شماره شانزدهم خبرنامه دیده‌بان
۲۸ آبان ۱۴۰۳ - ۱۳:۳۹
ارتش سعودی 4 فروند هواپیمای King Air 350 آمریکایی خریداری کرده که به سامانه های شناسایی، جمع آوری و جاسوسی سیگنال های الکترونیکی مجهز شده اند که خرید سری جدید، مربوط به ماههای گذشته است.
به گزارش پایداری ملی، استفاده از هواپیماهای غیر نظامی برای ماموریت های نظامی سابقه طولانی دارد و مواردی مثل استفاده از هواپیماهای مسافربری در نقش های سوخت رسان، ترابری و همچنین رادار هوابرد، سالهای مدید است که توسط ارتش های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. اگرچه طبق معمول، اتهامات برخی مسئولان آمریکایی درباره استفاده نیروهای مسلح ایران از هواپیماهای غیرنظامی، فاقد سند و مدارک است اما بد نیست که بدانید آمریکا بزرگترین کاربر این گونه هواپیماها محسوب می شود و تعداد بسیار بالایی از این هواپیماها با نقش های خاص را در نقاط مختلف دنیا مستقر کرده است.
به عنوان مثال RC-135S Cobra Ball یکی از معروف ترین جاسوس های آمریکایی است که حداقل 2 بار تا الان مسیر طولانی را طی کرده و به بحث رصد آزمایش های موشکی ایران پرداخته است. این هواپیما از جمله خاص ترین پرنده ها در ناوگان نیروی هوایی آمریکا حساب می شود که اگرچه از نظر شکلی، غیرنظامی به شمار می رود اما فعالیت و ماموریت هایی کاملا نظامی و جاسوسی را بر عهده گرفته است.
تنها 3 فروند از این هواپیماها ساخته شده است و ماموریت آنها رصد شلیک های موشک بالستیک است. البته نکته جالب ان است که در هر دو مورد نیز هواپیمای مورد نظر، توسط سامانه های پدافند هوایی ایران کشف شده و مورد شناسایی کامل قرار گرفت.
با توجه به اینگونه اقدامات امریکا، کشورهای دیگر نیز به سراغ این شیوه جاسوسی رفته و طی سالهای اخیر با پدیده نسبتا جدیدی در بازار سلاح دنیا رو به رو هستیم و آن هم توسعه هواپیماهای کاربری نظامی بر اساس هواپیماهای غیر نظامی کوچک است که متاسفانه کشورهای همسایه ایران نیز به بازار داغی برای این نوع پرنده ها در سالهای اخیر بدل شده اند و تلاش های زیادی در این راستا انجام داده و می دهند.
پرنده هایی سبک با ماموریت های خاص
این دسته از هواپیماها عمدتا بر پایه طرح های تجاری کوچک مثل سری فالکون ساخت فرانسه یا ساب 2000 از سوئد و کینگ ایر آمریکایی توسعه پیدا کرده اند. نقش های مختلفی برای این هواپیماها می توان تعریف کرد که از آن میان باید به تبدیل شدن به آواکس، گشت دریایی و یا جاسوسی و شنود سیگنالی اشاره کرد. در حال حاضر ارتش سعودی، پاکستان و امارات متحده عربی از جمله کشورهای همسایه ایران هستند که از این گونه پرنده ها در ناوگان هوایی خود بهره می برند و وارد رقابت جدید شده اند.
دیکتاتور بغدادی آغاز گر ماجرا در خاورمیانه
در منطقه خاورمیانه، صدام حسین یکی از اصلی ترین آغاز کنندگان استفاده از این نوع هواپیماها بود. البته این جلاد سرنگون شده، در همان مرحله نخست به سراغ یک نسخه مسلح از جت فالکن فرانسوی مجهز به موشک ضد کشتی اگزوست رفت که بنا بر برخی نقل قولهای منابع غربی در حمله به شناور یو اس اس استارک آمریکا نیز نقش اصلی را بر عهده داشت و باعث مرگ ده ها تفنگدار آمریکایی شد.
بر روی این هواپیما رادار کنترل آتش هواپیمای میراژ اف 1 نصب شده بود و توان حمل موشک معروف فرانسوی را داشت.
پاکستان؛ آواکس سوئدی و جنگال فرانسوی
در کشور پاکستان و نیروی هوایی این کشور با دو مدل هواپیمای خاص از این نوع رو به رو می شویم. یکی هواپیمای آواکس Saab 2000 AEW&C است که بر اساس سامانه راداری Erieye بر روی هواپیمای توربوپراپ منطقه ای مسافری ساب 2000 ساخت سوئد نصب شده است. این رادار از نوع آرایه فازی فعال بوده و در باند اس فعالیت می کند. برد این رادار در حدود 450 کیلومتر است. البته نیروی هوایی پاکستان دارای 4 فروند هواپیمای آواکس چینی مدل ZDK-03 نیز است که بر پایه هواپیمای ترابری نظامی Y-8 ساخته شده اند.
آواکس سوئدی نیروی هوایی پاکستان
اما یک دارایی با ارزش دیگر نیروی هوایی پاکستان سه فروند هواپیمای اخلالگر و جنگ الکترونیک بر اساس جت فرانسوی فالکن 20 است. بخشی از سامانه های جنگ الکترونیک این هواپیما در فرانسه و برخی نیز در پاکستان ساخته شده است. اطلاعات آنچنانی درباره این هواپیماها وجود ندارد ولی آنچه که از این 3 هواپیما که در اسکادران 24 نیروی هوایی پاکستان خدمت می کنند ،انتشار پیدا کرده نشانگر اهمیت فوق العاده آن برای ارتش این کشور است.
ارتش سعودی و ترکیب سوئدی و آمریکایی
نیروی هوایی سعودی یکی از دارندگان هواپیماهای پیش اخطار و شنود الکترونیکی آمریکایی در دنیا است. در لیست دارایی های این نیرو هواپیماهایی مثل E-3 و RE-3A دیده می شود که در نقش های هشدار زودهنگام هوابرد و شنود سینگنال های الکترونیکی به کار گرفته می شوند. این هواپیماهای بزرگ، بر پایه هواپیمای مسافربری بوئینگ 707 ساخته شده اند.
از معدود تصاویر آواکس ساخت سوئد در عربستان سعودی
اما در کنار این پرنده ها، سعودی ها به دو خرید کوچک اما مهم نیز اقدام کرده اند. یکی از این خریدها مربوط به دو فروند هواپیمای پیش اخطار سوئدی از مدل Saab 2000 AEW&C مشابه مدل در خدمت ارتش پاکستان است که در بالا توضیحاتی درباره آن ارائه شد. اما خرید جالب دیگر سعودی ها مربوط به 4 فروند هواپیمای توربوپراپ King Air 350 است که با سامانه های شناسایی ، جمع آوری و جاسوسی سیگنال های الکترونیکی مجهز شده است. عربستان این 4 فروند هواپیمای آمریکایی را در طی دو قرارداد مجزا خریداری کرده که خرید سری دوم، مربوط به ماههای گذشته است. اطلاعات خاصی درباره سامانه های نصب شده بر روی این هواپیما نیز وجود ندارد و اقدامات آن کاملا محرمانه محسوب می شود.
امارات متحده و استفاده از ترکیب کوچک سوئدی و انگلیسی
نیروی هوایی امارات متحده عربی چندین سال است که سرمایه گذاری زیادی را در بخش توسعه توان هوایی خود انجام داده و در جدیدترین اقدامات خود به خریدهای گسترده هوایی در بحث آواکس و جاسوسی الکترونیکی دست زده است. اماراتی ها پیش از این دو فروند Saab 340 AEW&C را به سوئد سفارش داده بودند که این هواپیما نیز از سامانه راداری Erieye بهره برده و بر روی هواپیمای مسافری توربوپراپ ساب 340 سوئدی نصب شده است. اخیرا اماراتی ها دو فروند دیگر از همین سامانه راداری هوابرد را نیز مجددا به ساب سوئد سفارش داده است.
البته این بار این سامانه بر روی یک جت تجاری کوچک یعنی Bombardier Global 6000 ساخت کانادا نصب خواهد شد.
آواکس نیروی هوایی امارات ساخت سوئد
اما کار اماراتی ها به همین جا نیز ختم نشده و آنها دو فروند هواپیمای دیگر مدل Bombardier Global 6000 را برای کاری خاص، این بار روانه انگلستان کرده است. بر اساس تصاویری که اخیرا منتشر شده یک شرکت انگلیسی به نام Marshall Group در حال ارتقاء این هواپیماها برای ایفای نقش جاسوسی، شنود و جمع آوری سیگنال های الکترونیکی است. البته برخی از گروههای فعال در حوزه هوانوردی با این شرکت انگلیسی تماس گرفته اند تا از جزییات برنامه ارتقاء امارات مطلع بشوند اما طبق پیش بینی ها، این شرکت حاضر به پاسخگویی در این خصوص نشده است.
اگرچه شناسایی و مقابله با این پرنده ها، برای سامانه ها و کارشناسان پدافندی کشورمان که توانسته اند پهپادهای کوچک و پنهانکار آمریکایی و صهیونیستی را شناسایی و شکار کنند، اقدام سختی نخواهد بود اما به نظر می رسد علاوه بر شکل گیری یک رقابت در اطراف کشورمان برای در اختیار داشت چنین پرنده های به ظاهر غیرنظامی اما جاسوس و اخلالگر، باید مراقب دستیابی آنها به اطلاعات مراکز و تحرکات مهم نیروهای مسلح و سایر بخش های حساس کشورمان، حتی از طریق پرواز در مرزهای هوایی کشورهای دارنده آن نیز بود چراکه قطعا یکی از اهداف مهم در اختیار داشتن چنین سامانه هایی، جاسوسی و کسب اطلاعات محرمانه از درون جمهوری اسلامی ایران است.
منبع: مشرق
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!
شماره پانزدهم خبرنامه دیده‌بان
۲۷ آبان ۱۴۰۳ - ۱۳:۵۶
شماره چهاردهم خبرنامه دیده‌بان
۱۹ آبان ۱۴۰۳ - ۱۱:۳۳
شماره سیزدهم خبرنامه دیده‌بان
۱۵ آبان ۱۴۰۳ - ۱۳:۲۰
شماره دوازدهم خبرنامه دیده‌بان
۲۰ شهريور ۱۴۰۳ - ۲۲:۴۹
شماره یازدهم خبرنامه دیده‌بان
۱۷ مرداد ۱۴۰۳ - ۱۲:۲۳
شماره دهم خبرنامه دیده‌بان
۰۱ مرداد ۱۴۰۳ - ۱۳:۵۶
شماره نهم خبرنامه دیده بان
۱۸ تير ۱۴۰۳ - ۱۸:۳۱
شماره هشتم خبرنامه دیده بان
۲۶ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۳:۵۷
شماره هفتم خبرنامه دیده بان
۱۳ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۰:۱۳
شماره ششم خبرنامه دیده‌بان
۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۶:۰۶
شماره پنجم خبرنامه دیده‌بان
۲۳ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۳۷
شماره چهارم خبرنامه دیده‌بان
۱۲ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۲:۳۳
شماره سوم خبرنامه دیده بان
۰۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۰۵
شماره دوم خبرنامه دیده بان
۰۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۳:۳۵
شماره اول خبرنامه دیده بان
۲۱ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۳:۴۲