تحولات اخیر دیپلماتیک منطقه از جمله سفر 2 روز پیش وزیر امور خارجه ایران به ترکیه طی روزهای گذشته مورد توجه رسانه های عربی قرار گرفت؛ رسانه هایی که با برشمردن دستاوردهای دیپلماتیک ایران در منطقه، از شکل گیری ائتلافی تازه بین تهران، آنکارا و مسکو سخن گفتند.
به گزارش پایداری ملی، 2 روز پیش، «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران برای گفت وگو با مقام های ترکیه به آنکارا سفر کرد. سفر روز جمعه (بیست و دوم مردادماه) ظریف به آنکارا نخستین حضور یک مقام ایرانی در ترکیه پس از کودتای نافرجام این کشور بود که شامگاه بیست و پنجم تیرماه رخ داد. ایران از نخستین کشورهایی بود که این کودتا را محکوم و از دولت و مردم ترکیه حمایت کرد.
سفر ظریف به آنکارا که به دنبال دیدار اخیر «رجب طیب اردوغان» و «ولادیمیر پوتین» رییسان جمهوری ترکیه و روسیه در سن پترزبورگ، صورت گرفت بازتاب هایی تحلیلی در رسانه های عربی داشت که در این گزارش به آن پرداخته می شود.
** برتری های دیپلماسی ایرانی
روزنامه «رای الیوم» چاپ لندن و صفحه عربی شبکه خبری «راشاتودی» روسیه با اشاره به سفر ظریف به ترکیه و سخنان وی در زمینه ضرورت های کنترل تنش های منطقه، موفقیت دیپلماسی ایران را کانون توجه قرار دادند.
روزنامه رای الیوم بیست و دوم مرداد نوشت: سفر ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به آنکارا نشان دهنده تفاوت آشکار میان دیپلماسی ایران و کشورهای عربی و همچنین برتری دیپلماسی ایران است. دیپلماسی ایران تاکنون، دستاوردهای بزرگی داشته است. این در حالی است که دیپلماسی کشورهای عربی عقب مانده است. این عقب ماندگی نشان دهنده شکست سیاست دولت های عربی است.
این روزنامه افزود: از ظریف در آنکارا به گرمی استقبال شد. او به محض رسیدن به آنکارا بر اهمیت نقش ایران، ترکیه و روسیه در منطقه تاکید کرد و گفت که اگرچه اختلاف دیدگاه میان کشورهای منطقه وجود دارد اما می توان از راه گفت وگو، اختلاف ها را حل کرد. مقام های ایران به خوبی می دانند که چگونه و در چه زمانی دیپلماسی خود را به تحرک درآورند. همچنین آنان از چگونگی استفاده از برگ های برنده، به ویژه برگ برنده اقتصادی آگاهند و آن را در خدمت منافع منطقه ای خود به کارمی گیرند. سخنان «مولود چاووش اوغلو» وزیر امور خارجه ترکیه، مبنی بر توافق 2 کشور در رساندن حجم تجارت به حدود 30 میلیارد دلار، تاییدی بر این ادعا است .
صفحه عربی شبکه خبری راشاتودی بیست و یکم مرداد در گزارشی به قلم «اشرف الصباغ» آورد: سفر ظریف به ترکیه، یک گام مهم در زمان مناسب است. این سفر پس از آشتی روسیه و ترکیه صورت می گیرد. با وجود اختلاف تهران و آنکارا بر سر سوریه، روابط این 2 کشور از سختی ها و پیچیدگی های عمده به دور و همیشه همراه با احتیاط و دیپلماسی بوده است. ظریف هواداران اردوغان را که در اعتراض به کودتا به خیابان ها آمده اند، ستود. با این اقدام، تهران بخش مهمی از واقعیت های روابط خود با آنکارا و شخص اردوغان را آشکار ساخت و نشان داد در محاسبه های خود نگاهی رو به آینده دارد.
** شکل گیری ائتلاف تازه در منطقه
روزنامه های «الشرق الاوسط» عربستان و «الحیات» چاپ لندن و تارنمای «النشره» لبنان به طور ویژه خبرهای مربوط به سفر ظریف را پوشش دادند و هر یک در محورهای گوناگون به موضوع هماهنگی سه کشور ایران، ترکیه و روسیه در تحولات منطقه اشاره کردند.
روزنامه الشرق الاوسط درباره سفر ظریف به آنکارا نوشت: سناریوی ائتلاف سازی ترکیه، روسیه و ایران با این سفر تقویت شد. چاووش اوغلو از آمادگی ترکیه برای عملیات مشترک با روسیه علیه داعش سخن گفت. بر پایه این گزارش، تهران و آنکارا هدف از سفر ظریف را همکاری و هماهنگی میان ایران و ترکیه درباره بحران سوریه اعلام کردند. پیش از این نیز رییس جمهوری ترکیه با رییس جمهوری روسیه دیدار کرد. در این دیدارها برای همکاری در عرصه بحران سوریه تصمیم هایی گرفته شد که سناریوی ائتلاف سازی روسیه، ترکیه و ایران علیه داعش و تروریست در منطقه را عملی ساخت. به نظر می رسد در این مسیر آنکارا به دنبال امتیازدهی در مساله سوریه است. رسانه های این کشور به نقل از سفیر آنکارا در مسکو اعلام کردند که آنکارا به احتمال حضور نظام سوریه در گفت وگوهای صلح می اندیشد.
در این زمینه، «حسن هانی زاده» تحلیلگر مسایل منطقه ای، پس از سفر ظریف به ترکیه در گفت وگو با تارنمای النشره اظهار کرد: آنکارا به دنبال بازیگری در بحران سوریه، از راه روسیه و ایران است. سفر رییس جمهوری ترکیه به روسیه هم با همین هدف صورت گرفت. از این رو، پیش بینی می شود دمشق، پیشرفت مثبت و گشایش هایی را شاهد باشد. منطقه، ائتلاف سازی نظامی، سیاسی و اقتصادی تازه ای را میان مسکو، تهران و آنکارا شاهد خواهد بود. به نظر می رسد در آینده کشورهای دیگری هم وارد ائتلاف شوند تا با ائتلاف آمریکایی، اسراییلی و عربی رویارویی کنند.
«ابراهیم بوعزی» رییس مرکز پژوهش های راهبردی ترکیه هم به النشره گفت: آنکارا به تازگی از بحرانی که احتمال داشت این کشور را به باتلاق عراق و سوریه بکشاند گریخت. به گفته «بینالی ییلدریم» نخست وزیر ترکیه پیش از کودتای نافرجام، این کشور به ازسرگیری روابط گذشته خود با دولت های منطقه و تنش زدایی تمایل دارد. بر پایه پیش بینی بوعزی، روابط سه کشور ایران، ترکیه و روسیه در آینده به دلیل نقش ترکیه به عنوان گذرگاه انرژی در منطقه تقویت خواهد شد.
همچنین در گزارش بیست و دوم مردادماه روزنامه الحیات می خوانیم: با وجود اختلاف دیدگاه ایران و ترکیه در مساله سوریه، آنکارا به دنبال همکاری با تهران برای حل بحران سوریه است. این در حالی است که ایران همچنان از «بشار اسد» رییس جمهوری سوریه پشتیبانی می کند اما ترکیه پشت مخالفان نظام سوریه ایستاده و خواستار کنارگیری اسد از قدرت است.
به نوشته این روزنامه، آنکارا در ماه های گذشته برای حفظ موازنه روابط خود با تهران، تلاش کرد. ایران نیز نخستین کشوری بود که کودتای نافرجام ترکیه را محکوم کرد. حمایت ایران از ترکیه در حالی بود که همپیمانان غربی آنکارا در کودتا موضع گیری نکردند. در برابر، ترکیه هم سفر ظریف به آنکارا را ارج نهاد.