طراحی و اجرای نرم افزار اسکادای ملی (سام) با توجه به الزامات پدافند غیرعامل در شرکت برق منطقه ای خراسان

معاون برنامه‌ریزی و تحقیقات شرکت برق منطقه‌ای خراسان گفت: با توجه به ظرفیت مناسب تابش آفتاب و وجود تونل‌های باد بسیار مناسب، استان‌های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی ظرفیت بسیار بالایی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر دارد.

به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، مهندس "حسین محمودی" با بیان این منطقه اظهار داشت: شرکت برق منطقه ای خراسان با استفاده از ظرفیت‌های ارزشمند دانشگاهی و با تعریف پروژه‌های تحقیقاتی و پژوهشی، اقدامات موثری برای کاهش وابستگی کشور درحوزه صنعت برق، کاهش هزینه‌ها، افزایش راندمان و بهره وری، کاهش تلفات و مدیریت مصرف انجام داده است که از جمله آن‌ها می‌توان به طراحی و تهیه نرم افزارهای بومی ملی مانند سیستم اسکادای ملی (سام)، نرم افزار اتوماسیون پست‌ها  (DCS)، اتوماسیون کردن پست‌های فوق توزیع اشاره کرد. 

وی ادامه داد: با توجه به ظرفیت مناسب تابش آفتاب و وجود تونل‌های باد بسیار ارزشمند در استان‌های خراسان، در حوزه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نیز اقدامات مناسبی صورت گرفته است که اغلب این اقدامات با همکاری دانشگاه‌های استان انجام و اجرا شده است. 

محمودی با اشاره به اینکه شرکت برق منطقه‌ای خراسان به عنوان قطب اتوماسیون کشور تعیین شده است، اظهار داشت: در راستای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، این شرکت برای اولین بار در کشور اقدام به تهیه طرح اتوماسیون پست‌ها نموده و با استفاده از دانش داخلی و امکانات موجود، توانسته طرح اتوماسیون پست‌ها را به اجرا درآورد و در حال حاضر بیش از 30 درصد پست‌های برق این شرکت به صورت اتوماسیون بهره برداری می‌شوند که با این اقدام علاوه بر افزایش ضریب اطمینان بهره‌برداری شبکه، باعث کاهش قابل توجه هزینه‌ها شده است. 

معاون برنامه‌ریزی و تحقیقات شرکت برق منطقه ای خراسان افزود: با توجه به ابلاغ شرکت توانیر هم اکنون با انتخاب مشاور، تهیه طرح جامع اتوماسیون پست‌ها در حال تدوین می‌باشد که بر اساس آن کلیه پست‌های برق در استان‌های خراسان به سیستم اتوماسیون متصل خواهند شد. 

محمودی به طراحی، تهیه و اجرای نرم افزار اسکادای ملی (سام) اشاره کرد و در این رابطه گفت: شرکت برق منطقه ای خراسان به منظور استفاده از توان داخل کشور و قطع وابستگی خارجی، توجه به الزامات پدافند غیر عامل و کاهش هزینه‌ها، با همکاری دانشگاه حکیم سبزواری اقدام به طراحی و اجرای نرم افزار اسکادای ملی (سام) نموده است که پس از انجام تست‌های مختلف، هم اکنون در دیسپاچینگ استان‌های خراسان رضوی، جنوبی و شمالی بکارگیری شده و با هماهنگی و ابلاغ شرکت مدیریت شبکه در سایر استان‌ها نیز بکارگیری خواهد شد.

با اجرای این طرح علاوه بر قطع وابستگی به خارج، حفظ امنیت شبکه برق، کاهش قابل توجه هزینه‌ها و جلوگیری از خروج ارز از کشور، محدودیت‌های اعمال شده در نرم افزارهای خارجی کاملاً برطرف شده و امکان هرگونه تغییر و اضافه نمودن هر نوع تجهیزی به نرم افزار فراهم می‌گردد. 

معاون برنامه ریزی و تحقیقات شرکت برق منطقه ای خراسان به طراحی و اجرای نرم افزار DCS بومی در پست‌های فوق توزیع اشاره کرد و اظهار داشت: این اقدام برای اولین بار در کشور و با کمک شرکت‌های دانش بنیان استان اجرا شده است. وی با اشاره به اینکه یک نمونه از این نرم افزار در پست کوهستان مشهد نصب شده و در حال بهره برداری است، تصریح کرد: کلیه فرمان‌های تجهیزات داخلی پست توسط این نرم افزار کنترل و انجام می‌شود با تهیه این نرم افزار، عملیات اتوماسیون پست‌ها نیز تسهیل می‌شود. هر نسخه از نمونه خارجی آن بالغ بر 280 هزار یورو قیمت دارد که با طراحی آن در داخل کشور از خروج ارز جلوگیری می‌شود. 

محمودی از دیگر اقدامات شرکت برق منطقه ای خراسان را توسعه انرژی‌های نو عنوان کرد و اظهار داشت: با استفاده از بند 69 قانون بودجه سال 92، این شرکت با همکاری دانشگاه فردوسی مشهد پروژه ساخت میکرو اینورتر را برای مولدین خورشیدی راه اندازی و یک نمونه از آن را ساخته و به مرحله بهره برداری رسانده است و همچنین با استفاده از اعتبارات بند 69 قانون بودجه برای تعداد 44 دستگاه اجرایی در استان نیروگاه خورشیدی نصب نموده و علاوه بر آن دو نیروگاه خورشیدی به ظرفیت‌های 110 و 250 کیلووات در محل ساختمان مرکزی این شرکت نصب و راه اندازی نموده است. 

وی از دیگر اقدمات شرکت برق منطقه ای خراسان را ارائه طرح ذخیره عملیاتی عنوان کرد و گفت: شرکت برق منطقه‌های خراسان به منظور مدیریت بار در شبکه تحت پوشش، طرح ذخیره عملیاتی را تهیه و اجرا نموده است، در این طرح با همکاری صنایع بزرگ استان‌های خراسان در ساعات پیک مصرف نسبت به مدیریت مصرف و بار اقدام شده که این طرح نیز به عنوان یک طرح ملی در کشور مطرح و اجرائی شده است. 

محمودی افزود: صنعت برق تقریباً یکی از گران‌ترین صنایع محسوب می‌گردد و برای توسعه و سرمایه گذاری در تاسیسات تولید، انتقال، فوق توزیع و توزیع باید رقم‌های بسیار بالای هزینه گردد. 

وی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین عوامل سرمایه گذاری در تاسیسات شرکت برق منطقه ای خراسان، احداث پست‌ها و خطوط انتقال برق می‌باشد که با توجه به رشد روزافزون مصرف برق، هزینه بالایی دارد؛ لذا یکی از راه‌های کاهش هزینه‌های سرمایه گذاری و کاهش تلفات در شبکه انتقال، طراحی پست‌های ساده با رعایت تمامی استانداردهای داخلی و بین المللی و کاهش شعاع تغذیه و نصب آن‌ها در نزدیک مراکز مصرف و زیر خطوط است. این طرح توسط شرکت برق منطقه ای خراسان با همکاری دانشگاه‌های استان تهیه و اجرا شده که باعث کاهش قابل توجه تلفات و کاهش هزینه‌های سرمایه گذاری شده است. 

وی افزود: در این طرح بجای احداث پست‌های کامل و بزرگ و صرف هزینه‌های سنگین، پستهای ساده با حدود 50 درصد هزینه احداث می‌شود. 

معاون برنامه ریزی و تحقیقات شرکت برق منطقه ای خراسان در ادامه به احداث پست‌های کمپکت اشاره کرد و افزود: پست‌های برق عموماً در زمین‌هایی به ابعاد حدود 100*100 مترمربع ساخته می‌شود ولی برای اولین بار در دنیا، شرکت برق منطقه ای خراسان با همکاری یکی از شرکت‌های دانش بنیان، پست کمپکت 63 کیلوولت به ابعاد کمتر از 30 متر مربع را طراحی کرده که یک نمونه از آن در پست ناظریه مشهد نصب و در حال بهره‌برداری است. 

با این اقدام علاوه بر کاهش قابل توجه هزینه، مشکل عمده تأمین زمین‌های بزرگ برای احداث پست، به خصوص در شهرمشهد رفع شده و می‌توان این پست‌ها را متناسب با مبلمان شهری طراحی و در فضاهای کوچک نصب نمود.