شماره چهاردهم خبرنامه دیده‌بان
۱۹ آبان ۱۴۰۳ - ۱۱:۳۳
شرق کشور به دلیل از دست رفتن منابع آب و تهی شدن ظرفیت زیستی‌اش از جمعیت خالی شده است و مسئولان محیط زیستی کشور می‌گویند،پای امنیت ملی در میان است و نگران بالاتر رفتن دما هستند.
به گزارش پایداری ملی،کوهستان‌های سرد گرم تر می‌شوند و مناطق پر باران، تشنه آب. یک جا باران چنان می‌بارد که در چند دقیقه سیلاب می‌گیرد و جای دیگر خشکسالی در پاییز گلوی زمین را می‌فشارد و گرد و غبار همراه همیشگی باد می‌شود ، مردم در دیاری بر سر آب با هم درگیر می‌شوند و جایی دیگر به عزای رودخانه خشکیده ای می‌نشینند.
انگار که آسمان و زمین دیوانه شده‌اند، این عینی ترین مصداق تغییر اقلیم در ایران است. هیچکس منکر گرم شدن هوا نیست اما قصه «گرمایش جهانی» فقط به گرما ختم نمی‌شود. از بین ١٠ عامل تهدید آمیز حیات بشر، تغییر اقلیم در صدر قرار گرفته یعنی بالاتر از سلاح‌های کشتار جمعی. دانشمندان هشدار داده‌اند اگر دست روی دست بگذاریم و جلوی این تغییرات سریع را نگیریم، پایان قرن ٢١، اختتامیه زندگی در زمین است. مسئولان محیط زیستی کشور می‌گویند، پای امنیت ملی در میان است و نگران بالاتر رفتن دما هستند.
شرق کشور از جمعیت خالی شده
همین حالا در ایران خطر انقراض بیخ گوش «گون» و «ریواس» است اما «ابعاد تغییر اقلیم چنان گسترده است که از انقراض گونه‌های گیاهی شروع می‌شود تا بیماری‌های واگیر و غیرواگیر، کاهش درآمد صادرات انرژی و نفت خام و کمبود آب سالم.» محسن ناصری، مدیر طرح ملی تغییر آب و هوا در نشست تغییرات اقلیمی روی مشکلات مختلف دست می‌گذارد و می‌گوید:«همه چیز به تغییر اقلیم ربط دارد.» هنرمندان و فعالان محیط زیست و چند نفر از کارکنان و کارشناسان سازمان محیط زیست دور هم جمع شده‌اند تا برای گرمایش زمین مصداق بیاورند و از اوضاع ایران بگویند و دنبال راه حل باشند. «ما بخشی از موضوع تغییر اقلیم را از بابت برنامه‌ریزی در سطح کشور برنامه‌ریزی و دنبال می‌کنیم. گاهی تحویلمان می‌گیرند و در کابینه ارائه می‌دهیم؛ در سطوح مختلف. بعضی از وزارتخانه‌ها چشم دیدنمان را ندارند و بعضی‌ها هم ما را تحویل نمی‌گیرند. سعی کردیم نقش خودمان را در آن عرصه که عرصه فنی است، خوب بازی کنیم اما طبیعی است که کاستی‌هایی داریم.»
مدیر طرح ملی تغییر آب و هوا این را می‌گوید و تاکید می‌کند که «حتی بحث امنیت ملی مطرح است. شرق کشور ما به دلیل از دست رفتن منابع آب و تهی شدن ظرفیت زیستی‌اش از جمعیت خالی شده است. از نظر بنده بزرگترین مصداق تغییر اقلیم در شرق کشور ماست و ما داریم می‌بینیمش. جاهایی که تا ۹۰-۸۰ سال پیش به عنوان انبار غله کشور مشهور بوده است الان اگر یک لیوان آب بریزیم زمین، هنوز به زمین نرسیده، همه‌اش تبخیر شده است. اینها موضوعات خیلی مهمی است. حیات کشور ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باید مردم هم به این مسائل آگاه بشوند.» هنرمندان حاضر در جلسه از وضعیت حال حاضر تغییرات اقلیم حیرت کرده بودند و ناصری با این مقدمه از آنها خواست درباره تغییر اقلیم اطلاع رسانی کنند.
تغییر اقلیم از کجا پیدایش شد؟
انقلاب صنعتی همانا و تولد تغییر اقلیم همان. با آغاز انقلاب صنعتی در ١٨٣٠ میلادی، استفاده از سوخت‌های فسیلی باعث افزایش شدید دی اکسید کربن و بخار آب در هوا شد، این روند با افزایش جمعیت انسان‌ها همراه شد و میل به پیشرفت و هیجان تغییرات تازه کسی را متوجه تولد بحران نکرد. به جز طبیعت و هر آنچه در آن هست، آب و هوا هم از گزند انسان در امان نماند: افزایش گازهای گلخانه ای گرم شدن تدریجی هوا را به دنبال داشت و بالا آمدن سطح آب دریا، سیلاب و موجِ بلا.
علیرضا مساح بوانی، مسئول گروه‌های کاری آسیب‌پذیری و سازگاری با تغییر آب‌وهوا، پدیده تغییر اقلیم را اینچنین تعریف می‌کند: «افزایش گازهای گلخانه‌ای از بعد از انقلاب صنعتی باعث تغییراتی در جو شده که آن را تغییر اقلیم می‌نامیم. تغییر اقلیم با خشکسالی که از ابتدای خلقت بوده فرق دارد و خود می‌تواند خشکسالی را شدیدتر از پیش کند. می‌تواند در مناطقی که آلودگی هوا نیست، هوا را آلوده کند، و در جایی که آلوده هست آلودگی را شدت ببخشد. با ریزگرد هم فرق دارد اما می‌تواند شدت ریزگردها را بیشتر کند.»
او اینها را می گوید و اضافه می‌کند: «ما دو تا وظیفه کلی داریم؛ وظیفه جوامع علمی که ما جزو آن هستیم این است که اثرات مختلف این پدیده را بررسی کنند و راهکار ارائه بدهند. عموم مردم هم باید سعی کنند گازهای گلخانه‌ای را کمتر مصرف کنند. وظیفه افراد خاص این است که باید پل ارتباطی بین جوامع علمی و مردم باشند که من احساس می‌کنم هنرمندان و بازیگران بهترین نقش را می‌توانند ایفا کنند. تا الان شاید ۱۲ تا سلبریتی باشند که در سطح دنیا درباره این پدیده اطلاع‌رسانی می‌کنند و من فکر می‌کنم ایران جزو معدود کشورهایی باشد که با این تعداد افراد و هنرمند می‌خواهد وظیفه آگاه‌سازی را در این زمینه برعهده داشته باشد.»
تفنگ فعالیت محیط زیستی رو به مسئولان
میترا حجار، نفیسه روشن و شبنم فرشاد جو از هنرمندان حاضر در جلسه هم‌اندیشی هنرمندان و کارشناسان محیط زیست بودند و مسئولان از آنها خواستند به مردم خبر دهند در جهان چه می‌گذرد و تغییر اقلیم چه بر سر زمین می‌آورد.
میترا حجار، بازیگر سینما در آغاز گفته‌های خود نوک پیکان را به سمت مسئولان گرفت و گفت: «مشکلات خیلی بزرگتر از توان مردم است، برای همین نوک سلاح را به سمت مسئولان می‌گیرم. در ایران بیشترین اشتباهاتی که تاکنون در حوزه محیط زیست اتفاق افتاده توسط صنایع بوده و اغلب هم به جانمایی غلط صنایع مربوط می‌شده است و دیگر اینکه ما خواه ناخواه با کشورهای دیگر در حوزه مسائل محیط زیستی درگیر هستیم. مثلا سدسازی‌ها در افغانستان هامون ما را خشک کرده که آب این سدسازی‌ها بیشترین مرفین جهان را تامین می‌کند.»
او گفت سلامت جامعه تنها در طبیعت سالم امکان پذیر است و اضافه کرد: «ما در ایران درگیر مسائلی شده‌ایم که اصلا به موضوعات اصلی جامعه کمک نمی‌کند. فراموش کرده‌ایم که گرم شدن زمین اولین اثرش غیر از آب شدن یخ‌های قطبی، میلیاردها مهاجر آب و هوایی است که کمترین نتیجه آن افزاش جرم و جنایت و شکل گیری گروه‌هایی همچون داعش است. حجار با تاکید بر اینکه ما سه وزارتخانه داریم که مستقیماً به محیط زیست آسیب می‌زنند، وزارت صنایع، وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی را مقتدرترین و پولدارترین وزارتخانه‌ها دانست که در مقابل آن سازمان محیط زیست و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری که باید پولسازترین وزارتخانه‌های ما باشند، فقیرترین نهادهای ما به شمار می‌روند.
او با طرح این پرسش که بعد از برجام چه اتفاقی افتاد؟ گفت: «ایران وارد تجارت جهانی خواهد شد اما اولین چیزی که ما به سمت آن می‌رویم مثل همیشه نفت و گاز است زیرا راحت ترین صنعت پولساز ما است و اصلا ًنمی خواهیم به خودمان زحمتی بدهیم. آمار انرژی‌های سبز و دوستدار محیط زیست در سالهای گذشته در کشور را که ببینید، واقعاً تاسف بار است و اینها مسائلی است که ما با آنها روبرو هستیم.»
نفیسه روشن، بازیگر دیگر حاضر در جلسه هم از این گفت که مردم هنوز از وجود فک خزری بی خبرند و ماجرایی تعریف کرد از بازدیدی از حیات وحش موته اصفهان و درگیری‌های پس از آن:« مردم دو منطقه درگیر شده بودند که این پناهگاه مال کدام منطقه است درحالی که در بازدید از آنجا دیدم که معدن و ویلاسازی چنان است که آهو و گوزن تا چند متری ویلا می‌آمدند و کسی به این مسئله معترض نبود.» شبنم فرشاد جو، بازیگر دیگر هم گفت: «از ما جز اینکه ماسک بزنیم و در اهواز عکس بگیریم کار مهمی بر نمی‌آید البته ما گروه‌هایی تشکیل می‌دهیم و با همکاران و دوستانمان در حفظ محیط زیست تلاش می‌کنیم اما چقدر از این بار باید به روی دوش ما باشد.ممکن است ما گاهی جو زده شده باشیم و واکنش‌هایی هم نشان بدهیم.»
از محیط زیستمان چیزی نمی‌دانیم
بحث‌های حاضران در جلسه به آموزش به کودکان رسید و فرهنگی که از محیط زیست کشور دور شده است.
محمدحسین بازگیر، رئیس اداره محیط زیست شهر تهران هم در جلسه حاضر بود و در باره این مسئله چنین گفت:« ما برای آموزش محیط زیست الگو نداریم. از هر کدام از دانش‌آموزان بخواهید چند جانور را نام ببرند، سریع به ببر و فیل و زرافه و کرگدن اشاره می‌کنند، و هرگز اشاره ای به گاندو، سمندر لرستانی و حیات وحش ایران نمی‌کنند، چون اصلا به آنها معرفی نشده است. در یک برنامه علمی ۱۵۰ مقاله درباره پلنگ توسط کسانی نوشته شده بود که نه تنها هرگز پلنگ ندیده‌اند، بلکه حتی هیچ گاه به زیستگاه پلنگ هم نرفته‌اند.»
بازگیر گفته‌های خود را اینچنین به پایان برد: «باید به سمتی برویم که محیط زیست بخشی از فرهنگ ما باشد و تصمیم‌گیران به تاثیرپذیری انسان از طبیعت و وابستگی انسان به محیط زیست هم توجه داشته باشند. آب‌خوان‌های ما نه تنها خالی که مچاله شده است، یعنی اگر یک روز اقلیم هم درست شد و بارندگی داشته باشیم، دیگر در این آب‌خوان‌ها فضایی وجود ندارد و باران سیلی خواهد شد که معلم لرستانی و دانش‌آموز سیستانی را با خود خواهد برد، هیچکس توجه ندارد که همین آب‌خوان‌ها هر کدام روزی یک دریاچه ارومیه بودند که خشک شدند.»
منبع:شهروند
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!
شماره سیزدهم خبرنامه دیده‌بان
۱۵ آبان ۱۴۰۳ - ۱۳:۲۰
شماره دوازدهم خبرنامه دیده‌بان
۲۰ شهريور ۱۴۰۳ - ۲۲:۴۹
شماره یازدهم خبرنامه دیده‌بان
۱۷ مرداد ۱۴۰۳ - ۱۲:۲۳
شماره دهم خبرنامه دیده‌بان
۰۱ مرداد ۱۴۰۳ - ۱۳:۵۶
شماره نهم خبرنامه دیده بان
۱۸ تير ۱۴۰۳ - ۱۸:۳۱
شماره هشتم خبرنامه دیده بان
۲۶ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۳:۵۷
شماره هفتم خبرنامه دیده بان
۱۳ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۰:۱۳
شماره ششم خبرنامه دیده‌بان
۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۶:۰۶
شماره پنجم خبرنامه دیده‌بان
۲۳ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۳۷
شماره چهارم خبرنامه دیده‌بان
۱۲ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۲:۳۳
شماره سوم خبرنامه دیده بان
۰۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۰۵
شماره دوم خبرنامه دیده بان
۰۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۳:۳۵
شماره اول خبرنامه دیده بان
۲۱ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۳:۴۲