نگرانی حکام خلیج فارس از تهران و پناه بردن آن ها به ترامپ کاملا واقعی است؛ اما رویکردهای ترامپ و نتانیاهو به حدی افراطی است که نمی توان احتمال جدی داد در عرصه رسمی ائتلافی از تل آویو تا کشورهای عربی خلیج فارس علیه تهران شکل بگیرد.
این روزها روزنامه های اروپایی و
آمریکایی با نگرانی در حال پیگیری، رصد و تحلیل رفتارهای خاورمیانه ای
دونالد ترامپ رئیس جمهور جدید ایالات متحده آمریکا هستند! در این میان یکی
از اصلی ترین نگرانی ها، تشکیل «ائتلاف عربی - اسرائیلی» است که نخ تسبیح و
عامل هموندی آن «افراطی گری» است.
هفته‌ای نیست که
روزنامه‌ها و مجلات معتبر غربی و آمریکایی با نگرانی در مورد ائتلاف عربی
اسرائیلی ننویسند. ائتلافی که در ظاهر علیه تهران است؛ اما با توجه به موضع
رادیکال و تند آن علیه برجام، بی تردید می تواند امنیت کل جهان و به خصوص
خاورمیانه راتهدید کند. در این میان کشورهای غربی که امیدوارند برجام
بتواند فتح باب دوباره ای برای ورود آن ها به بازار ایران باشد، نسبت به
رسانه های شرقی نگرانی بیش تری دارند؛ اما مه آن ها اتفاق نظر دارند که
تشکیل این ائتلاف، ریسک امنیت و سرمایه گذاری را در خاورمیانه به ترتیب
کاهش و افزایش خواهد داد! در همین زمینه پایگاه خبری تحلیلی فردا، گزیده ای
از تحلیل های منتشره طی سه روز اخیر را تقدیم می کند.
مجله
تایمز چاپ لندن در گزارش تحلیلی این هفته خود در مورد سیاست های خاورمیانه
ای دونالد ترامپ نوشت: «رئیس جمهور آمریکا دولت های عربی را تشویق می کند
که برای مقابله با آن چه "خظر نفوذ ایران" می خواند با اسرائیل همپیمان
شوند.»
این
روزنامه به نقل از منابع خود در تل آویو می گوید در حال حاضر اردن و مصر
به علت به رسمیت شناختن اسرائیل، در صف اول این ائتلاف قرار دارند؛ اما به
زودی ممکن است عربستان سعودی و امارات عربی متحده نیز به آن اضافه گردند.
در
گزارش این روزنامه در مورد روابط میان ریاض و تل آویو آمده است: «سال ها
قبل بخشی از سازمان امنیت ریاض به روابط جاسوسی و ضدجاسوسی با تل آویو
اعتقاد داشت و گام های عملی هم برای آن برداشت؛ اما مقامات سیاسی و
دیپلماتیک ریاض با آن مخالفت شدیدی داشتند و روابط سازمان های امنیتی در
سطوح غیردیپلماتیک باقی ماند! در سال های اخیر با تغییر مقامات ریاض، بخشی
از صاحبان قدرت نیز از روابط سری با اسرائیل در برابر دشمن مشترک حمایت می
کنند و در این زمینه به نظر می رسد این بار بخشی از سازمان امنیت و حلقه
قدرت باید با بخش دیگری رقابت کند. در این شرایط، فشار آمریکا برای ائتلاف
آل سعود با اسرائیل، گرچه برای بخشی از قدرت در دربار آل سعود ریسک بالایی
دارد، اما از نظر واشنگتن امکان پذیر است.»
پایگاه
خبری تحلیلی عربی21 (دارای گرایش به اخوان المسلمین) در مورد روابط میان
ابوظبی و تل آویو می نویسد: «در سال های اخیر، ابوظبی نسبت به روابط با تل
آویو اهتمام داشته؛ اما ترجیح داده این روابط درسطح سری بماند. در واقع
رابطه میان امارات و اسرائیل واقعی تر است؛ زیرا از همکاری های تجاری کلید
خورده و به همکاری های صنعتی و تکنولوژیک رسید. در مرحله بعد، حکام جوان در
ابوظبی سعی کردند از طریق کشورهای عربی رابطه با اسرائیل را کلید بزنند و
در مرحله بعد کار به همکاری نهادهای امنیتی طرفین رسید. با توجه به این که
هنوز هم در سطح سیاسی مقامات ابوظبی از کشورهای عربی [اردن و مصر] به عنوان
واسطه استفاده می کنند، می توان به این جمع بندی رسید که روابط سری میان
ابوظبی و تل آویو با سرعت و اطمینان بیش تری رو به افزایش است.»
احمد
ابو علی کارشناس کشورهای عربی در گفت و گو با دیلی میرور در مورد این
ائتلاف می گوید: «هدف اصلی اسرائیل و آمریکا از این ائتلاف، به رسمیت
شناخته شدن رژیم صهیونیستی از سوی کشورهای عربی است. در واقع با بزرگنمایی
خطر ایران و البته تشدید تنش ها در خاورمیانه تلاش می شود کشورهای عربی را
به پذیرش ائتلاف با اسرائیل سوق دهند و نتیجه این وضعیت، چیزی جز تأمین
الویت های رژیم صهیونیستی و تضعیف هر چه بیش تر آرمان قدس و فلسطین نیست!»
به عقیده مجله تایم، برای تأسیس این ائتلاف باید مراحل زیر طی شود:
1-تعمیق و همگرایی بیش تر میان اسرائیل و کشورهای اردن و مصر
2-افزایش شدید نگرانی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و به خصوص عربستان سعودی از آن چه خطر ایران می نامند.
3-تشدید تنش های کلامی و حتی اقتصادی میان تهران و واشنگتن
4-دقت بیش تر در روابط میان ترکیه و اسرائیل
تحلیلگر
تایم در مورد بند چهارم می نویسد ترکیه باید به نماد مقاومت در برابر
اسرائیل تبدیل شود در حالی که همزمان روابط سیاسی با تل آویو برقرار کرده
است. به این ترتیب افکار عمومی و کشورهای عربی، با دو الگو در برابر
اسرائیل مواجه خواهند بود؛ یا الگوی ترکیه که در ظاهر از فلسطین حمایت می
کند یا الگوی ائتلاف ضد تهران که برای مقابله با ایران به ائتلاف با
اسرائیل روی می آورد. در هر دو الگوی، رژیم صهیونیستی به رسمیت شناخته شده و
آرمان قدس رها می شود.
به
عقیده احمد ابو علی، طی هفته ها و ماه های آینده، شاهد تشدید موضع گیری
مقامات واشنگتن علیه تهران خواهیم بود. کاخ سفید به صراحت ایران را «بزرگ
ترین حامی تروریسم در جهان» معرفی خواهد کرد تا کشورهای عربی از ترس تهران
به ائتلاف با تل آویو تن بدهند. برای اطمینان خاطر به کشورهای عربی، رهبری
این ائتلاف با خود آمریکا خواهد بود تا هم از مخالفت های احتمالی در دولت
های عربی بکاهد؛ هم فشار بیش تری به کشورهای عربی برای ائتلاف با اسرائیل
وارد کند.
با
این حالابو علی اعتقاد دارد اختلافات داخلی دربار آل سعود و مواضع نسل اول
فرزندان عبدالعزیز باعث می شود مقامات دیپلماتیک ریاض و تل آویو به صورت
رسمی – در آینده نزدیک - بر سر یک میز ننشینند.
با
این حال به عقیده احمد ابو علی، رویکرد بسیار افراطی نتانیاهو ترامپ اصلی
ترین مانع تحقق پروژه فوق است! «نتانیاهو به علت مسائل داخلی اسرائیل،
مواضعی اختیار می کند که حتی قاهره و امان نیز به آن ها انتقاد جدی دارند.
نتانیاهو اساسا به پروتکل های بین المللی و حتی راه حل تشکیل دو دولت
اعتقادی ندارد و در این راه سنگ اندازی می کند. در این شرایط، کشورهای عربی
نمی توانند به راحتی به ائتلاف مذکور تن بدهند. اگر او بخواهد در این
زمینه خود را با امان هماهنگ کند، وضعیت وی در جامعه سیاسی اسرائیل به خطر
می افتد و این بار معلوم نیست دولت های واشنگتن و تل آویو کشش کافی برای
چنین رویکردی داشته باشند!»
به
عقیده وی در این شرایط ترکیه قدرت مانور بیش تری دارد. عربستان اعلام کرده
با راه حل صلح 2002 و تشکیل دو دولت بهشرط عقب نشینی اسرائیل مشکلی ندارد؛
اما این راه حل قطعا جایی در تصمیمات نتانیاهو نخواهد داشت. این جاست که
ترکیه می تواند بیش تر چانه زنی کند؛ اما مسأله بزرگ تر وقتی رخ می دهد که
بدانیم آنکارا سیاست های مستقل از واشنگتن را در دستور کار قرار داده و
ترامپ نمی تواند با خودرأیی های اردوغان به راحتی کنار بیاید!
روزنامه
دیلی تلگراف در گزارش دیگری به نقل از نماینده جدید آمریکا در سازمان ملل
می گوید کاخ سفید در دوره ترامپ از اعتقاد به راه حل دو دولت عربی و عبری
دست کشیده و به یک دولت واحد می اندیشد؛ دولتی که بی تردید «اسرائیل» خواهد
بود، اما شاید اعراب نیز در آن جایگاه بهتری بیابند! این در حالی است که
در خلال سفر نتانیاهو به واشنگتن، نیکی هالی نماینده آمریکا در سازمان ملل
اعلام کرد: «بی تردید کاخ سفید از راه حل تشکیل دو دولت قاطعانه حمایت می
کند.»
روزنامه
دیلی تلگراف انتخاب دیوید فریدمن به عنوان سفیر آمریکا در تل آویو را یکی
از نشانه های ادعای خود می خواند. این روزنامه می نویسد دیوید فریدمن به
حمایت قاطع از شهرک سازی در خارج از اراضی 1967 مشهود است و به همین سبب
انتخاب وی با انتقادات گسترده نمایندگان حزب دموکرات همراه شد. به خصوص این
که فریدمن در دوره اوباما، رئیس جمهور وقت آمریکا را به رویکردهای ضدیهودی
متهم کرده بود!
احمد
ابو علی در گفت و گو با عربی21 موضع تقریبا متفاوتی را اختیار می کند که
می تواند ناشی از تفاوت رسانه های انگلیسی و عربی باشد: «نگرانی حکام خلیج
فارس از تهران و پناه بردن آن ها به ترامپ کاملا واقعی است؛ اما رویکردهای
ترامپ و نتانیاهو به حدی افراطی است که نمی توان احتمال جدی داد در عرصه
رسمی ائتلافی از تل آویو تا کشورهای عربی خلیج فارس علیه تهران شکل بگیرد.
حداقل پیش نیاز این ائتلاف، محوریت یافتن ایده دو کشور و توقف شهرک سازی
است که تقریبا در دوره نتانیاهو و ترامپ غیرممکن است!»