شرکت‌ها و بانک‌ها از تعامل با ایران خودداری کنند

یک رسانه آمریکایی گزارش داده شرکت‌های اروپایی، آسیایی و آمریکایی هنوز تجارت با ایران را علی‌رغم رفع تحریم‌های هسته‌ای علیه این کشور پس از اجرای برجام، صلاح نمی‌داند.

اینترنشنال‌بیزینس‌تایمز (آی‌بی تایمز) می‌نویسد توافق هسته‌ای تصویب‌شده که قرار بود تحریم‌های دهه‌‌های پیش علیه ایران را در ازای وضع برخی محدویت‌های علیه برنامه هسته‌ای این کشور پایان دهد. اما، با آنکه ایران بعد از اجرای برجام از انزوای اقتصادی بیرون آمده، روند رفع تحریم‌ها با سرعت مورد انتظار کارشناسان پیش نرفته است.

در حالی که اتحادیه اروپا تقریباً تمامی تحریم‌ها علیه ایران را رفع کرده، ایالات متحده آمریکا تحریم‌های اولیه را پابرجا نگاه داشته است- موضوعی که به نوشته آی‌بی‌تایمز موجب شده مشاوران حقوقی شرکت‌ها به موکلانشان توصیه کنند به دلیل احتمال نقض تحریم‌های واشنگتن از انجام هر مبادله مالی با ایران خودداری کنند.

منشأ این هراس، جریمه‌های سنگینی است که تنظیم‌کنندگان مالی آمریکا پیشتر علیه برخی شرکت‌های متهم به مبادله با ایران با ارز آمریکا وضع کرده‌اند. 

شرکت‌های اروپایی، رسانه‌های غربی و مقامات غربی در ماه‌های گذشته بارها به این موضوع اذعان کرده‌اند که امتناع بانک‌های بین‌المللی از انجام تراکنش‌های بانکی مربوط به قرادادهای تجاری مانعی عمده برای سرمایه‌گذاری آنها در ایران بوده‌اند.

 وکیل حقوقی شرکت «شپرد مولین» که اسمش را فاش نکرده به «آی‌بی‌تایمز» گفت: «در کل، هیچ موسسه مالی آمریکایی نمی‌تواند از نزدیک چیزی که ایران در آن دخیل بوده، رد بشود، و هیچ موسسه خارجی هم نمی‌تواند با هر مبادله‌ای که بویی از ایران داشته باشد از نظام مالی آمریکا عبور کند.»

 قوانین آمریکا بانک‌های این کشور را از معامله با ایران به دلار منع می‌کند. این قوانین همچنین از سال 2006 بانک‌های کشورهای ثالث را هم از انجام نقل و انتقالات دلاری برای ایران منع کرده است. 

وکیل شرکت «شپرد مولین» درباره هشدار وکلا به بانک‌های خارجی هم اظهارات مشابهی مطرح می‌کند: «وکلا به بانک‌های خارجی توصیه می‌کنند همچنان از انجام تراکنش‌های ایران خودداری کنند. قانون شماره 1 و صریح وزارت خزانه‌داری آمریکا این است که اجازه ندهید هیچ مبادله‌ای نزدیک نظام مالی آمریکا شود چون با مسئولان آمریکایی به مشکل برمی‌خورید.»

مانع‌تراشی‌هایی از این دست موجب شده مقام‌های ایرانی واشنگتن را به دلیل خدعه در عمل به تعهداتش برای رفع تحریم‌های اقتصادی، مورد سرزنش قرار دهند.

حضرت ایت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب، در بخشی از سخنرانی روز اول فروردین در اجتماع انبوه و پرشور زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی(ع) به همین موضوع اشاره کردند و آن را خدعه‌گری‌های آمریکا در توافق هسته‌ای و اشکال‌تراشی‌های آنها برای عدم پایبندی به تعهداتشان در این توافق خواندند. 

ایشان گفتند: «به تعبیر وزیر محترم امور خارجه، بر روی کاغذ تعهداتی را انجام دادند اما در عمل و از طریق راههای انحرافی مانع از تحقق آن تعهدات شدند.»

مقام معظم رهبری افزودند: «اکنون با وجود توافق هسته‌ای، همچنان معاملات بانکی ما دچار مشکل است و پولهای ایران نیز بازگردانده نشده است زیرا کشورهای غربی و کشورهای تحت تأثیر آنها، از آمریکایی‌ها هراس دارند.»

مقامات آمریکایی چند روز پیش در گفت‌وگو با آسوشیتدپرس مدعی شده‌اند احتمال دارد دولت اوباما به زودی برای بانک‌ها و دولت‌های خارجی امکان استفاده از دلار در برخی مبادلات تجاری با ایران را فراهم آورد. 

این خبر موجی از انتقادات تند نمایندگان کنگره آمریکا را در پی داشت که دولت اوباما را به مماشات با ایران متهم می‌کنند. 

سرانجام، باراک اوباما، بامداد شنبه در یک کنفرانس خبری در پاسخ به سوالی درباره احتمال اعطای چنین امتیازی به ایران، با بیان اینکه تهران نیازی به استفاده از دلار در مبادلات تجاری‌اش ندارد، گمانه‌زنی‌ها در این باره را رد کرد.

وی گفت: «ضروری نیست که ما رویکردی را دنبال کنیم که به آنها (ایرانی‌ها) حق استفاده از مبادلات معادل دلاری را بدهیم؛ آنها می‌توانند از طریق موسسات مالی اروپایی هم کارشان را پیش ببرند.»

تحلیلگران و فعالان اقتصادی درباره امکان استفاده ایران از سایر ارزها نظر دیگری دارند. «جوزف شاتز» و «بنیامین اورسکز»، دو تحلیلگر آمریکایی چندین پیش در تعبیری جالب خاطرنشان کردند با آنکه درب‌های ایران پس از توافق هسته‌ای به روی ایران گشوده شده، برای شرکت‌های اروپایی راه ورود به تهران هنوز از واشنگتن می‌گذرد. 

به گفته این تحلیل‌گران، با آنکه قراردادهای تجاری با ایران می‌توانند با «یورو» یا «پوند» انجام شوند، اما بانک‌های جهانی بزرگ که بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی مراودات خود را با آنها انجام می‌دهند، همگی مبادلات دلاری دارند و در داخل آمریکا فعالیت می‌کنند. 

موضوع دخالت تحریم‌های اولیه آمریکا در مبادلات تجاری با ایران بیش از هر چیز در نامه‌نگاری‌هایی که اسفندماه بین دیوید کامرون، نخست‌وزیر انگلیس و مدیر بانک انگلیسی بارکلیز انجام شد، نمایان است.

کامرون این نامه را پس از آن نوشت که شرکت گریس‌سازی «مولی‌اسلیپ» به دلیل امتناع بانک یاد شده از انجام تراکنش مالی، قادر به تکمیل قراردادی به ارزش 14000 پوند با یک شرکت توزیع‌کننده ایرانی نشد.

دیوید کامرون در نامه به «جس استالی»، مدیر اجرایی «بارکلیز»، اقدام این بانک را در تضاد با سیاست‌های دولت تحت امرش خوانده است.

اما «استالی» در پاسخ به کامرون نوشته که با توجه به حفظ تحریم‌های اولیه آمریکا علیه ایران، این بانک کماکان ملزم به محدود کردن فعالیت‌های تجاری با ایران است.

«جیس استیلی» در پاسخ به نامه کامرون به نکته‌ای اشاره کرده که پرده از حقیقت‌های میدانی مربوط به رفع تحریم‌ها برمی‌دارند. 

مدیر بانک بارکلیز می‌نویسد: «موسسات انگلیسی با توجه به تحریم‌های اولیه آمریکا، در رویکرشان نسبت به ایران دچار تردید هستند و بر همین اساس، ارتباط مستقیم شرکت‌ها و افراد حقیقی با ایران را محدود می‌کنند.»

وی ادامه داده است: «همچنین از آنجا که عرضه  خدمات مالی مان با فرایندهای مالی آمریکا گره خورده است، مجبوریم در این باره محدودیت‌های تجاری با ایران را رعایت کنیم.»