رسانه‌های آمریکایی روز سه‌شنبه مدعی شدند ایران در حال بررسی گزینه انتقال بخشی از اورانیوم غنی‌شده مازاد خود به بانک سوخت قزاقستان است.
در حالی که با انتشار گزارش نهایی «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تدوین پیش نویس قطعنامه شورای حکام آژانس برای مختومه اعلام کردن مسئله ابعاد احتمالی نظامی، برنامه جامع اقدام مشترک در آستانه اجرایی شدن قرار گرفته، ایران باید به زودی در مورد نحوه کاهش حدود 9 تنی ذخایر اورانیوم با غنای 5% و همچنین به صفر رساندن ذخایر 20% خود تصمیم‌گیری کند.
در حالی که پیش از این بحث مبادله اورانیوم غنی‌شده ایران با اورانیوم خام روسیه مطرح شده و حتی نماینده روسیه در آژانس هم گفته بود این فرآیند ظرف یک ماه تکمیل می‌شود، رسانه‌های آمریکایی روز سه‌شنبه مدعی شدند که ایران در حال بررسی گزینه انتقال اورانیوم غنی‌شده خود به بانک سوخت تازه‌افتتاح‌شده قزاقستان است.
روزنامه «وال‌استریت ژورنال» به نقل از افراد مطلع نوشته است که آمریکا در حال کمک به ایران است تا بخشی از ذخایر اورانیوم خود را به قزاقستان ارسال کند. این روزنامه به نقل از مقامات ایرانی و آمریکایی نوشته است که طرفین امیدوارند این اقدام از ماه آینده اجرایی شود.
وال‌استریت ژورنال به نقل از مقامات غربی مدعی شده است که حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران به واسطه در پیش بودن انتخابات مجلس، مشتاق است که تحریم‌ها هرچه زودتر رفع شوند. این مقامات می‌گویند این نگرانی وجود دارد که اگر تحریم‌ها به سرعت رفع نشوند، مخالفت‌های داخلی با آن افزایش یابد.
بنا بر این گزارش، ایران برای کاهش ذخایر اورانیوم با غنای 5% خود روی روسیه حساب کرده است، اما در زمینه کاهش ذخایر اورانیوم با غنای 20% از طریق تبدیل به صفحه سوخت که بازگرداندن اورانیوم به حالت اول را بسیار دشوار می‌کند، با چالش فنی مواجه شده و به همین جهت باید بخش اعظم این ذخایر را به خارج از کشور منتقل کند. ایران در حال حاضر از محل تولیدات گذشته خود حدود 200 کیلوگرم اورانیوم با غنای 20% در فرم‌های مختلف دارد که این میزان بر اساس توافق هسته‌ای باید به صفر برسد.
به نوشته این روزنامه آمریکایی، در هفته گذشته ایران و 1+5 مذاکرات متعددی در رابطه با نحوه کاهش ذخایر 20% داشته‌اند و این گفت‌وگوها همچنان ادامه دارد. یکی از این گفت‌وگوها ماه گذشته به صورت محرمانه در عمان و با حضور علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا صورت گرفته است.
بر اساس طرح ادعایی این روزنامه، ایران قرار است قراردادی تجاری با قزاقستان به امضا برساند که بر اساس آن این کشور برای دوره‌ای احتمالا چندین ساله، ده‌ها کیلوگرم از ذخایر اورانیوم با غنای 20% ایران را نگهداری خواهد کرد. به گفته افراد مطلع، این قرارداد هنوز نهایی نشده و بخش‌های مهمی از آن از جمله نقش دقیق قزاقستان، هنوز مشخص نشده است.
به نوشته وال‌استریت ژورنال، عجله ایران در سال 2014 برای تبدیل پودر اورانیوم 20% به اکسید که موجب شد بخشی از این ذخایر به پسماند تبدیل شوند، یکی از دلایلی است که تهران اکنون با چالش فنی مواجه شده است.
همچنین در جریان تبدیل 60 کیلوگرم اکسید اورانیوم به صفحات سوختی نیز پسماندهایی ایجاد شده است. به همین جهت اکنون کاهش ذخایر اورانیوم 20% به امری زمان‌بر مبدل شده است.
علاوه بر این ظرفیت ایران برای تبدیل اکسید به صفحات سوخت هم نهایتا ماهانه 5 تا 6 کیلوگرم در ماه است، که این بدان معنی است که تهران برای تبدیل تمام ذخایر 20% خود به صفحات سوختی به چندین ماه زمان، حتی بیشتر از یک سال زمان نیاز دارد که این امر اجرای توافق هسته‌ای را به تعویق می‌اندازد.
وزارت خارجه قزاقستان تاکنون در مورد این گزارش اظهار نظر نکرده است.