یارکشی دوباره قدرت های جهانی و احتمال تغییرات بینادین در فضای سیاست بین الملل

 تغییرات و تحولات این روزهای منطقه همیشه ملتهب خاورمیانه به جایی رسیده است که دیگر برای شکلگیری یک تحول غیر منتظره و غافلگیرکننده نیاز به گذشت سال ها و حتی ماه ها نیست بلکه هر روز در دنیای مجازی اخباری منتشر می شود که موجبات تحیر همگان را فراهم می آورد.

این سرعت شکلگیری تحولات به تسریع موضع گیری های سیاسی و تغییر رویکرد فعالان این حوزه و گردانندگان صحنه بحران ها نیز سرایت کرده است. به گونه ای که این روزها با اظهارات ترامپ در رابطه با روسیه و چین و نیز تغییرات ایجاد شده در نظرات سران اتحادیه اروپا دیگر نمی توان برای جهان سیاست یک فضای دو قطبی سنتی شامل بلوک غرب متشکل از اروپا و آمریکا در مقابل بلوک شرق به سرکردگی روسیه متصور بود. همه این موارد در همین سایت تا پیش از این با تیترهای ذیل مورد بررسی قرار گرفته است. تاثیر فتح الفتوح حلب بر معادلات قدرت منطقه و تغییر اهرم های چانه زنی؛ آمریکا و رویکرد متناقض در تعامل با چین؛ بازی دوگانه اتحادیه اروپا و احتمال تغییر همپیمانان سابق؛

در ادامه این موارد روز گذشته فدریکا موگرینی ضمن صحبت در باره سرنوشت توافق هسته ای با ایران در دوره ریاست جمهوری جدید آمریکا سخنانی گفت که حکایت از احتمال نزدیک شدن اتحادیه اروپا به روسیه داشت. وی گفت هر گونه عدول واشنگتن از این توافق ها موجب نارضایتی مسکو خواهد شد. موگرینی اعلام کرد: «اگر هر مورد بطور جداگانه بررسی شود می‌توان مسایلی را پیدا کرد که اروپایی‌ها و روس ها در مورد آن‌ها در یک طرف قرار گیرند: معامله ایرانی، حل و فصل در خاور نزدیک و احتمالاً نقش سازمان ملل متحد.

همچنین شاهد دیگر این مدعا را باید در خبر گشایش سفارت کالیفرنیا در روسیه جستجو کرد. به گزارش راشاتودی، جنبش آری کالیفرنیا یا همان جنبش استقلال کالیفرنیا با همکاری یک گروه روس اقدام به گشایش سفارتخانه در روسیه کرد. این وضعیت در حالی است که قرار است در سال آینده میلادی همه پرسی استقلال کالیفرنیا برگزار شود. بر اساس این گزارش،  جنبش استقلال کالیفرنیا و «جنبش بین المللی ضدجهانی شدن» روسیه موسسان سفارت کالیفرنیا در مسکو هستند. این مرکز که موسسان به آن نام سفارت داده اند، نخستین نمایندگی مستقل کالیفرنیا در جهان محسوب می شود.

«لوئیز مارینلی» رئیس جنبش «استقلال آری کالیفرنیا »(Yes California) در آمریکا که از ماه سپتامبر گذشته در روسیه ساکن شده، برای جدایی ایالت کالیفرنیا از آمریکا و استقلال آن تلاش می کند.

انتشار این خبر به تنهایی نشان دهنده بسیاری از رویکردهای آتی سیاست های منطقه خواهد بود.

از سوی دیگر چین با توجه به رقابت تنگاتنگ نظامی و اقتصادی خود با آمریکا در پی یافتن هم پیمانانی در اتحادیه اروپاست چرا که می داند با احتمال جدایی سیاست های بلند مدت آمریکا و اروپا در اثر ریاست ترامپ، اتحادیه اروپا می تواند پر کننده خلا ناشی از فقدان صنایع و سرمایه های آمریکایی در عرصه اقتصاد چین باشد.

شاهد این ادعا را نیز باید در سفر سه روزه مشاور عالی دولت چین به انگلستان جست.

وزارت خارجه چین اعلام کرد، مشاور دولت چین در امور خارجی طی هفته جاری به منظور گفت‌وگوهای معمول و دیدار با نخست وزیر به انگلیس سفر می‌کند. انگلیس با داشتن نمایشگاه‌های متعدد همواره گزینه‌ای محبوب برای سرمایه گذاری چینی‌ها بوده است. نگرانی‌ها درباره چگونگی دسترسی انگلیس به بازار با خروج لندن از اتحادیه اروپا این سرمایه گذاری‌ها را در خطر و تردید قرار داده است.

جیچی همچنین قرار است با بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس دیدار و درباره مسائل مختلف و نه تنها روابط چین و بریتانیا گفت‌وگو کند.

اما در این میان برخلاف اعلام نظرهای مختلف یک مقام وزارت خارجه ترکیه تصریح کرد که به رغم توافق با روسیه برای تخلیه کامل حلب، هیچ معامله محرمانه ای درباره این شهر میان آنکارا و مسکو وجود نداشته است.

ترکیه و روسیه که مناسباتشان در سال میلادی گذشته به پایین ترین سطح رسیده بود، چندی پیش در سال جاری توافق آشتی منعقد کردند. این تحول در حالی رخ داد که طرفین از دو قطب مختلف جنگ سوریه حمایت می کنند. این وضعیت باعث شد که گمانه زنی هایی درباره توافق میان ترکیه و روسیه برای کمک به اسد برای کنترل کل حلب شکل بگیرد.

از سوی دیگر منذر خدام یکی از مخالفان سوری و سخنگوی سابق هیات هماهنگی مخالفان از تصمیم عربستان برای تغییر موضعش در قبال دمشق خبر داد و گفت میانجیگری‌هایی در این زمینه وجود دارد.

خدام گفت: آمریکا، اروپا، عربستان و قطر بعد از تغییر رخدادهای حلب تسلیم واقعیت شدند. بیرون کردن افراد مسلح از حلب راه را به روی راهکار سیاسی باز کرده است.

همچنین مک کین رئیس کمیته سرویس‌های مسلحانه سنای آمریکا ضمن اعلام اینکه رد پای روس‌ها در هک‌های مرتبط به انتخابات تهدیدی برای "نابودی دموکراسی” است، از واکنش آمریکا به این مساله به شدت انتقاد کرد و آن را واکنشی چون "فلجی کامل” توصیف کرد.

از کنار هم قرار دادن همه این اظهارات و گمانه زنی ها می توان اینگونه نتیجه گرفت که فضای سیاست بین الملل پس از این به هیچ وجه نمی تواند بر اساس خط مشی ها و روابط و ائتلاف های گذشته استوار باشد و بر این اساس احتمال شکلگیری روابط و ائتلاف های جدید بسیار زیاد خواهد بود.

به ویژه آنکه امروز پس از ترور سفیر روسیه در آنکارا احتمال بروز اقدامات سخت و تنش زا از سوی روسیه بسیار زیاد است چرا که پس از رفع تنش فی مابین دو کشور بر سر کشته شدن خلبان روسی همچنان برخی اختلافات به قوت خود باقی بود و جریان ترور سفیر روسیه در آنکارا می تواند بر شدت بحران موجود بیفزاید. علی الخصوص آنکه فرد مهاجم پس از ترور سفیر روسیه اعلام داشته است که این اقدام در انتقام شکست مسلحین در حلب صورت گرفته است.

به ویژه آنکه اخیرا در گزارشی از سوی موسسه مطالعات جنگ اعلام شده بود که تحویل سلاح "منپدز” با هدف اسقاط هلیکوپترهای ترکیه توسط روسیه در اختیار کردهای مخالف دولت ترکیه قرار گرفته است.

با توجه به اختلاف نظر روسیه و ترکیه در حمایت از دولت قانونی سوریه و مسلحین ضد بشار اسد به نظر می رسد که جریان مزبور می تواند مسکو و آنکارا را در یارکشی آینده دنیای سیاست در مقابل یکدیگر قرار داده و بسیاری از معادلات منطقه ای را تغییر دهد.