بازخوانی ۲۰ سال هشدار پیرامون اقتصاد غیر نفتی

اگر نفت در اختیار غربی‌ها بود…

یک وقت خطاب به بعضى از سیاسیونى که در کشورهاى دیگر تولید کننده‌ی فعال نفت هستند، نکته و سؤالى مطرح کردم و گفتم: «ما امروز نفت داریم. کشورهاى حاشیه‌ی خلیج فارس، بعضى کشورهاى آفریقایى و بعضى کشورهاى آسیایى هم، نفت تولید می کنند. این نفت گران قیمت را به قیمت‌هاى ارزان و به بشکه‏ اى چندین برابر کم‌تر از قیمت حقیقى آن، از این‌ها می خرند. این کشورها هم چون به پولِ فروشِ نفت احتیاج دارند، بالاجبار آن را با قیمت پایین می ‏فروشند. آن‏گاه مستکبرین می روند و از این نفت، حداکثر استفاده را می کنند.» سؤالى که مطرح کردم این بود. گفتم: «حالا فرض کنید به جاى کشورهاى عربستان، ایران، اندونزى، امارات، کویت و غیره، نفت در اختیار آمریکا و انگلیس و ایتالیا و بعضى کشورهاى دیگر اروپایى بود و ما می خواستیم از آن‌ها نفت بخریم.

شما را به خدا، حاضر بودند حتى یک قطره نفت به ما بدهند؟! اگر شما می خواستید یک بشکه نفت از آن‌ها بگیرید، صد گونه شرط و شروط می گذاشتند و بعد هم به هر قیمتى که دلشان می خواست، آن را به شما می دادند! امروز همان نفت، یعنى همان مایع ذى‏قیمت را، با استفاده از خیانت بعضى از دولت‌هاى تولید کننده‌ی نفت، که دستشان در دست آن‌هاست، به کم‌ترین قیمت ممکن می خرند و در واقع غارت می کنند و می برند و از آن، همه اساس مدنیّت صنعتى کنونى را بر پا می دارند. روشنایی شان از نفت ماست؛ گرمایشان از نفت ماست؛ حرکتشان از نفت ماست؛ کارخانه و مصنوعاتشان هم از نفت ماست!»

بیانات مقام معظم رهبرى در صحن «آستان قدس رضوى»، ۱۳۷۳/۰۱/۰۱

قطع وابستگی به نفت؛

نفت ما که می گویم، منظور نفت کلّ این منطقه و دیگر مناطق نفت‏ خیز دنیاست. این منطقه بخش عمده‏ اى از نفت جهان را داراست. یعنى همان دولت‌هایى که دستشان با دزدان غارتگر بین‏ المللى یکى است، متأسفانه بخش عمده‏ اى از نفت را صاحب‌اند. امروز جنسِ به‌این ارزشمندى به‏ منزله‌ی ابزارى در دست مصرف‏ کنندگانى است که شدیداً به آن احتیاج دارند. آن‏ها چنین سیاستى را از ده‌ها سال پیش تا به امروز، طراحى و اجرا کرده‏ اند و متأسفانه همواره عده‏ اى از سیاستمداران خائن کشورهاى وابسته نیز، با آن‏ها همکارى می کنند. در چنین وضعیتى اگر ملت ایران- اعم از کارگر ایرانى، جوان ایرانى، تولید کننده‌ی ایرانى و معلم ایرانى- با همه تلاش و غیرت خود وارد عمل شود و این کشور را به گونه‏ اى بسازد که به خاطر صادرات و واردات و نیازهاى مصرفى، محتاج فروش‏ نفت خود، آن هم با این قیمتِ پایین نباشد، ببینید چه خدمت بزرگى به امروز و آینده‌ی این کشور خواهد بود!

بیانات مقام معظم رهبرى در دیدار کارگران و معلمان، در «روز کارگر» و «هفته‌ی معلم»، ۱۳۷۳/۰۲/۱۳

آرزویی که ممکن است به‌این زودی‌ها قابل تحقق نباشد

آرزوى واقعى من- که البته ممکن است به‌این زودی‌ها قابل تحقق نباشد- این است که ما درِ چاه‌هاى نفت را ببندیم و اقتصاد خود را براساس کالاها و محصولات غیرنفتى بنیاد نهیم. یعنى فرض کنیم این کشور، کالایى به نام نفت ندارد. البته ‌این کار ممکن است در این سال‌ها و به‌این زودی‌ها عملى نباشد. زیرا دشمنان ایران در دوران رژیم وابسته و فاسد پهلوى، بیش از حدّ تصور خراب‏کارى کرده‏ اند و چنان ملت و کشور ما را به نفت وابسته نموده‏ اند که نشود به‌این آسانى چنین کارى را کرد. اما روزى باید این کار بشود و آن روز، روزى است که ملت ایران بدون این که سرمایه‏ هاى خود را مفت و مجّانى به دست کسانى بدهد که با کمال خباثت از ثروت ملى کشورها استفاده می کنند، با تکیه بر امکانات ذاتى، روى پاى خودش بایستد.

بیانات مقام معظم رهبرى در دیدار کارگران و معلمان، در «روز کارگر» و «هفته‌ی معلم»، ۱۳۷۳/۱۳/۰۲

دولت چه روزی اعلام می کند در چاه های نفت را می بندم

البته دولت ما امروز حداکثر استفاده را از نفت می کند و باید هم بکند. اما باید کارى کند که بتواند روزى به دنیا اعلام نماید که از امروز تا شش ماه دیگر، تا یک سال یا چهل روز دیگر، می خواهیم درِ چاه‌هاى نفت را ببندم. می خواهم یک قطره نفت صادر نکنم. دولت باید بتواند تصمیم بگیرد. باید به نفت احتیاج نداشته باشد. ما ثروت،نابع طبیعى و تولیدات داخلى زیاد داریم. امکانات تولید ثروت در داخل کشور، خیلى زیاد است. روزى به خاطر جنگ، این کارها عملى نبود، ولى بحمدالله امروز عملى است. باید هم انجام گیرد و انجام دهند. دولت هم این کار را می کند، باید هم بکند. ما هم اخیراً اعلام و ابلاغ کرده‏ ایم که‌این کار شروع شود و مقدمات کار، در حال انجام است. ممکن است این طرح در مدت یک سال، دو سال، سه سال یا پنج سال نتیجه بدهد. اگر به فضل پروردگار، چنین شود، بسیارى از مشکلات این کشور کاهش پیدا خواهد کرد. البته به شرط این که همه‌ی ملت؛ همه‌ی کسانى که بازوى توانا، فکر و قلم فعال، زبان گویا و دل بیدار دارند، پشت در پشت، با همین وحدتى که امروز در میان این ملت است، تلاش کنند و نگذارند مردم تقسیم شوند.

بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در دیدار با مردم مشهد و زائران حضرت عل ابن موسی الرضا(علیه‌السلام)، در صحن حضرت امام خمینى، ۱۳۷۵/۰۱/۰۴

اقتصاد و ملت ایران باید از نفت جدا شود؛

البته من یک نگرانى مختصرى دارم- که مربوط به امروز هم نیست؛ سال‌هاست که‌این نگرانى را دارم- و آن این است که باید اقتصاد و ملت ایران از نفت جدا شود. این مسأله را اخیراً به دولت خدمت‌گزار ابلاغ کرده‏ ایم که برایش برنامه‏ ریزى کند و در حال برنامه‏ ریزى است و کارهایى هم انجام داده است. ما باید کارى کنیم که ملت و دولت ایران، وابسته به نفت خود نباشند. چون متاسفانه، امروز در دنیا نفت به سیاست‌هاى بین‏ المللى، کمپانی‌ها و غارتگران بزرگ و جهان‏ خواران و مستکبران وابسته است. در حقیقت، نفت در مشت آن‏ هاست. هرگاه بخواهند، قیمتش را پایین می آورند، تولید را کم یا زیاد می کنند، یکى را از دور خارج یا وارد دورْ می کنند! نفت مال ماست؛ اما سیاستش در دست دیگران است! چنین سرمایه‏ اى مایه‌ی دردسر است.

بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در دیدار با مردم مشهد و زائران حضرت عل ابن موسی الرضا(علیه‌السلام)، در صحن حضرت امام خمینى، ۱۳۷۵/۰۱/۰۴

نفت را مفت می‌فروشیم؛ آمادگی برای روزی که نفت تمام شود؛

من یک‏ وقت عرض می کردم که اگر یک روز نفت منطقه‌ی خاورمیانه تمام شود- که ممکن هم هست چنان روزى پیش آید- دولت‌ها باید به فکر باشند. این که ما این قدر روى اقتصاد بدون نفت تکیه می کنیم و اصرار داریم که هرچه ممکن است، درآمد کشور را از نفت به درآمدهاى دیگر ببریم، به همین خاطر است. امروز بعضى از کشورها- از جمله خود آمریکا- نفت خودشان را استخراج نمی کنند؛ نفت وارد می کنند، چون به‌این قیمتى که نفت را می خرند، یعنى در واقع مفت! نفت صادر کنندگان این منطقه، با استخراج هرچه بیش‌تر و فروختن هرچه بیش‌تر به‌این ثَمن بَخس، بعد از گذشت چند سال تمام می شود؛ ولى چاه‌هاى آن‏ها هنوز نفت خواهد داشت.

البته چاه‌هاى نفت آمریکا، به برکت وفور چاه‌هاى نفت ما نیست- چاه‌هاى متوسطى است- ولى به‏ هر حال نفت هست. آن روزى که آن‏ها نفت داشته باشند و کشورى مثل ما العیاذُ باللّه نفت نداشته باشد و بخواهد از آن‏ها نفت بخرد- که امیدوارم چنین روزى پیش نیاید- آن‏ها بابت هر شیشه نفتى که به ما بدهند، ده برابر قیمت یک بشکه نفت از ما پول خواهند گرفت! آن‏ها به ما نفت می دهند؟ کسانى که جلوی چشمشان، ملت‌ها از گرسنگى می میرند، ولى گندمشان را در دریا می ریزند و به ملت‌هاى گرسنه نمی دهند، براى این که قیمت گندم پایین نیاید، به کسى نفت خواهند داد؟!

بیانات رهبر انقلاب در خطبه‌هاى نماز جمعه‌ی‌تهران، ۱۳۷۵/۱۰/۲۸

نفت ابزار توسعه و قدرت سیاسی کشور باید باشد؛

نفت، ذخیره‌ی همیشگى این ملت است و می ماند. اولاً از آن براى ساخت زیربناهاى ماندگار و دیگر سرمایه‏ هاى اساسى کشور استفاده می شود. ثانیاً به وسیله‌ی قدرت نفت، ملت ایران می تواند در صحنه‌ی سیاست بین‏ المللى، ابراز قدرت کند. یک‏ وقت اعلام کند که من مى‏خواهم نفتم را شش ماه نفروشم! همه‌ی دنیا را تحت تأثیر قرار می دهد؛ همه‌ی سیاست‌ها را تحت تأثیر قرار می دهد. یا بگوید می خواهم این قدر کم کنم، یا این قدر زیاد کنم! این در طول زمان انجام می گیرد. پس از این طرف، ملت ایران ضرر می کند، از آن طرف هم مسؤولین کشور، همین پول نفت را به خاطر نیاز کشور می دهند و گندم وارد می کنند! بعد وقتى‏که ‌این گندم وارد می شود، وقتى‏که آرد می شود، نان می شود و پا به سفره‌ی من و شما می گذارد، آنجا ضایع می شود! امروز ما آن مقدارى که از ضایعات نان ضرر می بینیم از هیچ ضایعه‌ی مادی اى ضرر نمی بینیم! یعنى همین نان خشکى که از خانه‌ی من و شما خارج می شود که به نظر ما هم هیچ نمی آید معادل بخش عظیمى از قیمت گندم وارداتى ماست! این مطلب را دولتی ها، مسؤولین می گویند؛ امناى من و شما می گویند!

اقتصاد وابسته به نفت، میراث رژیم پهلوی؛

چند سال است که‌این مطلب را به مسؤولین گفته‏ ایم؛ مسؤولین هم چه در دولت قبل و چه در دولت فعلى جدّاً این قضیه را دنبال کردند و می کنند که شاید بتوانند؛ اما کار دشوار است. این خشت کجى است که در زمان رژیم پهلوى گذاشته شده است. آن جوانانى که نمی دانند رژیم گذشته با این کشور چه کرده است، بدانند یکى از ده‌ها کار خیانت‏ آمیزى که کردند، این است! اقتصاد این کشور را متّکى به نفت کردند که به آسانى هم نمی شود آن را تغییر داد و دگرگون کرد! این ملت اگر بتواند، باید با صادرات گوناگون، صادرات میوه، صادرات معادن گوناگونى که در این کشور هست، تولیدات صنعتى، کشاورزى و خدمات این کشور را اداره کند.

اقتصاد منهای نفت؛

بنده از چند سال قبل، دو، سه سال قبل شعار تکیه بر «اقتصاد منهاى نفت» را با مسؤولین کشور در میان گذاشتم؛ آن‏ها هم انصافاً استقبال کردند. البته کار آسانى نیست. این کار در طول یک سال و دو سال و پنج سال، انجام نمی گیرد؛ باید به مرور و به تدریج انجام گیرد که ما براى اداره‌ی امور کشور، براى کارهاى گوناگون کشور، براى واردات و خدمات کشور، براى آموزش و پرورش و بودجه‌ی جارى کشور، مجبور نباشیم نفت را که ذخیره‌ی ماست، بفروشیم و گندم، یا شیر خشک وارد کنیم! این غلط است.

ضربه‌ اقتصادی نفت به ایران؛

نفت، ثروت ملت ایران و ثروت دولت است که نماینده‌ی ملت است اما درآمد دولت تولید کننده‌ی نفت، کم‌تر از درآمد دولتى است که کمپانی‌هاى نفتى آن، نفت ما را می خرند و آن دولت از آن‏ها مالیات می گیرد! شما ببینید چه ظلم بزرگى در دنیا انجام می گیرد و اتفاق می افتد! یعنى تجار و کارخانه‏ داران فلان کشور صنعتى که نفت را از خلیج فارس می خرند و به آنجا می برند، دولت از آن‏ها مالیات می گیرد به خاطر نفتى که آن‏ها می خرند و وارد می کنند آن مالیاتى که او به‏ خاطر این نفت می گیرد، بیش‌تر از آن قیمتى است که دولت تولید کننده و صادر کننده‌ی نفت، به خاطر فروش نفت خودش می گیرد! آیا این ظلم نیست؟! این ظلمى است که کشورهاى صنعتى می کنند؛ اعمال نفوذى است که می کنند. این یک ضرر!

آمادگی برای کاهش درآمد نفتی؛

مسؤولین اقتصادى دولت، برنامه‌ی کشور را طورى تنظیم می کنند که هیچ‏گونه ضربه‏ اى بر مسایل اساسى کشور وارد نیاید. این کار را کرده‏ اند و می کنند؛ خیلى هم خوب است. قیمت نفت، در دوران جنگ از این هم کم‌تر بود، ولى به خوبى گذراندیم. در زمان ریاست جمهورى بنده، قیمت نفت که امروز هر بشکه‏ اى حدود ۱۲ دلار است از ۱۸ دلار به ۱۲ دلار رسیده است به ۸ دلار، به ۷٫۵ دلار رسید و گذراندیم! وقتى مسؤولین بر کار خودشان مسلط باشند و مردم را پشت سر خودشان داشته باشند، می توانند انجام دهند. ما آن روز، جنگ را هم داشتیم که خرج جنگ هم خرج خیلى عظیمى بود، پس این کافى نیست. در کنار این، مسأله‌ی صرفه‏ جویى مطرح است.

بیانات در اجتماع زائران و مجاوران بارگاه ملکوتی حضرت علی بن موسی الرضا(علیه‌السلام)، ۱۳۷۷/۰۱/۰۱

در چاه‌های نفت را ببندیم؛

من دو، سه سال قبل از این گفتم که آرزو می کنم یک روزى درِ چاه‌هاى نفتمان را ببندیم و به دنیا اعلام کنیم که می خواهیم یک مدت نفت نفروشیم. البته ‌این آرزوى دوردستى است؛ دسترسى به آن بسیار مشکل است و آسان هم نیست. خدا لعنت کسانى را که از اولِ پیدا شدن چاه‌هاى نفت در این کشور به خصوص آن وقتی که قیمت نفت مقدارى گران شد اساس و بناى کار را در این کشور بر روى درآمد نفت گذاشتند که بعد از انقلاب هم به‏ خاطر گرفتاری‌هاى متعدد، همان وضع کم‏ و بیش ادامه پیدا کرد. سال‌هاست که دولت‌هاى ما هم این دولت فعلى، هم دولت‌هاى قبلى درصدد بودند که وابستگى به نفت را کم کنند؛ تلاش‏هایى هم کردند، اما کارِ سختى است. فعلًا وضعیت این است که درآمد دولت کم است.

قیمت‌گذاری نفت به دست غربی‌ها است؛

ماده‌ی ارزشمندى که امروز دنیا جانش به آن بند است یعنى نفت، به ملت‌هاى خاصى متعلق است. عمدتاً در همین منطقه‌ی خود ما، مقدارى هم در جاهاى دیگر اما سرنوشت این ماده، قیمت‏ گذارى و مصرفش، دست دیگران است و صاحبان اصلى در آن کم‌ترین نقش را دارند! یک روز سیاست‌هاى آن‏ها به نحوى اقتضا می کند که قیمت را اندکى بالا ببرند، تا فلان دولت پول‏دار شود و برود جنس‌هاى آن‏ها را بخرد؛ لذا مقدارى قیمت را بالا می برند. یک‏وقت سیاست‌ها اقتضا می کند که چند کشور را دچار تنگناى اقتصادى کنند، پس قیمت نفت باید پایین بیاید؛ لذا قیمت نفت پایین می آید؛ از داخل «اوپک» هم به آن‏ها کمک می شود! دولت و ملت ما باید یک فکر اساسى براى این مشکل بکنند.

بیانات رهبر انقلاب در خطبه‌هاى نماز جمعه‌ی‌تهران، ۱۳۷۷/۱۰/۰۴

وابستگی به نفت،‌میراث رژیم پهلوی است؛

کیفیت بناى هندسه‌ی اقتصاد کشور، از دوران رژیم وابسته‌ی پهلوى، کیفیّت غلطى بوده که تغییر دادن آن تا امروز، کار دشوارى بوده است. به خصوص در دوران جنگ که فرصت سازندگى و تولید هم نبود، همان روش وابستگى به نفت، ادامه پیدا کرد؛ روز به روز تشدید شد، یا لااقل همان‏طور ادامه یافت. مسؤولین کشور، دولت خدمت‌گزار و علاقه‏ مندان به سرنوشت این کشور می توانند این روش را عوض کنند و ان‌شاء‌اللّه عوض خواهند کرد. این خواب خوشى است که کمپانی‌هاى نفتى و وابستگان به آن‏ها در دنیا دیده‏ اند که خیال می کنند این ملت، همیشه خودش را وابسته نگاه خواهد داشت! عزیزان من! البته ‌این تصمیم‌ها نیاز به فضاى برادرانه دارد.

سرنوشت نفت به دست بیگانگان است؛

من از سه، چهار سال پیش به‌این طرف، به خصوص تأکید کرده‏ ام تا آنجایى که می توانند، باید وابستگى اقتصادى کشور را به نفت، کم کنند. نفت، کالایى است که ما داریم. البته ارزشمند است و باید از این هم استفاده شود؛ منتها امروز سرنوشت این کالا به دست صاحبانش که ما باشیم نیست، به دست بیگانگان است! طبیعى است اقتصادى که بر پایه‌ی کالایى است که قیمت‏ گذارى آن در دست دیگران است، همین مشکلات را هم دارد؛ یک روز می شود بشکه‏ اى ۱۸ دلار و ۲۰ دلار، یک روز هم ناگهان به ۷٫۵ دلار و ۸ دلار تنزل می کند! ما احتیاجى نداریم به ‌این که ‌این کالا را این‏طور مصرف کنیم. ما می توانیم در داخل کشور، از منابع فراوان و عظیمى که وجود دارد، استفاده کنیم و دولت، امروز در فکر این مسایل است.

بیانات در اجتماع زائران و مجاوران بارگاه ملکوتی حضرت علی بن موسی الرضا(علیه‌السلام) ، ۱۳۷۸/۰۱/۰۱

استقلال اقتصادی با قطع وابستگی به نفت؛

ما امروز دنبال استقلال اقتصادى هستیم؛ دنبال رها شدن کشور از وابستگى به نفت هستیم. امروز می خواهیم در وضع اقتصادى کشور ترتیبى داده شود که پایین آمدن فلان مقدار از قیمت یک بشکه نفت، نتواند در کشور ما این همه تأثیر بگذارد. این کارها چگونه ممکن است؟ اگر ما بخواهیم خودمان را از نفت بی نیاز کنیم، غیراز این است که باید به محیط کار، به جامعه‌ی کارگرى، به مسأله‌ی کارگاه‌ها و به مسأله‌ی آموزش کارگران، اهتمام ویژه‏ اى بشود؟

بیانات مقام معظم رهبرى در دیدار جمع کثیرى از کارگران و معلّمان، به مناسبت «روز کارگر» و «هفته‌ی معلم»، ۱۳۷۸/۰۲/۱۵

آمادگی برای قطع نفت؛

این مسأله‌ی قطع یک ماهه‌ی نفت که ما گفتیم، یک مسأله‌ی اساسى است. با این مسأله نمی شود سطحى برخورد کرد. البته یک مسأله‌ی نمایشى هم نیست که دولتى تنها بایستد و بگوید من نفت خود را قطع می کنم؛ معلوم نیست چه طورى قطع می کند یا نمی کند. این یک مسأله‌ی جدّى و واقعى است و باید همه تصمیم بگیرند.

آمدند گفتند که قطع نفت به ضرر کشورهاى قطع کننده است؛ در حالى که‌این طور نیست؛ این خطاى در محاسبه است. قطع نفت به ضرر ملت‌ها نیست؛ به سود آن‌هاست. همین الان شما می بینید در نوسانات قیمت نفت، چند صباح قیمت به ۲۴ دلار، ۲۵ دلار می رسد؛ اما بعد از چند روز به ۱۵ دلار، ۱۶ دلار کاهش پیدا می کند. از بالا رفتن و پایین آمدن قیمت‌ها ملت‌ها این همه ضرر می بینند؛ چون اختیار در دست دیگران است. با قطع یک ماهه‌ی نفت، این قدرت تصمیم‏ گیرى در ملت‌هاى اسلامى آشکار خواهد شد.

بیانات در دیدار جمع کثیرى از کارگران و معلمان به مناسبت «روز کارگر» و «هفته‌ی معلم»، ۱۳۸۱/۰۲/۱۱

نفت را مفت می‌فروشیم؛

من یک وقت راجع به نفت گفتم، اگر این نفتى که دست کشورهاى این منطقه است، در دست اروپایی‌ها بود و بنا بود آن‌ها به شما مردم ایران و مردم سایر کشورهایى که امروز نفت تولید می کنند، بفروشند، براى هر استکانش جانِ شما را می گرفتند! حالا میلیون‌ها بشکه را به قیمت ثمن‏ بَخس می خرند و پولى که بابت آن می دهند، مثل ندادن است.

بیانات در دیدار مسؤولان و کارگزاران نظام، ۱۳۸۱/۰۸/۱۱

نفت سرمایه است؛

سرمایه را باید به سرمایه تبدیل کنیم. شما در باب مسایل اقتصاد کلان کشور مى‌گویید نفتِ استخراج شده، سرمایه‌ی‌ملى است و نباید آن را خرج خوراک روزمره بکنیم؛ باید به یک سرمایه‌ی ماندگار تبدیل کنیم.

دیدار با نمایندگان مجلس، ۱۳۸۳/۰۳/۲۷

نفت تمام می‌شود؛

یاوه‏ گوها و یاوه‏ باف‌ها بی‌خود سعى نکنند این‏ طور بپراکنند که چه لزومى دارد این کار و چرا دنبالش می کنند؛ نه، این نیاز ملت ایران است. امروز کشورهاى پیشرفته‌ی دنیا بیش‌ترین یا سهم مهمى از انرژى برق خودشان را از نیروگاه‌هاى هسته‏ اى تولید می کنند، نه از نفت که هم سرمایه‌ی دود زاست و هم تمام شدنى و هم قابل تبدیل به چیزهاى بسیار ارزشمندتر از سوخت. آن‌ها که می خواهند ملت‌هاى داراى نفت را از این موهبت محروم کنند، می گویند شما که نفت دارید، دیگر به انرژى هسته‏ اى چه نیازى دارید؟ مگر باید نفت را تمام کنیم، بعد دست به طرف شما حتماً دراز کنیم! سرنوشت ملت‌ها نیاز به شماست؟ آن‌ها می گویند نفت را مصرف کنید، بعد دستتان که خالى شد، محتاج ما شوید؛ بیایید درِ خانه ما.

بیانات در دیدار هیأت علمى و کارشناسان جهاد دانشگاهى، ۱۳۸۳/۰۴/۰۱

نفت تحت تأثیر قدرت‌های جهانی است؛

این‌ها می خواهند انرژى کشور همیشه وابسته به نفت باشد که نفت هم تحت‏ تأثیر سیاست‌هاى قدرت‌هاى جهانى است. می خواهند ملت‌ها را با ریسمان‏ هاى نامرئى همیشه در مشت خودشان نگه‏ دارند؛ ملت ایران این را قبول نمی کند.

بیانات‌ در دیدار مردم پاکدشت در سالروز عید سعید غدیر، ۱۳۸۳/۱۱/۱۰

اروپایی ها اگر نفت داشتند ارزان نمی فروختند؛

من چند سال پیش در یکى از سخنرانی‌هاى اول سال در مشهد گفتم اگر نفتى که امروز تولید کشور ما و منطقه‌ی خاورمیانه است، اروپایى‌ها و غربى‌ها مى‌داشتند و بنا بود ما از آن‌ها نفت بخریم، هر بشکه‌ی نفت را از قیمتى که امروز از این منطقه مى‌خرند، گران‌تر مى‌فروختند و حاضر نبودند به ما نفت بدهند. آن‌ها از هر چیزى که ملت‌هاى این منطقه را مستغنى و مستقل کند و آن‌ها را روى پاى خودشان نگه دارد، نگرانند.

بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، ۱۳۸۴/۰۱/۰۱

نفت باید برای نسل‌های بعدی بماند؛

براى ما مسأله‌ی هسته‏ اى، مسأله‌ی علمى و اقتصادى است. در مسأله‌ی هسته‏ اى، راهى را که تا الان آمده‏ ایم و بحمداللَّه به طور کامل هم موفق بوده‏ ایم، اگر بتوانیم در آن پیش برویم و به آخر برسانیم، این یک پیشرفت علمى براى کشور است. جوانان ایرانى در این میدان، مهارت و استعداد و توانایى علمىِ خودشان را ثابت کرده‏ اند؛ این از لحاظ علمى خیلى براى ما باارزش است. از لحاظ اقتصادى هم مقرون به صرفه است. آن‌ها می گویند شما از همین نفت و سوخت‌هاى فسیلى – یعنى منابع تجدید ناپذیر و تمام شدنى – استفاده کنید.

این مثل این است که شما بخواهید در باغچه‌ی خودتان سبزى بکارید یا میوه تولید کنید و بفروشید و زندگی تان را از آن اداره کنید؛ کسى بگوید نه آقا، شما برو اشیایى که در خانه‏ ات هست – آن یادگارهاى قدیمى، آن نگین تاریخى، آن فرش زیر پایت – بفروش و بخور. ما می خواهیم منابع تجدید ناپذیرمان براى نسل‌هاى دیگر بماند. این‏طور نباشد که ۲۰ سال دیگر، ۲۵ سال دیگر، این کشور نفت نداشته باشد؛ مجبور باشیم نفت خود را از آمریکا یا از عوامل آمریکا بخریم. ما می خواهیم جایگزین نفت داشته باشیم و آن، انرژى هسته‏ اى است. آن‌ها می گویند نه، نداشته باشید؛ همان نفتتان را مصرف کنید تا تمام شود.

بیانات در خطبه‌هاى نماز جمعه‌ی‌تهران، ۱۳۸۴/۰۵/۲۸

اروپا و آمریکا می خواهند که کشورهای دیگر به آنها محتاج باشند

من یک وقتى در همین مشهد در حضور جمعیت عظیم مردم گفتم، اگر این نفتى که امروز در اختیار ماست، در اختیار اروپا و آمریکا بود، ما براى هر بشکه‌اش باید در مقابل آن‌ها سجده مى‌کردیم تا یک بشکه‌ی نفت به ما بدهند؛ مگر مى‌دادند؟! این‌ها مى‌خواهند ۱۵ سال، ۲۰ سال آینده‌ی ملت ایران براى نیاز صنعتى و کشاورزى خود و براى جریان حیات در کشور خود، محتاج آن‌ها باشد؛ برود درِ خانه‌ی‌آن‌ها؛ اهمیت انرژى هسته‌اى این است.

نفت یک روز تمام می‌شود؛

نفت یک منبع تمام شدنى و تجدید ناپذیر است. نفت تا ابد که باقى نمى‌ماند؛ اگر این‌طور که امروز مصرف مى‌شود، مصرف شود، تا ۲۰ سال، ۲۵ سال دیگر نفت ملت ایران تمام خواهد شد. دنیا به جاى نفت به سراغ انرژى‌هاى جایگزین رفته است که از همه مهم‌تر و قابل اطمینان‌تر، انرژى هسته‌اى است. اگر کشور ما ۲۰ سال دیگر انرژى هسته‌اى نداشته باشد، براى راه‌اندازى یک کارخانه، دستش به سمت کسانى دراز است که پیشرفت ملت ایران را به هیچ قیمتى نمى‌پسندند. آبرو و عزت ملت را مى‌گیرند تا یک مختصرى از آنچه که در اختیار دارند، به‌این ملت بدهند.

بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، ۱۳۸۵/۰۱/۰۱

نفت را هدر می‌دهیم؛

شما ببینید نفت چه قدر در سرنوشت یک کشور اثر دارد. کشف کردن نفت و استخراج کردن نفت یعنى یک ذخیره‌اى را از زیر زمین درآوردن و در واقع به یک معنا هدر دادن؛ این بلایى که ما امروز داریم سر نفت در مى‌آوریم، هدر دادن نفت است؛ والا استفاده‌ی‌بهینه از این ماده ممکن است هزار برابر ارزش مادى و معنوى‌اش بیش‌تر از آن چیزى باشد که امروز ما داریم خرج مى‌کنیم.

بیانات در دیدار مسؤولان سازمان انرژی اتمی و کارشناسان هسته‌ای،‌۱۳۸۵/۰۳/۲۵

سوخت، بدترین استفاده از نفت است؛

من ۱۰، ۱۲ سال پیش به مسؤولان آن روز گفتم، آن روزى انسان در قضیه‌نفت احساس رضایت مى‌کند که کشور قادر باشد با اختیار خودش اعلام کند که من مصلحت مى‌دانم امروز تولیدم را فلان قدر کم کنم؛ امروز سر فلان تعداد چاه کشور را طبق مصلحت کشور مى‌خواهم ببندم؛ امروز مى‌خواهم صادرات نفتم را این قدر کم کنم و نفت را در کارهاى غیرسوخت مصرف کنم – سوخت، بدترین استفاده‌از نفت است و دنیا الى‌ماشاءاللَّه استفاده‌هاى بهتر از سوخت نفت را کشف مى‌کند و پیش مى‌رود – آن روز ما مى‌توانیم خوشحال باشیم و به نفت خشنود باشیم.

بیانات در دیدار مسؤولان و کارگزاران نظام جمهورى اسلامى، ۱۳۸۵/۰۳/۲۹

نفت را ضایع می‌کنیم؛

از نفت هم باید استفاده‌ی‌بهینه کنیم. کارشناس‌ها مى‌گویند – من خودم وارد نیستم؛ آمار و ارقام از کارشناس‌هاست – این ۵۰، ۶۰ میلیاردى که ما از طریق فروش نفت به دست مى‌آوریم، با ۹۰۰ میلیارد دلار صادرات و معامله و تجارت به دست مى‌آید؛ این خیلى مهم است. ما این درآمد را که از طریق نفت به دست مى‌آوریم، صرف مسایل روزمره‌ی‌زندگى مى‌کنیم؛ این، معنى ندارد؛ بایست این‌ها با محاسبه‌ی‌صحیح انجام بگیرد. ما این نفت را ضایع مى‌کنیم؛ البته ‌این، کارِ امروز و دیروز نیست؛ ده‌ها سال است که بناى اقتصاد و پیشرفت کشور روى این روش گذاشته شده است و یک شبه هم نمى‌شود آن را عوض کرد.

بیانات در دیدار مسؤولان و کارگزاران نظام جمهورى اسلامى، ۱۳۸۵/۰۳/۲۹

با هزار تحمیل هر بطرى‌ نفت را گران‌تر از بشکه آن به ما مى‌فروختند

آن کسانى که توانسته‌اند انرژى هسته‌اى را به دست بیاورند، در آینده‌ی نه ‌چندان دورى خواهند توانست سرنوشتِ انرژى دنیا را در دست داشته باشند. حالا آن‌ها نفت را ندارند، ولى اگر همین نفت – فعلاً انرژى کنونى ما نفت و گاز است – که در اختیار کشور ما و کشورهاى این منطقه‌ی خلیج فارس هست، در دست دیگران بود و بنا بود آن‌ها به ما بدهند، من بارها گفته‌ام که نه بشکه‌اى، هر بطرى‌اش را گران‌تر از قیمتى که ما امروز به آن‌ها یک بشکه را مى‌فروشیم، به ما مى‌فروختند؛ با هزار تحمیل. آن‌ها مى‌خواهند فردا که نفتى وجود نداشت در دنیا – نفت که تا ابد نمى‌ماند، تمام مى‌شود – اختیار انرژى در دست آ‌ن‌ها باشد. ملت‌هایى که مى‌توانند خودشان تولیدِ انرژى کنند، نکنند؛ این را مى‌خواهند، دنبال این هستند.

بیانات در دیدار مردم آذربایجان شرقی، ۱۳۸۵/۱۱/۲۸

نهی وابستگی به نفت؛

امروز نفت را برداریم مصرف کنیم؛ یک روزى این نفت تمام خواهد شد. آن روز ملت ایران براى برق خود، براى کارخانه‌ی‌خود، براى گرماى خود، براى روشنایى خود، براى حرکت زندگى خود، دست نیاز دراز کند به سوى کشورهاى دیگر تا به او انرژى بدهند؟ این براى مسؤولینِ امروز کشور جایز است؟ عده‌اى حرف دشمن را تکرار مى‌کنند. همان‌هایى که ملى شدن نفت را که به وسیله‌ی دکتر مصدق و مرحوم آیت الله کاشانى انجام گرفت، امروز تمجید مى‌کنند – که آن کار، نسبت به‌این کار کوچک بود؛ این از او بزرگ‌تر است – همان‌ها امروز نسبت به انرژى هسته‌اى همان حرفى را مى‌زنند که مخالفین مصدق و کاشانى آن روز مى‌گفتند. این‌ها قابل قبول نیست. ما در این راه پیش رفتیم، با ابتکار خودمان پیش رفتیم.

بیانات‌ مقام معظم رهبری در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوى،‌ ۱۳۸۶/۰۱/۰۱

به فکر روزی باشیم که نفت تمام شود؛

ما امروز داریم فکر روزى را می‌کنیم که کشور ما نفت نداشته باشد؛ انرژى، انرژىِ بدون نفت. کشورى که نفت ندارد، شاید در منابع دنیا هم نفت باقى نماند. دنیا دارد فکر انرژى آن روز را می‌کند. ما هم با این دردسرهایى که ملاحظه می‌کنید، ایستاده‌ایم براى این که آن آینده را، امروز تأمین کنیم. اگر نکنیم، آن روزى که نفت تمام می‌شود، ما نیستیم، اما اثر سوء این عمل ما آن روز خواهد بود. ما مسؤول خواهیم بود.

‌بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعى از اساتید، فضلا، مبلغان و پژوهشگران حوزه‌هاى علمیه‌ی کشور، ۱۳۸۶/۰۹/۰۸

نفت، استقلال اقتصادی نمی‌آورد؛

استقلال یک کشور، وابسته به کار است. هیچ کشورى و هیچ ملتى با بیکارى و تن‌پرورى و بى‌اعتنایى به کار به جایى نخواهد رسید. ممکن است از یک بخش الهى یا غیر الهى – مثل نفتى، چیزى – درآمدى داشته باشند، زندگى را به حسب ظاهر خوش بگذرانند، محصولات خارجى بیاید فضاى زندگى آن‌ها را پر کند؛ اما استقلال نخواهند داشت. عزت یک ملتى که داراى استقلال است، جز به وسیله‌ی کار به دست نخواهد آمد.

بیانات مقام معظم رهبری در دیدار کارگران و کارآفرینان، ۱۳۸۷/۰۲/۰۴

ارزش آینده‌ی نفت، بیش از ارزش فعلی آن است؛

ما امروز نفت را می‌سوزانیم؛ ممکن است در آینده، بهره‌مندى‌هایى از نفت براى بشر به دست بیاید و به قدرى ارزشمند بشود که هیچ عاقلى حاضر نباشد یک قطره‌نفت را بسوزاند؛ به جاى آن از انرژی‌هاى دیگر استفاده کنند. شما ببینید، امروز از زباله‌ی‌شما بازیافتِ مواد باارزش می‌کنند. خب، زباله، زباله است؛ این یک مثال خیلى کوچک است. خیلى از چیزها هست که ممکن است از آن‌ها استفاده بشود؛ به چه وسیله می‌شود آن‌ها را فهمید؟ به چه وسیله می‌شود به راه‌هاى دَه توى طبیعت پى برد و راه برد و از آن‌ها استفاده کرد؟ به وسیله‌علم.

با مصرف نفت، گنجینه‌مان را تخلیه می‌کنیم؛

آن روزى که ما بتوانیم درآمد کشور را از راه دانش‌مان به‌ دست بیاوریم و درِ چاه‌هاى نفت را پلمپ کنیم، آن روز براى ما روز خوبى است. امروز ما داریم از ذخایرمان می‌خوریم. بیش‌تر بودجه‌ی کشور از نفت است. نفت ذخیره‌ی ماست. گنجینه‏مان را داریم تخلیه می‌کنیم؛ از روى ناچارى. باید روزى برسد که‌این ملت بتواند از دانش خود ثروت تولید کند. آن وقت خودِ آن ثروت به پیشرفت دانش کمک خواهد کرد … دائماً هم‏ افزایی به ‌وجود مى‏آید. البته جهت‌گیری‌ها، باید جهت‌گیری‌هاى درست و معنوى و الهى باشد.

بیانات مقام معظم رهبری در دیدار نخبگان جوان دانشگاهى، ۱۳۸۷/۰۶/۰۵

نفت روزی تمام خواهد شد؛

در قضیه‌ی‌هسته‌اى آنچه که‌ ایران به دنبال آن است، دانش مورد نیاز است؛ دانشى که اگر امروز ملت ایران آن را دنبال نکند، فردا دیر خواهد بود؛ فردایى که نفتى به کار نباشد و همه‌ی‌چرخ‌هاى اقتصادى دنیا بر اساس نیروى هسته‌اى حرکت کند و ملت ایران دستش خالى باشد؛ بنشیند منتظر که دیگران به او کمک کنند؛ آن‌ها این را می‌خواهند. مسأله‌ی‌ هسته‌اى ما این است؛ من بارها گفته‌ام.

ما امروز براى دانش هسته‌اى که براى ما مهم است، کار می‌کنیم که ۲۰ سال دیگر، ۳۰ سال دیگر، فرزندان ما، جوانان ما، نسل آینده، ملت بزرگ ایران، آن روز دستش به طرف غربی‌ها دراز نباشد. غربی‌ها امروز که نفت مال ماست، از زمین ما نفت استخراج می‌شود و به آن‌ها داده می‌شود، دارند براى همین نفت به ما زور می‌گویند! – امروز این نفتى که از چاه‌هاى این منطقه بیرون مى‌آید، سودش براى دولت‌هاى غربى از سودش براى کشورهاى نفت‌خیز بیش‌تر است! – امروزى که نفت مال ماست، در اختیار ماست، دست ماست، زورگویى می‌کنند، فردا که ما بخواهیم انرژى هسته‌اى را از خود آن‌ها بگیریم، شما ببینید چه بر سر ملت‌ها مى‌آید. نظام جمهورى اسلامى فکرِ آن روز را می‌کند. لذا امروز اصرار می‌کند که ما بایستى این علم را، این فن‌آورى را، این دانایى را، این تمکّن را براى خودمان کسب کنیم. آن وقت جنجال راه مى‌اندازند در دنیا که چرا می‌خواهید شما این را کسب کنید؟ و تهمت می‌زنند، افکار عمومى را گمراه می‌کنند که ‌این‌ها دنبال بمب اتم‌اند، این‌ها فلان‌اند.

بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مردم به مناسبت عید غدیر، ۱۳۸۸/۰۹/۱۵

لزوم رشد صادرات غیرنفتی برای کاهش وابستگی به نفت؛

من سال‌ها پیش این را گفتم که یکى از آرزوهاى من این است که یک روزى ما بتوانیم کشور را جورى اداره کنیم که حتى اگر لازم بود، یک قطره نفت هم صادر نکنیم و کشور اداره شود. این چیزى است که تا امروز پیش نیامده است. البته کار آسانى هم نیست، کار بسیار مشکلى است. افزایش صادرات غیرنفتى موجب می‌شود که ما به‌این هدف نزدیک شویم؛ و این کار دارد انجام می‌گیرد. سال ۸۹ گام بلندى در این راه برداشته شد.

استفاده از درآمد نفتی در بودجه، روش غلطی است؛

از جمله‌کارهایى که باز همت مضاعف را در زمینه‌ی‌اقتصاد نشان می‌داد، افزایش صادرات غیرنفتى است. بودجه‌ی‌کشور ما متأسفانه از ده‌ها سال پیش به‌این طرف، وابسته‌به نفت است. این روش را همه‌ی‌اقتصاددان‌هاى دلسوز رد می‌کنند؛ این روش در کشور ما عادت شده است. نفت را استخراج کنند، بفروشند، از پول آن کشور را اداره کنند؛ این شیوه‌ی‌غلطى است.

بیانات مقام معظم رهبری در حرم مطهر رضوی در آغاز سال ۹۰

امکان قطع صادرات نفت در شرایط ضروری؛

من چند سال قبل از این گفتم – البته آن وقت مسؤولین دولتى از این حرف هیچ استقبال نکردند – ما باید به جایى برسیم که اگر یک روزى به خاطر قضایاى سیاسى، اقتضائات سیاسى، یا اقتضائات اقتصادى در دنیا، اراده کردیم که صادرات خودمان را مثلاً براى مدت پانزده روز یا یک ماه متوقف کنیم، بتوانیم. شما ببینید این کار چه قدرت عظیمى را براى یک کشور تولید کننده‌نفت به وجود مى‌آورد که یک وقت اگر اراده کرد، بگوید آقا من از امروز تا بیست روز نفت صادر نمی‌کنم. ببینید چه حادثه‌اى در دنیا به وجود مى‌آید. امروز ما نمی‌توانیم این کار را بکنیم، چون به‌این درآمد احتیاج داریم. اگر یک روزى اقتصاد کشور از درآمد نفت و صادرات نفت بریده شود، این توان را ملت ایران و نظام اسلامى در ایران به دست خواهد آورد؛ که تأثیرگذارى‌اش در دنیا فوق‌العاده است. ما باید به ‌اینجا برسیم. خب، این حمایت می‌خواهد؛ باید از صادرات حمایت بشود.

وابستگی به نفت، بلیه اقتصادی ما است؛

ما باید به ‌اینجا برسیم و بتوانیم خودمان را از درآمد نفت واقعاً بى‌نیاز کنیم. یکى از بزرگ‌ترین بلیات اقتصاد ما و نه فقط اقتصاد ما، بلکه بلیات عمومى کشور، وابستگى ما به درآمد نفت است.

بیانات مقام معظم رهبری در دیدار فعالان بخش‌هاى اقتصادى‌کشور، ۱۳۹۰/۰۵/۲۶

استقلال در سیاست‌های نفتی؛

کشورهایی که نفتشان را براساس نیاز و سیاست‌گذاری کمپانی‌های غربی می‌فروشند و تلاشی برای دست‌یابی به دانش پیشرفته و صنعت بومی انجام نمی‌دهند شاید جیب حاکمانشان پرشود اما سودی حقیقی به دست نمی‌آورند چرا که روزی که نفتشان تمام شود، فقط یک کشور بایر و غیرآباد هستند … لازم است به گونه‌ای عمل کنیم که در هر موقعیت، هرگونه تصمیم‌گیری درباره‌ی میزان تولید و فروش نفت، به دست خودمان و براساس منافع خودمان انجام شود که البته در این مسیر تا حد زیادی پیش رفته‌ایم و انشاءالله این هدف در آینده، به طور کامل محقق خواهد شد و جمهوری اسلامی در این زمینه نیز به الگویی برای دیگر کشورها مبدل خواهد شد.

بازدید رهبر انقلاب از نمایشگاه توانمندی‌های صنعت نفت و گاز کشور، ۱۳۹۰/۱۲/۲۲

قطع وابستگی بودجه به نفت؛

براساس برنامه‌ی توسعه، نفت باید از منبع درآمد و محل تأمین بودجه‌ی کشور خارج و به منبعی برای پیشرفت و اقتدار اقتصادی ایران تبدیل شود و مسؤولان باید این سیاست صحیح و مدبرانه‌ی نظام را، با قوت ادامه دهند … خرج کردن درآمدهای نفتی برای کارهای روزمره‌ی کشور، غیر عاقلانه و ضرری حقیقی است … باید درآمدهای نفتی را به عنوان ذخایر و میراث کشور و ملت، به سرمایه‌ای ماندگار تبدیل کنیم که در این صورت منابع و ذخایر نفتی، واقعاً به نقطه‌ی قوت کشور تبدیل خواهد شد.

جهان نیوز