موفقیت محققان ایرانی در «گیاه پالایی» خاک‌های آلوده پالایشگاه‌ها

ظهراب اداوی، رییس دانشگاه پیام نور فریدون‌شهر و مجری طرح که یافته‌های این تحقیق را در سال 2012 در مقاله ای با عنوان «گیاه پالایی خاک‌های آلوده به ضایعات نفتی توسط ارقام چمن آفریقایی» (Assessment of Bermudagrass Cultivars for Phytoremediation of Petroleum Contaminated Soils) در مجله International Journal of Phytoremediation منتشر کرده با اشاره به این که این مقاله از لحاظ تعداد استنادها مقاله برتر شناخته شده به خبرنگار پژوهشی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه اصفهان گفت: لجن‌های به وجود آمده از واحد پساب پالایشگاه‌های دنیا مهم‌ترین آلاینده‌های محیط‌زیست هستند. به دلیل اینکه معمولاً پساب‌ها، هیدروکربن‌های نفتی‌اند، سوزانده یا دفع می‌شوند که باعث می‌شود اثرات خطرناکی بر محیط‌ زیست و سلامت انسان داشته باشند.

وی افزود: دستیابی به روش‌هایی که اثرات سمی این لجن‌ها را کاهش دهد از لحاظ زیست محیطی بسیار مهم است که در این راستا از فناوری جدیدی با عنوان «گیاه پالایی» (پالایش محیط‌زیست توسط گیاه) استفاده می شود.

رییس دانشگاه پیام نور فریدون‌شهر افزود: «گیاه پالایی» باعث می‌شود که اگر گیاه همراه با هیدروکربن‌های لجن باشد به عنوان کود از آن‌ها استفاده کند، به عنوان نمونه به جای کود دامی به گیاه لجن بدهیم.

اداوی خاطرنشان کرد: استفاده از کودهای دامی به دلیل بوی متعفنی که دارند باعث می‌شود که افراد آن محل اذیت شوند و موجب تجمع حشرات باشد. علاوه بر این زمانی که بارندگی و برف باشد پساب این کودها وارد آب می‌شوند و آب‌های زیرزمینی را آلوده می‌کنند و از آن طرف هم وارد مصارف خانگی می‌شوند و محیط‌زیست را آلوده می‌کنند.

وی تصریح کرد: اگر زمینی را که به صورت وسیع آلوده‌ شده شخم بزنیم و چمن بکاریم فضای سبز ایجاد می‌شود و آلودگی‌ها نیز از بین می‌رود.

رییس دانشگاه پیام نور فریدون‌شهر درباره پیشینه تحقیقاتش گفت: در دوران دانشجویی در مقطع کارشناسی ارشد، بر روی پروژه تنش شوری آب و تاثیر آن روی رشد گیاهان تحقیق می‌کردم. یک روز با تانکر، آب شور را از مناطق شوره‌زار به سمت دانشگاه حمل کردم و بعد از خالی کردن آب تانکر، متوجه شدم لایه‌ای چربی بر روی آب است. وقتی از راننده ماشین حامل تانکر سوال کردم، اظهار کرد: قبل از این که آب داخل تانکر بریزد، مقداری گازوییل با تانک حمل کرده است و من متوجه شدم چربی روی آب گازوییل بوده است. انتظار داشتم همه گیاهانی که با این آب آبیاری شده بودند از بین بروند ولی برخلاف انتظار مشاهده کردم رشد برخی از گیاهان خیلی سریعتر انجام شد و این جا بود که متوجه شدم گازوییل(هیدروکربن) می‌تواند اثر مثبت روی رشد برخی از گیاهان بگذارد.

وی خاطرنشان کرد: من برای انجام این تحقیق به حمایت یک پالایشگاه برای برداشت از لجن های فاضلابی آن و پشتیبانی مالی نیاز داشتم که موضوع تحقیقم را با دانشگاه صنعتی اصفهان و پالایشگاه اصفهان مطرح کردم که با استقبال آن ها مواجه شد تا این تحقیقات را به سرانجام برسانم.

اداوی در عین حال اضافه کرد: متأسفانه حمایت‌های مالی و معنوی کافی از این تحقیق در حد مقاله متوقف شد که امیدوارم در آینده با همکاری مناسب پالایشگاه ها موفق به ادامه تحقیقات شوم.