ورود عربستان به بحران رفراندوم اقلیم کردستان

عربستان سعودی به خط بحران بغداد با اقلیم کردستان بر سر همه پرسی ای که کردستان اصرار به برگزاری آن دارد، وارد شده است. ریاض گمان می کند از فضای بازی که در ماه های اخیر در روابطش با عراق به وجود آمده است، می تواند بهره برداری کند که در حقیقت گامی موثر در نقش دیپلماتیک عربستان در سطح منطقه ای محسوب می شود. ریاض امیدوار است در سایه شرایط سختی که برای اقلیم کردستان پیش آمده که حل مشکلش با بغداد را با چالش جدی مواجه کرده، بتواند موثر واقع شود و شرایط را برای کاهش تنش فراهم کند. اما آیا عربستان سعودی توان انجام چنین کاری را دارد؟

مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق روز یکشنبه گفت که عربستان آمادگی میانجی گری دارد و می تواند فضایی را برای گفت وگو میان بغداد و اربیل فراهم کند. این اظهار نظر بارزانی طی بیانیه ای بعد از دیدار او با ثامر السبهان، وزیر امور خلیج ]فارس[ عربستان سعودی بیان شد. به نوشته این بیانیه، سبهان اعلام آمادگی کرده است که کشورش وارد عمل شود تا فضایی را برای حل مشکلات موجود میان اقلیم با بغداد فراهم کند.

به اعتقاد ناظران عراقی این تحرکات دیپلماتیک عربستان سعودی بازتاب سیاست های عالی این کشور است که ریاض بعد از سفر عادل الجبیر، وزیر امور خارجه اش به بغداد در فوریه گذشته در پیش گرفته است. به اعتقاد ناظران عراقی ریاض تلاش می کند خلاء منطقه ای بزرگی که در رابطه با اقلیم کردستان به وجود آمده است را پر کند، و در مقابل تهران و آنکارا و حتی بغداد که تلویحا صحبت از راه حل نظامی در صورت اصرار مسعود بارزانی به برگزاری رفراندوم زده اند، رویکرد دیگری را اتخاذ کند.

دفتر حیدر العبادی، نخست وزیر عراق روز دوشنبه با صدور بیانیه ای اعلام کرد که نخست وزیر رسما خواستار تعلیق فرایند برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم شده و دادگاه عالی فدرال عراق نیز با این تقاضای وی موافقت کرده است. در بیانیه دادگاه عالی فدرال عراق آمده که «برگزاری همه پرسی برای جدایی اقلیم یا استانی از عراق غیرقانونی است.»

ریاض امیدوار است بتواند از روابط بسیار خوب خود با اربیل و روابط توسعه یافته ای که اخیرا با حیدر العبادی، نخست وزیر عراق به دست آمده استفاده کند و بحران به وجود آمده میان دو طرف را حل کند. ریاست اقلیم کردستان عراق با صدور بیانیه ای اعلام کرد که بارزانی به وزیر عربستانی «بر تداوم و گسترش روابط عمیق میان عربستان و اقلیم» تاکید کرده است. بارزانی در دیدار با سبهان تاکید کرد که «اقلیم درهای گفت و گو و مذاکره برای حل مشکلات موجود میان اربیل و بغداد را نبسته است.»

به اعتقاد منابع آگاه سیاسی عراقی با وجود جدل های علنی و عمیق در داخل عراق میان طرف های عراقی به ویژه با کردها، تلاش های عربستان این شانس بزرگ را دارد که بتواند مورد اجماع همه طرف ها قرار بگیرد.

تحلیلگران بر این اعتقادند ورود عربستان به مساله پیچیده روابط بغداد با اربیل این فرصت را به ریاض می دهد که بتواند مانور دیپلماتیکی را در یکی از  پیچیده ترین و بغرنج ترین پرونده های منطقه ای بدهد و با توجه به چوب تهدید جنگ که این روزها طرف های درگیر با پرونده اقلیم کردستان علیه بارزانی بر سر همه پرسی به کار برده اند او در آخر از مواضع خود کوتاه بیاید.

یک منبع آگاه در این باره گفت که عربستان سعودی طرحی را برای حل بحران همه پرسی اقلیم کردستان عراق تهیه کرده است و قصد دارد آن را در نشست مجمع عمومی سازمان ملل با طرف های مرتبط با این پرونده در میان بگذارد. این منبع جزئیات این طرح را فاش نکرد اما تاکید کرد که ریاض امید دارد که بتواند به کمک این طرح زیر چتر جامعه جهانی به بحران اقلیم با بغداد پایان دهد. به گفته این منبع که نامی از او به میان نیامده است، قطعا ریاض به دنبال ارائه مجانی این طرح نیست و مطمئنا از پیشبرد آن اهدافی را دنبال می کند.