به گفته نصرالله کمالیان رییس اسبق موسسه ژئو فیزیک دانشگاه تهران و استاد بازنشسته زمین شناسی به محضی که زمین لرزه ای اتفاق می افتد همه به جوش و خروش می افتند و گمانه زنی هایی از زلزله تهران اوج می گیرد ولی وقتی زمین آرام شد ما هم زلزله را فراموش می کنیم غافل از اینکه براساس مطالعات و باید همیشه آماده زمین لرزه‌های بزرگ باشیم.
رییس اسبق موسسه ژئو فیزیک دانشگاه تهران از احتمال وقوع زمین لرزه پایتخت و حدس و گمانهای مربوط به آن به زیست بوم گفت: میانگین متوسط زمین لرزه های در ایران، نشان دهنده خطر بزرگی در کشور است. زمین لرزه های بالای ۶ ریشتر حتما سالانه اتفاق می افتد و زمین لرزه های بالای ۵ ریشتر به طور میانگین ماهیانه و بالای ۴ ریشتر هر ماه چندین بار رخ می‌دهد.
خشکسال و ترسالی بر وقوع زلزله تاثیر گذارنیست
نصرالله کمالیان معتقد است: چون زمین لرزه منشا تکنونیکی ( حرکت صفحات سنگ کره زمین) دارد، رابطه ای بین زلزله و هواشناسی بسیار کم است چراکه این منشا آن در اعماق بیش از ۱۰ کیلومتر است و اینکه بگوییم زمین لرزه ها به دلیل تغییرات اقلیم شدت گرفته است صحیح نیست، و عواقب خشکسالی و ترسالی بر اعماق زمین و صفحات سنگی تاثیر چندانی ندارد.
وقوع زلزله در تهران جدی است
وقوع زلزله در تهران قطعی است اما آنچه خطرزمین لرزه در تهران را بحث برانگیز کرده است جمعیت ۱۲ میلیونی تهران است که محصور بین دو سیستم گسلش است که هر دو می توانند خطرناک باشند، گسل جنوب (بین بویین زهرا تا ورامین) که جنوب تهران را پر خطر کرده است. دستگاههای موجود نشان می دهد این گسل ساکت نیست علاوه بر آن تاریخ نشان داده این گسل توانسته شهرری را به طور کلی خراب کند .
گسل شمال تهران بی حرکت و خطرناک است
وی معتقد است: گسل شمال، گسل مهم دیگری است که در شمال از فیروزکوه تا طالقان و امام زاده داوود است، مهمترین خطر گسل شمال با مطالعه شخصی وی که در چند سال گذشته از ۱۴ لرزه سنجی که در ایستگاه برروی این گسل قرار داده شده ، حتی یک زمین لرزه در طی یک سال دریافت نشده است و این داده ها می تواند خطرناک باشد.
این کارشناس اظهار کرد: عدم دریافت زمین لرزه از این گسل به این معنا نیست که گسل فعال نیست، به احتمال زیاد این گسل قفل کرده است و خطر بیشتری دارد و این خطر علامت مشخصی دارد. این گسل جوان است، اینکه بگوییم فعال نیست حرف باطلی است وبا توجه به اثرات آن نمی توانیم بگوییم خاموش است.
این کارشناس تصریح کرد: سیستم های گسلی تهران هر کدام توانایی ایجاد زمین لرزه بالای۷ ریشتر را دارند و این توانایی و اگرچنانچه انرژی جمع شدشان به بالای ۷ ریشتر برسد می تواند خطرات بسیاری داشته باشد.
زلزله تهران، زلزله ایران است
این مسئله زمانی نگران کننده تر می شود که به یاد بافت کهنه تهران و ساختمانهای فرسوده آن بیافتیم.اگر چنانچه ساختمانها در اثر زمین لرزه ای تخریب شوند خسارات جانی و مالی ایجاد می کند.
زلزله تهران تبعات اجتماعی، روحی، روانی، اقتصادی کم نیست و مسائل خانواده و اقتصادی در پی خواهد داشت وروی بسیاری از مسائل کشور اثر می گذارد. همه اینها نشان دهنده اهمیت نگرش مهم به زمین لرزه تهران است.
زلزله تاریخی ری دوباره تکرار خواهد شد؟
نصرالله کمالیان می گوید در پیش بینی زلزله چیزی به نام دوره بازگشت وجود دارد در خصوص دوره بازگشت افراد مختلفی با روش های مختلف کار کرده اند. پیش بینی ها هرکدام حاصل از آمار است اما ما آمار کاملی نداریم و نمی توان گفت این پیش بینی ها دوره بازگشت ها صد در صد علمی است.
اینکه زلزله چه زمانی اتفاق می افتد هنوز با پیش نشان گر جوابگو علمی نیست.
روش هایی مثل جابه جایی زمین به وسیله GPS ، انتشار گاز رادون روش های ماهواره ای، روش تغییرات میدان مغناطیسی، تغییرات مقدار یون و جو که هر کدام به عنوان پیش نشان گرها استفاده می شود وجود دارد اما تا حال حاضر هیچ کدام پیش نشانگر قطعی شناخته نشده است.
دماوند دیگر فعال نخواهد شد
این زمین شناس معتقد است: اصطلاحی در زمین شناسی وجو دارد به نام برخورد دو پوسته بهم و فعالیت آتشفشان نتیجه برخورد دو پوسته است، اما پوسته دماوند که یکی از نگرانی های زلزله تهرن است دیگر فعال نیست و این برخورد دیگر موجب ایجاد آتشفشان فعال نخواهد داشت.در خصوص فعالیت آتشفشانها در دنیا خیلی مطالعه شده تاکنون علامتی برای حرکت مواد مذاب دماوند گزارش ی داده نشده است.
این استاد زمین شناسی یاآور شد آنچه گاهی شائبه فعالیت این آتشفشان را ایجاد می کند خروج ذرات آبی است که به دلیل حالت کله قندی کوه دماوند ازآن خارج می شود، وقتی هوا سرد می شود آتشفشان بخار می کند، همچنین چون در این کوه گوگرد زیادی وجود دارد در دوره گرما تبخیر می شود و حس می کنیم آتشفشان فعال شده است.
گسلهای دیگر تهران پتانسیل ایجاد زلزله را ندارند
نصرالله کمالیان گفت: گسل شمال و جنوب وقتی حرکت کنند گسل های فرعی ( انتقالی) هم تحت تاثیر آنها حرکت خواهند کرد اما خودشان ایجاد زلزله نمی کنند ولی پتانسیل جا به جایی دارند و به همین دلیل به انها گسل انتقالی می گویند. گسل هایی مثل گسل غرب شدت گسل شمال و جنوب را ندارند، حتی پتانسیل ایجاد زلزله ندارد.این گسلها زلزله زا نیستند بلکه تحت تاثیر گسل های اصلی هستند. اما آنچه گستره تخریب ها بیشتر می کند موج ایجاد شده روی گسل ها است، و این خطر موج زلزله موجب تخریب می شود.
مطالعات زلزله شناسی در کشورمان جدی گرفته نمی شود
رییس اسبق موسسه ژئو فیزیک دانشگاه تهران گفت : بسیاری از مناطق هنوز ناشناخته است و مطالعات زلزله خیزی در کشورمان جدی گرفته نمی شود.به عنوان مثال در ژاپن بیش از ۱۰۰ هزار ایستگاه لرزه نگاری وجود دارد ولی کشور ما با وسعت چندین برابری از ژاپن هنوز ۲۰۰ ایستگاه لرزه نگاری هم ندارد.
وی ادامه داد: همه دستگاههای لرزه نگاری ما از شرکت های اروپایی تهیه می شود در صورتیکه خودمان توانایی تولید آنرا داریم.در کشور آلمان هر ۵ سال زمین لرزه ای با قدرت ۵ ریشتر دارد اما این کشور برای کشور ما که هر ماه چندین زلزله ۵ ریشتری دارد دستگاه تولید می کند.