الزامات پدافند غیرعامل پروژه های فاضلاب شهری در مرحله نهایی شدن است

ایمن سازی شبکه فاضلاب شهری کشور با رعایت اصول پدافند غیر عامل تلاش می کند آسیب های احتمالی در هنگام بروز شرایط غیر منتظره را کاهش داده و ضریب آمایش ملی را افزایش دهد و آنچنان که «مهرداد نابغه»  مدیر دفتر مدیریت بحران و پدافند غیر عامل شرکت فاضلاب تهران می گوید همه پروژه های شهری در سطح کشور، از جمله شبکه فاضلاب، فقط با پیوست پدافندغیرعامل قابل اجرا هستند. مشروح این گفت وگو در زیر می آید:

اساسا پدافند غیرعامل به چه معناست؟

مطابق تعریف سند راهبردی سازمان پدافند غیرعامل کشور، مجموعه اقدامات غیر مسلحانه که به منظور افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، تسهیل مدیریت بحران، تداوم فعالیت های ضروری و ارتقا پایداری ملی در برابر تهدیدات و اقدامات خصمانه صورت می پذیرد، پدافند غیرعامل نامیده می شوند و بر اساس این تعریف حد وظایف بدنه دولت و شرکت های خدماتی و متولیان شریان های حیاتی تا افق 1410 نیز کاملا مشخص شده و همچنان که مقام معظم رهبری فرموده اند غفلت و کم کاری در این زمینه، غیر قابل اغماض خواهد بود.

آیا در این زمینه در شرکت فاضلاب تهران نیز مطالعاتی صورت گرفته است؟

دفتر مدیریت بحران و پدافند غیر عامل شرکت  فاضلاب تهران با همکاری قرب قائم قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا در حال تکمیل مطالعات شهر تهران است و به پیشنهاد اینجانب کارگروهی به منظور بررسی، تصویب و نهایی شدن مطالعات پدافندغیرعامل درشرکت فاضلاب تهران ایجاد شده که متشکل از مدیران مجرب اجرائی وستادی است و با ترکیب راهکارهای فنی مهندسی و اصول پدافندغیرعامل به پاسخ های لازم در خصوص مسائل پیش روی طراحی و اجرای شبکه و تاسیسات می رسند. با استفاده از نتایج مطالعات طراحی وتوسعه، راهکارها و دستورالعمل های اجرایی استخراج و در زمان عملیاتی شدن پروژه ها به کارگرفته می شوند و این امر آسیب پذیریهای احتمالی ناشی از بلایای طبیعی و غیرطبیعی به زیرساختهای شهری را به حداقل ممکن می رساند.

بنابراین توسعه شبکه فاضلاب تهران می بایست مطابق الزامات طرح پدافندغیرعامل عملیاتی می شود؟   

 

بله! دقیقا. بر اساس ابلاغیه مواد 201 و 215 سند راهبردی پدافندغیرعامل کل کشور، باید کلیه اقدامات عمرانی و توسعه ای پس از تصویب و الحاق پیوست پدافندغیرعامل آن وارد فاز عملیاتی شوند و در صورت بی توجهی متولیان امر، مراتب از سوی کمیته قضائی استانداری مورد پیگرد قرار خواهد گرفت. ای

این برنامه در حال حاضر در چه مرحله ای است؟

هم اکنون دستورالعمل های اجرایی الزامات پدافند غیرعامل در مرحله نهایی شدن قرار دارد و پس از اخذ مصوبه از شرکت مهندسی آب و فاضلاب کل کشور و سازمان پدافند غیرعامل لازم الاجرا خواهد شد . در حال حاضر نیز شرکت فاضلاب تهران در اجرای پروژه های خود  از نتایجی که تا کنون از مطالعات پدافند غیرعامل بدست آمده اند استفاده می کند و بازخورد آن را به «مشاوران فنی و پدافند غیرعامل»  منعکس می کند و این روند بهبود مستمر تا اتمام پروژه مطالعاتی و دستیابی به نتایج مورد نظر پدافند غیر عامل ادامه خواهد داشت. 

الزامات پدافند غیر عامل تا چه اندازه به مدیریت بحران در شریان های حیاتی تهران کمک می کند؟ 

اصولا شرکت فاضلاب تهران، با دو رویکرد متفاوت اقدام به شناسایی تهدیدات و تحلیل مناطق با ضریب ریسک پذیری بالا کرده است؛ بدین معنی که در مرحله اول طراحان با مدل سازی حوادث و شرایطی که برای شبکه و تاسیسات شهر پیش خواهد آمد رفتار اجزای این سیستم را تحلیل و با افزایش نقاط قوت و تقویت نقاط آسیب پذیر، تمهیدات لازم را  پیش بینی می کنند و در مرحله بعد و با نگاهی متفاوت،  به بررسی چالش حوادث عمدی و انسان - ساخت محتمل می پردازند که از ترکیب نتایج حاصل از این دو فاز ، اصول و ضوابط تحلیل، طراحی، اجرا و دستورالعملهای نگهداری و بهره برداری از شبکه و تاسیسات تشکیل می شود.

بنابراین یکی از دستاوردهای اجرای اصول پدافند غیر عامل واکنش مدیریتی سریع در مقابل حوادث غیر قابل برآورد است. 

دقیقا. یکی از مهمترین فاکتورهای امکان  واکنش مناسب در زمان بروز حوادث، چالاکی و قابلیت جابجائی سریع تجهیزات و نیروها در اقصی نقاط حوزه ماموریتی است. به همین منظور، یکی از اقدامات اولیه این دفتر و کمیته مدیریت بحران شرکت پس از تدوین و تصویب مجموعه نیازمندی های ابزاری و تجهیزاتی انفرادی و کارگاهی سبک و سنگین، تجهیز کادر فرماندهی بحران خود به کوله های واکنش سریع بود که برای اولین بار در شرکتهای آب و فاضلاب استانی به انجام رسیده و به عنوان الگوی اجرایی سایر شرکتها معرفی شده است. ضمن آنکه خرید اقلام کارگاهی گوناگون از جمله اقدامات عمومی صورت گرفته است که تا کنون صورت پذیرفته و بکار گیری ناوگان مدرن موتوری و عملیاتی مانند خودروهای ون مجهز به لوازم نظارت و پایش شبکه ، ماشین آلات مکانیکی سنگین و جنتکسهای تخلیه و رفع انسداد خطوط تا پایان سالجاری به خدمت گرفته خواهند شد. شرکت فاضلاب تهران از سال 92 تاکنون که نظام جامع ارزیابی در سطح شرکتهای آب و فاضلاب استان به مورد اجرا درآمده است، با انجام اقدامات موثر در این زمینه 2  مرتبه موفق به کسب رتبه نخست استانی در بین دوازده شرکت زیرمجموعه آب و فاضلاب استان تهران در سالهای 92 و 93 و نیز کسب رتبه نخست در اولین چالش عملی مدیریت بحران با عنوان  مانور بقا در شرایط سخت در سال 94 شده است.

چگونه شهروندان می توانند در مدیریت بحرانهای شهری همکاری داشته باشند؟

تفکیک شبکه فاضلاب منزل از سایر مصارف شستشو که آلودگی کمتری دارد و لزوم حفظ چاه های جذبی ساختمانها از جمله مواردی است که در زمان نصب انشعاب هر منطقه و محله با همکاری مروجان و تبلیغات گسترده روابط عمومی شرکت به آگاهی مردم می رسد ؛ به نحوی که انتقال آب ناودان و حیاط منازل به چاههای جذبی درتغذیه سفره های زیر زمینی شهر بسیار با اهمیت بوده و در مهار بحرانهای سیلابی ناشی از بارشهای شدید و مقطعی بسیار تاثیرگذار است. علاوه بر این شهروندان می توانند با استفاده از این شیوه و حفظ صحیح چاه جذبی ملک خود، در صورت بروز هرگونه وقفه یا نارسائی در خدمات جمع آوری فاضلاب و در صورت اعلام شرکت فاضلاب به راحتی اتصال لوله کشی داخلی به چاه جذبی را مجددا برقرار کرده و ضمن مشارکت در مدیریت بحران شهری و دفع بهداشتی فاضلاب محل زندگی و سکونت خود ، تا برقراری مجدد خدمات شرکت هیچگونه دغدغه ای نداشته باشند.

به صورت بالقوه چه تهدیداتی می توان علیه شریانهای حیاتی شهر تهران متصور شد؟

علی رغم امنیت و ثبات مثال زدنی کشورمان خصوصا در منطقه خاورمیانه که سرشار از تهدیدات کلاسیک و نوین شده  و با توجه به اینکه یکی از اهداف پدافند غیرعامل جلوگیری از تاثیر تهدیدات انسان ساخت و عمدی بر زیرساختها و شریانهای حیاتی است، وظیفه  ما تلاش هر چه بیشتر جهت حفظ یک فاصله معنا دار میان تهدید و امنیت است؛ همچنانکه رهبر معظم انقلاب فرموده اند هر چقدر در زمان آرامش وصلح عرق بیشتری ریخته شود، در زمان سختی و جنگ خونهای کمتری بر زمین خواهد ریخت  و این جمله فصل الخطاب همه مسئولین نظام و به ویژه نسل ماست که خاطرات جنگ تحمیلی را به خوبی در خاطر داشته و با اتفاقاتی که در کشورهای همجوار و منطقه حادث شده و کماکان نیز ادامه دارد، درس آموخته های ارزشمندی را می توانیم در دفاع شهری یا پدافند غیر عامل به مرحله اجرا بگذاریم.