قطع رابطه عربستان ارتباطی با حمله به سفارت نداشت

بعد از آن‌که رژیم سعودی، شیخ «نمر باقر النمر» روحانی برجسته شیعه را اعدام کرد، عده‌ای از مردم ایران مقابل سفارت این کشور در تهران تجمع اعتراضی تشکیل دادند و این جنایت آل‌سعود را محکوم کردند. در جریان این اعتراضات، به گونه‌ای حادثه حمله به سفارت انگلیس که مقام معظم رهبری نیز مخالفت خود را با آن اعلام کرده بودند، مجدداً و این‌بار با سفارت عربستان تکرار شد. برخی افراد که مشخص نیست آیا از حمایت خارجی برخوردار بوده‌اند یا نه، اقدام به آتش زدن ساختمان سفارت عربستان کردند.

آل‌سعود که به دنبال فرصتی بود تا افکار عمومی جهان را از اعدام شیخ نمر منحرف کند و بخشی از فشارهای بین‌المللی و داخلی را از دوش خود بردارد، ابتدا رسماً درباره حمله به سفارتش در تهران به سازمان ملل شکایت و سپس روابط دیپلماتیک و اقتصادی خود با تهران را به طور کامل قطع کرد. طولی نکشید که جیره‌خواران عربستان از جمله بحرین، سودان و جیبوتی هم یکی‌یکی خود را نشان دادند و طی اقدامی که بسیاری از مردم و کارشناسان را به خنده انداخت، اعلام کردند که روابط خود را با تهران قطع می‌کنند.

در خصوص هدف سعودی‌ها از قطع رابطه با ایران و واکنش کشورهای دیگر به این تصمیم آل‌سعود با «جلال فیروز» نماینده سابق پارلمان بحرین، مصاحبه کرده است که متن این مصاحبه به شرح زیر است.

دلیل واقعی تصمیم آل‌سعود برای قطع روابط دیپلماتیک با ایران چه بود؟ آیا حمله به سفارت عربستان در ایران موجب شد تا سعودی‌ها تصمیم بگیرند روابط با ایران را قطع کنند؟

من معتقدم حمله به سفارت عربستان در تهران نه تنها دلیل اصلی قطع روابط نبوده، بلکه اصلاً ارتباطی هم به این تصمیم عربستانی‌ها ندارد. شما ببینید خود عربستانی‌ها، سفارت عمان [در یمن] را بمباران کردند، اما عمان روابط خود را با عربستان قطع نکرد. سفارت ایران در کشورهای اروپایی بارها طی ده سال گذشته مورد تعرض قرار گرفته است، اما ایران روابط خود را با این کشورها قطع نکرده است.

آل‌سعود صرفاً حمله به سفارت در تهران را بهانه‌ای قرار داده‌اند تا بلکه از طریق قطع روابط با ایران، توجه‌ها را به سوی این مسئله معطوف کنند و مقداری از فشاری را کاهش دهند که بعد از اعدام شیخ نمر، از داخل و خارج با آن مواجه شده‌اند. آل‌سعود هیچ دلیل و توجیهی برای اعدام وحشیانه 47 نفر در یک روز نداشتند و می‌خواستند با هم‌راه کردن کشورهای تحت نفوذشان مانند بحرین و سومالی و جیبوتی، اقدام خود را موجه جلوه دهند.

کشورهایی که به دنبال عربستان روابط خود را با ایران قطع کردند، کشورهای تأثیرگذاری در دنیا نیستند. به نظر شما آیا سعودی‌ها می‌توانند به هدفی برسند که با قطع روابط با ایران به دنبال آن بوده‌اند؟

هدف آن‌ها جبران برخی از شکست‌های اخیرشان بوده است، اما قطعاً به این هدفشان نرسیده‌اند. سعودی‌ها نه در یک جبهه بلکه در چندین جبهه شکست خورده‌اند: در یمن به هیچ‌یک از اهداف خود نرسیده‌اند؛ در سوریه با آن‌که از تروریست‌ها حمایت مالی کرده‌اند، اما نتیجه معکوس گرفته‌اند؛ از تروریست‌ها در عراق حمایت کرده‌اند تا بلکه بتوانند دولت این کشور را سرنگون کنند، اما نتوانسته‌اند؛ می‌خواستند رئیس‌جمهور مدنظر خودشان را در لبنان روی کار بیاورند، اما باز هم موفق نشدند؛ حتی نتوانسته‌اند رابطه‌شان با کشورهای تحت نفوذ خودشان مانند کویت و عمان و قطر را حفظ کنند.

این کشورهایی هم که با ایران قطع رابطه کردند، برخی از آن‌ها دفعه اولشان نیست. به عنوان مثال، بحرین چهار سال پیش روابط خود را با ایران قطع کرد، اما بعدها خودش خواستار عادی‌سازی روابط شد. حتی کشورهای اروپایی هم زمانی که انقلاب اسلامی ایران پیروز شد، روابط خود را با تهران قطع کردند. آن زمان، امام خمینی گفته بود: «کشورهایی که رفته‌اند، خودشان دوباره برخواهند گشت.» همین‌طور هم شد. این‌بار هم همین اتفاق خواهد افتاد.

دولت بحرین اعلام کرده، توانسته است بحرینی‌هایی را دست‌گیر کند که با حمایت ایران می‌خواسته‌اند یک عملیات تروریستی را در کشور خودشان اجرا کنند. ارتباط این ادعاها با تحولات اخیر در روابط عربستان و ایران چیست؟

این‌ها کاملاً دروغ است. بحرینی‌ها سال‌هاست که ایران را به عملیات تروریستی در خاک خود متهم می‌کنند. این در حالی است که حتی کمیته تحقیقات خود بحرین هم سال 2012 به دنیا نشان داد که این ادعاها دروغی بیش نیست. نتیجه تحقیقات این کمیته نشان می‌داد که هیچ مدرکی مبنی بر دست داشتن ایران در هیچ‌یک از پرونده‌های ادعایی وجود نداشته است.

طی سه دهه اخیر، بحرینی‌ها هر 5 یا 6 سال یک بار ادعا کرده‌اند افرادی را دست‌گیر کرده‌اند که به ایرانی‌ها وابسته هستند و تلاش داشته‌اند تا دست به عملیات تروریستی بزنند. هدف آن‌ها این است که به غربی‌ها نشان دهند ایران، تهدیدی برای آن‌هاست. دلیل دیگرش هم این است که بحرینی از اربابان خود در عربستان دستور می‌گیرند و الآن هم به دنبال این هستند تا بخشی از فشار روی آل‌سعود را با متهم کردن ایران، کم کنند.

برخی کارشناسان می‌گویند عربستان اقدامات خود را بدون هماهنگی با کشورهای دیگر انجام می‌دهد. بعد از اقدام شیخ نمر و قطع روابط با ایران، آمریکا و کشورهای اروپایی گفته‌اند که این اقدامات سعودی‌ها، خاورمیانه را بی‌ثبات‌تر خواهد کرد. قطع روابط سعودی‌ها با ایران، چه تأثیری می‌تواند بر اوضاع منطقه و جهان داشته باشد؟

بعد از شکست سعودی‌ها در یمن و سوریه، تلاش برای آغاز گفتگو در هر دو کشور صورت گرفت. هم‌چنین قرار شد گفتگوهایی میان ایران و عربستان صورت بگیرد تا مسائل منطقه‌ای حل و فصل شود. با این حال، سعودی‌ها علاقه‌ای به گفتگو با ایران ندارند و می‌خواهند صرفاً برنامه‌های خودشان را اجرا کنند، از جمله با ایجاد دشمنی میان شیعیان و سنی‌ها.

بخشی از دلیل قطع روابط با ایران به این مسئله برمی‌گردد که آل‌سعود تلاش می‌کند تا هرگونه مسیری برای گفتگو با ایران را از بین ببرد تا کشورهای دیگر هم نتوانند این تقاضا را مطرح کنند که دو کشور بر سر معضلات منطقه‌ای با هم توافق کنند. سعودی‌ها از طرف دیگر، به نظر نمی‌رسد قادر باشند عاقلانه فکر کنند، حتی درباره منافع خودشان، چون تحت فشارهای اقتصادی شدید هستند و علاوه بر جبهه‌های مختلف خارجی، در عرصه اقتصادی هم با شکست مواجه شده‌اند.