رویکرد هدایتگرانه رهبری در باب برجام

توافق هسته ای سکانداران دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم در قامت نمایندگان ملت ایران با کشورهای گروه 1+5 در تیرماه پارسال توانست به سال ها اختلاف در خصوص پرونده فعالیت های صلح آمیز هسته ای کشورمان پایان دهد. به موجب این توافق قرار شد فعالیت های هسته ای با اطمینان بخشی های مورد نظر 1+5 از سوی ایران به جامعه جهانی ادامه یابد و در برابر، غرب حق برخورداری از انرژی هسته ای را برای کشورمان به رسمیت بشناسد و تحریم های ظالمانه خود علیه جمهوری اسلامی ایران را لغو کند؛ توافقی برد- برد که خواست نسبی 2 طرف را تامین می کرد.
اجرای برجام از دی ماه 1394، نقطه آغاز انجام تعهدات متقابل در این زمینه بود. با وجود گذشت بیش از پنج ماه از اجرایی شدن برجام، هنوز اقتصاد ما از تنگناهایی رنج می برد که ناشی از برخی موانع به جای مانده از تحریم ها و فضای روانی برآمده از آن است.
اگرچه در دوره پسابرجام اقتصاد ایران به موجب رفع تحریم ها، گسترش جذب سرمایه های خارجی، دریافت بخش مهمی از درآمدهای مسدود شده کشور و تسهیل ارتباط پولی و مالی بین المللی، گشایشی محسوس را تجربه کرد اما نتایج حاصل از اجرای برجام به صورت دقیق چیزی نبود که غرب متعهد شده بود؛ مساله ای که بارها مسوولان دولتی به منظور یادآوری مسوولیت کشورهای غربی در قبال تعهداتشان و کسب بیشینه منافع ملی بر آن تاکید کرده اند.
اظهارنظرهای واقع بینانه و پیگرانه مسوولان ارشد دولتی چون «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه و «ولی الله سیف» رییس کل بانک مرکزی در مورد کیفیت اجرای برجام و کم کاری غربی ها در انجام تعهداتشان در ماه های گذشته اما دستاویز مخالفان دولت قرار گرفت و موجب شد آنان با نادیده گرفتن دستاوردهای غیرقابل انکار توافق هسته ای، هر روز به نوعی برجام را زیر سوال ببرند. مساله ای که به گفته آگاهان و صاحبنظران می تواند به گسترش آسیب اجتماعیِ ناامیدی در میان مردم منجر شود. همچنین برخی نگاه ها و تفسیرهای غیرواقعگرایانه در زمینه برجام و تمجیدهای چشم بسته از آن سبب ساز ایجاد توقعات دور از دسترس شده است.
در این پیوند، رهبر انقلاب دیروز سه شنبه (بیست و پنجم خرداد) در دیدار سران قوا و مسوولان ارشد نظام، این نظرهای غیرواقع بینانه در مورد برجام را مبالغه ‌آمیز خواند و تصریح کرد: «هم افرادی که از برجام تمجید می‌کنند و هم مخالفان و منتقدان آن، در بیان نظرات خود گاهی مبالغه و اغراق می‌کنند، در حالی که برجام هم نقاط مثبت و محسنات دارد و هم نقاط ضعف و معایب.»
اصل برجام اما همواره مورد تایید و حمایت رهبری بوده و مراحل گوناگون مذاکرات هسته ای با هدایت ایشان صورت گرفته است. با این حال، بسیاری از مخالفان دولت همواره پا را فراتر می نهند و اصل توافق را زیر سوال می برند، به همین خاطر رهبری در سخنان دیروز خود باز هم از تلاش فراوان و سخت مذاکره کنندگان هسته ای تجلیل کرد و بیان داشت: «آنچه که در خصوص برجام می ‌گوییم، مطلقا ناظر به زحمات و تلاش های این برادران عزیز نیست، بلکه ارزیابی عملکرد طرف مقابل است.»
مخالفان باید توجه داشته باشند توافق هسته ای، سند ملی مورد تایید رهبری و چارچوبی از تعهدات متقابل ایران و قدرت های جهانی است که در شرایط کنونی می تواند حقوق هسته ای و منافع ملی کشورمان را تامین کند. زیر سوال بردن اصل برجام به نفع هیچکس نیست و کنشی واگرایانه از خواست مجموعه نظام به شمار می رود.
این مساله البته به معنی اجرای کامل و بی کم و کاست توافق و پایندی کامل طرف غربی به تعهداتش نیست. از این رو، مسوولان دستگاه دیپلماسی و مقام های اجرایی کشورمان در جلب توجه غرب به انجام تعهدات و تامین منافع ملی ایران از هیچ تلاشی فروگذار نکرده اند و نخواهند کرد. در این مسیر، دولت به پشتوانه حمایت همه ارکان نظام، گروه های سیاسی و مردم نیاز دارد تا با قدرتی بیشتر مطالبات ملی جمهوری اسلامی ایران را پیگیری کند. از این رو بدیهی است که اگر طرف غربی تعهدات خود را نقض کند، دولت جمهوری اسلامی ایران هم در راستای تامین منافع خود به پاینبدی به تعهداتشان پایان خواهند داد، همانطور که رهبری تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ابتدائا برجام را نقض نخواهد کرد، زیرا وفای به عهد، دستور قرآنی است اما اگر تهدید نامزدهای ریاست جمهوری امریکا مبنی بر پاره کردن برجام عملی شود، جمهوری اسلامی برجام را آتش خواهد زد که این کار هم دستوری قرآنی درباره نقض عهد متقابل است.»