پاکسازی آلودگی‌ نفتی رودخانه های ایران با فناوری بومی

شهرام فرشادجو، سروش امیری و معصومه جهان پناه - از کارشناسان اداره کل بندر و دریانوردی خرمشهر – سعی کرده‌اند که این دستگاه (اسکیمر) را با توجه به نیازهای رودخانه‌هایی مانند اروند و کارون و نوع شناورهایی که در بندرهای این نواحی در تردد هستند طراحی کنند.

رودخانه‌های این ناحیه عمدتا کم عمق هستند و کرانه‌های ماسه‌یی و گلی دارند همچنین وجود نهرهای مختلف در حاشیه‌های این رودخانه‌ها رفت و آمد شناورهای با آبخور بالا را برای راه‌اندازی اسکیمرهای بزرگ مشکل می‌کند.

این دستگاه که با استفاده از تجربه طراحان آن در مقابله با آلودگی منطقه طراحی شده است دارای دو محفظه بیرونی و درونی، بوش اتصال، محفظه باد، تلمبه، سه عدد شناور، موتور الکتریکی و پروانه است.

اسکیمر طراحی شده قابلیت‌های خاصی برای نفوذ به نقاط کم عرض و صعب‌العبور برای تردد شناور و انسان دارد و می‌تواند آلودگی‌های نفتی با ویسکوزیته بالا را نیز جمع‌آوری کند.

گفته می‌شود که کنترل این دستگاه بسیار ساده است و با قابلیت کنترل از راه دور در تمام مراحل انجام عملیات توسط یک کاربر هدایت می‌شود.

همچنین به دلیل آن که قرار است این دستگاه در محیط‌های رودخانه‌یی به کار گرفته شود دهانه ورودی آن برای جلوگیری از ورود موادی مانند چوب، نی و زباله به صورت مشبک ساخته شده است.

این اسکیمر با تکیه بر تجربه طراحان آن در عملیات مقابله با آلودگی در محدوده اروندرود و کارون و نوع آلودگی‌های این منطقه ابداع شده است و بزرگترین مزیت آن کوچکی، راحتی کارکرد، هزینه تولید و نگهداری قابل قبول است.

با قرار گرفتن اسکیمر در محدوده آلوده شده به مواد نفتی قطر مورد نظر ورود مایع با توجه به قطر آلودگی توسط مخزن هوای تعبیه شده تنظیم می‌شود و با ورود آب مخلوط به آلودگی نفتی، پمپ دستگاه که توسط یک لوله به انتهای محفظه د رونی متصل است روشن شده و آلودگی را در مخزن و یا محل در نظر گرفته شده تخلیه می‌کند.

این اسکیمر با وزن کم قابلیت نصب بر روی هر شناوری را دارد و می‌تواند به یک پروانه الکتریکی نصب شود. جابه‌جایی آن بر روی سطح آب قابل کنترل است و با نصب پروانه قابلیت کنترل و راندمان دستگاه نیز بالا می‌رود.

پاکسازی سواحل از نفت کاری بسیار مشکل، وقت‌گیر و هزینه‌بر است و در شرایطی که مقدار بسیار زیادی از سه میلیون تن نفت تولیدی دنیا در سال از طریق دریا جابه‌جا می‌شود، نیاز به توسعه و ابداع روش‌های جدید برای آن هر روز بیش از روز قبل احساس می‌شود.

نفتی که بر روی آب ریخته شده یا به سمت ساحل رانده می‌شود توده‌های قیری لبه ساحل را شکل می‌دهد و یا به صورت لکه‌های نفتی بر کف دریا رسوب می‌کند که چرخه زیستی دریا را دچار اختلال می‌کند.