کاهش بارش‌های پاییزی، تداوم شرایط خشکسالی و بروز پدیده اینورژن که ناشی از کمبود بارش‌ها و مسبب افزایش آلودگی هوا است از اخباری است که در پاییز امسال نیز شهروندان اصفهانی بسیار درباره آنها خواهند شنید.
به گزارش پایداری ملی، امروزه کلان‌شهرهای کشور به‌ویژه اصفهان با معضلی جدی به نام آلودگی هوا روبه‌رو هستند که یکی از دلایل آن کاهش بارندگی‌ها و تداوم وضعیت خشکسالی و از عوارضش بیماری‌هایی است که به‌نوعی با آلودگی هوا در ارتباط هستند.
پیش‌تر اعلام شده بود که طرح جامع کاهش آلودگی هوا بر اساس برنامه پیش نرفته است، باوجود این موضوع براساس آماری که استاندار اصفهان اعلام می‌کند در 9 ماهه سال 92، تنها 72 روز هوای سالم در اصفهان گزارش شده که در سال 94 با اجرای طرح جامع این تعداد به 186 روز افزایش پیدا کرده است.
این موضوع را می‌توان در کنار آماری قرار داد که خبر از کاهش بارش‌ها در منطقه مرکزی ایران می‌دهد. از یک ماه گذشته مشخص شد استان اصفهان فقط 73 درصد از بارش سال زراعی را دریافت می‌کند، علاوه بر این، اصفهان حدود 30 درصد نسبت به بلندمدت کاهش بارش داشته است، به این ترتیب دیار نصف جهان در رتبه چهارم کم‌بارشی کشور نسبت به بلندمدت قرار دارد و این وضعیت سبب بروز مشکلات زیست محیطی بسیار از جمله تشدید وضعیت آلودگی هوا در پاییز می‌شود.
رفع آلودگی هوا که امروزه به یک چالش و معضل در ایران زمین تبدیل شده نیازمند پیگیری و اقدامات مختلف از سوی مسئولان عالی‌رتبه کشوری است که امیدواریم کلان‌شهرها را تا حدودی از آلودگی هوا نجات دهد.
در هفته جاری با کاهش محسوس دما در اصفهان پدیده اینورژن که خبر دهنده آغاز آلودگی‌های پاییزی در اصفهان است نیز شکل گرفت و ریه اصفهانی‌ها باز هم تنگ شد.
ازاین‌رو با مسئول اداره پیش‌بینی اداره کل هواشناسی اصفهان به گفت‌وگو پرداختیم تا از جزئیات این شرایط، تداوم آلاینده‌ها و وضعیت پیش روی کلانشهر اصفهان باخبر شویم.
مسئول اداره پیش‌بینی اداره کل هواشناسی استان اصفهان به شرایط هوای اصفهان در فصل پاییز اشاره کرد و اظهار داشت: پیش‌تر پیش‌بینی‌شده بود فصل پاییز در اصفهان با کمبود و تأخیر بارش روبه‌روست اما می‌توان گفت اواسط و اواخر آبان و آذرماه شرایط بارش بهتر می‌شود.
حسن خدابخش با بیان اینکه از روز گذشته وجود آلاینده‌ها در هوای اصفهان تشدید شده است، افزود: شرایط جوی هوا به دلیل پیشرفت به سمت هوای سرد سبب آلودگی هوا از دیروز و اوج آلودگی طی امروز است.
بارش فصل زمستان در وضعیت عادی است
مسئول اداره پیش‌بینی اداره کل هواشناسی استان اصفهان با بیان اینکه اواخر آذرماه بارش پاییزی به وضعیت عادی می‌رسد، تصریح کرد: به دلیل اینکه بارش در طول پاییز بسیار اندک است می‌توان گفت امسال در اصفهان بارش پاییزی نداریم.
وی بیان کرد: بر اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته بارش پاییزی در اصفهان از آذرماه رخ می‌دهد، همچنین بارش در فصل زمستان شرایط بهتری پیدا می‌کند و می‌توان گفت بارش زمستانی در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل بهتر است.
پدیده اینورژن بیشتر از سال گذشته
خدابخش با بیان اینکه به دلیل شرایط اندک بارشی در اصفهان از اواسط پاییز پدیده اینورژن و آلودگی هوا نسبت به سال گذشته بیشتر می‌شود، خاطرنشان کرد: در فصل پاییز و زمستان شرایط آلودگی هوا نسبت به سال گذشته بیشتر می‌شود، همچنین در فصل پاییز 1 الی 2 درجه آلودگی هوا با وضعیتی کمتر از نرمال و در زمستان تا حدودی عادی می‌شود.
وی به مفهوم اینورژن دمایی اشاره و بیان کرد: اصطلاحاً اینورژن به معنای وارونگی دما است، اینورژن زمانی رخ می‌دهد که سطح زمین سرد شده و هوا پایدار است بنابراین دمای هوا در نزدیکی سطح زمین کمتر از لایه‌های بالایی دمای هوا می‌شود، ازاین‌رو به رخدادی که دمای هوای از سطح زمین پایین بوده و لایه بالایی گرم‌تر می‌شود را اینورژن نام نهادند.
مسئول اداره پیش‌بینی اداره کل هواشناسی استان اصفهان ادامه داد: به‌طور طبیعی دمای هوا از سطح زمین تا لایه‌های بالایی به‌صورت مرتب کم می‌شود و زمانی که این اتفاق رخ ندهد و دمای هوا افزایش یابد پدیده اینورژن رخ‌داده است.
وی افزود: آلاینده‌هایی که از موتورسیکلت و وسایل نقلیه به‌ویژه تک سرنشینان به‌جا می‌ماند وارد جو شده و در لایه‌های پایینی دمای هوا که افراد دم و بازدم خود را انجام می‌دهند، مانده و سبب افزایش آلودگی و به وقوع پیوستن پدیده اینورژن می‌شود.
خدابخش به خطرات پدیده اینورژن برای افراد اشاره کرد و گفت: زمانی که پدیده اینورژن رخ ندهد آلودگی به‌جامانده از آلاینده در هوا پخش و محو می‌شود اما اگر این پدیده رخ دهد آلاینده‌ها نمی‌توانند در کل جو جابه‌جا شوند و نهایتاً آلودگی به وجود آمده و تنفس را برای افراد به‌ویژه افرادی که ناراحتی ریوی و قلبی داشته سخت می‌کنند.
برای رفع اینورژن تدابیری اندیشیده نشده تنها باید اثرش را به حداقل رساند
وی در پاسخ به این سؤال که آیا تاکنون برای رفع پدیده اینورژن تدابیری اندیشیده شده است یا خیر؟ اظهار داشت: پدیده اینورژن پدیده‌ای طبیعی است و تنها می‌توان اثر این پدیده و منابع آلاینده را به حداقل ممکن رساند، همچنین زمان رخ داد این پدیده باید استفاده از وسایل نقلیه شخصی و موتورسیکلت به حداقل برسد.
مسئول اداره پیش‌بینی اداره کل هواشناسی استان اصفهان ادامه داد: برای رفع این پدیده نمی‌توان راه چاره‌ای اندیشید و تنها می‌توان با استفاده از وسایل نقلیه عمومی و پرهیز از حمل‌ونقل به‌صورت تک‌سرنشین به رفع وارونگی دما یا اینورژن دمایی کمک کرد.
ال‌نینو امسال ضعیف‌تر است
وی بیان کرد: یکی از شاخص‌های جوی ال نینو است، ال نینو پدیده‌ای بوده که در مناطق استوایی و اقیانوس آرام رخ می‌دهد و زمانی که منطقه گرم شود ال نینو رخ می‌دهد، ازاین‌رو امسال ال‌نینو از بین رفته و به شرایط عادی بازگشته است ولی سال گذشته پدیده ال نینو بسیار قوی بود.
طرح جامع کاهش آلودگی هوای اصفهان یکی از موفق‌ترین طرح‌های کاهش آلودگی در سطح کشور بوده و بر اساس ارزیابی‌های صورت گرفته این طرح تاکنون به اهداف موردنظر خود دست یافته است که باید منتظر اجرای کامل و تأثیر نهایی آن بود. با وجود این پشت سر گذاشتن پاییزی که تنفس در آن سخت خواهد بود نیازمند همراهی همه مردم و حمایت دستگاه‌های مرتبط است.