود پیدا می کنند.
وی اضافه می کند: سازمان پدافند غیر عامل باید در انجام آموزش های کاربردی و مانور های میدانی، در اداره ها، مدارس و سایر اماکن آمادگی مردم را افزایش دهد.ضمن آنکه اطلاع رسانی و آموزشی می تواند در کاستن از اضطراب و دلهره مردم، نقش مهمی دارد.
متخصص علوم رفتاری تاکید دارد؛ برخی از شایعه سازان با استناد به نقل قول از سازمان های متولی در این زمینه دروغ های خود را منتشر می کنند و برای باور پذیری آنان به نقل قول از موسسات دانشگاهی و علمی دست می زنند، چاره آن در یک تلفن و استعلام از آن سازمان ها است. بنابراین به استناد نقل قولی اینچنینی، نباید شایعه ها را پذیرفت.