در فرآیند تصویب لایحه مجلس نمایندگان آمریکا در مخالفت با فروش هواپیمای مسافربری به ایران، دموکرات‌های مجلس هم مخالفت قابل اعتنایی نکردند و در موارد زیادی، برای ممنوعیت فروش هواپیما به ایران با جمهوریخواهان همکاری کردند.
مجلس نمایندگان ایالات متحده، در جلسه‌ی روز هفتم جولای، قانونی تصویب کرد که طبق آن فروش هواپیماهای مسافربری به ایران ممنوع می‌شود [1]. دو اصلاحیه‌ی جدیدی که حین بررسی قانون بودجه‌ی سال 2017 آمریکا توسط «پیتر روسکام» پیشنهاد شده و به تصویب نمایندگان مجلس رسیده‌اند، فروش هواپیماهای بوئینگ و ایرباس را به ایران محدود می‌کنند که در صورت اجرایی‌شدن، موجب لغو قراردادهای این دو شرکت هواپیمایی با هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران خواهند شد.
پیتر روسکام در نطق روز جمعه خود در کنگره اعلام کرده بود [2] که ایران از هواپیماهای مسافربری به عنوان پوششی برای کمک نظامی و تسلیحاتی به گروه‌های تروریستی مانند حزب‌الله لبنان، انصارالله یمن و دولت بشار اسد در سوریه استفاده می‌نماید. در پی این استدلال، دو اصلاحیه‌ی پیشنهادی روسکام، نماینده‌ی جمهوری‌خواه ایالت ایلینویز، توسط کنگره مصوب شد که طبق آن‌ها:
◦ دفتر کنترل دارایی‌های خارجی ایالات متحده از اعطای مجوزهای لازم برای فروش هواپیما به ایران منع می‌شود؛
◦ ثانیاً مؤسسات مالی آمریکایی اجازه‌ی پرداخت وام برای خرید تجهیزاتی که امکان استفاده‌ی نظامی از آن‌ها وجود دارد را نخواهند داشت.
در نتیجه‌ی مصوبه‌ی کنگره، قرارداد بوئینگ با ایران لغو می‌شود؛ چرا که اولاً ایران ممکن است از هواپیماهای مسافربری خود استفاده‌ی نظامی کند؛ و ثانیاً ایران قصد داشت هزینه‌ی قرارداد خرید هواپیما از بوئینگ را با دریافت وام از مؤسسات مالی آمریکایی تأمین نماید. ایرباس هم از آن جهت که بسیاری از قطعات هواپیماهایش را از بوئینگ می‌خرد و بوئینگ اجازه‌ی فروش مستقیم یا غیرمستقیم قطعات هواپیما به ایران را هم ندارد، مجبور به لغو قرارداد خود با هواپیمایی جمهوری اسلامی خواهد شد.
روسکام در توییتی که بعد از پایان جلسه‌ی کنگره در صفحه‌ی خود قرار داد به نکته‌ی مهمی اشاره کرد که به نظر من از مصوبات جلسه‌ی مذکور مهم‌تر است: «دموکرات‌های کنگره هم مخالفت قابل اعتنایی نکردند؛ و در موارد زیادی، برای ممنوعیت فروش [هواپیما به ایران] با ما همکاری کردند.» گویا اوباما روزبه‌روز برای حفظ و اجرای برجام تنهاتر می‌شود.»
البته این مصوبه برای اجرایی‌شدن باید به تصویب مجلس سنای ایالات متحده هم برسد؛ و حتی در صورت تصویب در سنا، رئیس جمهور آمریکا می‌تواند آن را وتو و اجرایش را متوقف کند. ولی مسئله‌ای که بیش و پیش از هر مسئله‌ی دیگر در این بین به ذهن می‌رسد، بدعهدی آمریکا، تزلزل «برجام» و احتمال روزافزون لغو آن پس از پایان ریاست جمهوری اوباما است؛ و همه‌ی این‌ها در حالی است که ما به تعهدات خودمان در برجام به‌طور کامل عمل کرده‌ایم. بازگشت به دوران پیشابرجام برای رئیس جمهور بعدی ایالات متحده بی‌هزینه است، ولی سال‌ها زمان و میلیاردها دلار سرمایه لازم است تا ایران بتواند تأسیسات هسته‌ای‌اش را به شرایط قبل از برجام برگرداند. و این یعنی خسارت محض [3].
نویسنده: روح‌الله سلیمانی
ـــــــــــــــــــــ
[1]روزنامه گاردین جمعه‌شب در مقاله‌ای به بررسی این قانون پرداخت.
[2] فیلم نطق پیتر روسکام در کنگره را می‌توانید در کانال شخصی او در یوتیوب ببینید.
[3] رجوع شود به سخنان ابتدای امسال مقام معظم رهبری در حرم مطهر رضوی.